لزوم توجه به مفهوم قرآنی «امت واحده» در راستای همگرایی اسلامی

به گزارش خبرنگار ایکنا، «ششمین همایش بین‌المللی اربعین»، امروز دوشنبه ۲۰ شهریورماه در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین حمید شهریاری؛ دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، در این همایش سخنرانی کرد و گفت: عنوان فرعی این همایش یعنی «اربعین؛ همبستگی ملی، همگرایی اسلامی و مقاومت جهانی» که انتخاب شده بسیار به‌جا و دقیق است و لازم است به نکاتی درباره این سه مفهوم اشاره کنم چون تهدیدهایی وجود دارد که ممکن است به این حرکت مقدس یعنی راهپیمایی عظیم اربعین آسیب بزند و برنامه‌هایی هم از سوی دشمنان در این راستا وجود دارد. اگر بخواهیم همبستگی ملی خودمان را در اربعین به نمایش بگذاریم طبیعتاً می‌بینیم که اقوام و مذاهب مختلفی در این راهپیمایی در کنار هم وجود دارند که در فرصت‌های دیگر چنین امکانی برای همراهی و همگامی آنها به دست نمی‌دهد. 

فرصت‌های اربعین برای کاهش تنش با همسایگان

وی ادامه داد: طبیعتاً دشمنان اسلام بر ایجاد اختلاف بین اقوام ایرانی همانند اختلاف بین قوم سیستانی و بلوچ می‌دمند و همین اختلافات بود که باعث کشتار تعدادی از مردم در مسجد زاهدان شد‌. ما باید به این نقاط تهدید توجه داشته و راهکارهایی در اربعین برای ایجاد اتحاد بین اقدام در نظر داشته باشیم. تنش با اقوام خارج از کشور نیز از دیگر دسیسه‌ها است و گاهی تلاش می‌کنند قبل از اربعین تنش بین مردم ایران و عراق را بیشتر کنند و سعی می‌کنند از برخی تعارضات و‌ تقابلات کوچک، استنتاجاتی داشته باشند در حالی که باید از اربعین برای تنش‌زدایی با همسایگان از جمله آذربایجان، افغانستان، عراق و پاکستان و ... استفاده کنیم. 

حجت‌الاسلام شهریاری بیان کرد: مسئله دیگر این است که گاهی اختلافات سیاسی بین جناح‌های مختلف باعث صدمه زدن به اربعین می‌شود بنابراین باید مراقبت کنیم که از این تهدید عبور کنیم. نکته دیگر چند قطبی‌سازی در زمینه سبک زندگی است که امروزه در کف خیابان‌های تهران وجود دارد که می‌تواند به اربعین هم سرایت کند چراکه امروزه عده‌ای سعی دارند با حضور قوی در اربعین آن را تقویت کنند اما عده‌ای تلاش می‌کنند آن را حرکتی دولتی معرفی کنند. ما به یک ایران قوی نیاز داریم و در این راستا باید ابتدا شاخص‌های ایرانی و اسلامی را بین قومیت‌ها تقویت کنیم. 

لوازم همگرایی اسلامی

وی یادآور شد: باید سیاست همکاری با همسایگان جمهوری اسلامی ایران را دنبال کنیم و اجازه ندهیم اختلافات با اقلیم کردستان، جمهوری آذربایجان، پاکستان و افغانستان تبدیل به تنش‌های دائمی شود. همچنین باید تعارض سیاسی را تبدیل به رقابت مثبت با روش‌هایی عقلانی کنیم تا رقابت منجر به ارتقا شود و جناح‌ها به گونه‌ای همدیگر را نزنند که عده‌ای بگویند چهل سال است کارهای این جناح‌ها همین‌گونه پیش رفته است. البته ما در این زمینه به یک مرجع نیاز داریم و این مرجع، همین نظام ولایت فقیه است که امام خمینی(ره) بنیانگذاری کردند و رهبر معظم انقلاب ادامه می‌دهند. 

دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی یادآور شد: ما الان دچار سبک‌های زندگی دوگانه هستیم و فرهنگ لیبرالی در حال بروز و ظهور است و باید با شاخص‌های آن مقابله کنیم البته باید آزادی‌های مشروع را ترویج و حمایت کنیم چون جوانان علایقی دارند و‌ باید برای آن مقداری که مجاز و‌ مشروع است شرایط را فراهم کنیم تا با لیبرالیسم مقابله شود. در مورد همگرایی اسلامی باید بگویم که بنده مسئولیت این کلیدواژه را در کشور بر عهده دارم و معتقدم سخن ما در این زمینه با اهل سنت داخل و خارج کشور است. بالغ بر هفتاد و پنج درصد از مسلمانان را اهل سنت تشکیل می‌دهند بنابراین باید صرفا دنبال همبستگی ملی نباشیم بلکه با کشورهای اسلامی دیگر که اهل سنت در آن حداکثری هستند همگرا شویم. در این راستا باید به مفهوم قرآنی امت واحده و لوازم آن توجه داشته باشیم. 

نقش اربعین در کاهش تنش در جهان اسلام

حجت‌الاسلام شهریاری افزود: هرگونه جنگی در جهان اسلام مذموم است و باید تلاش کنیم از بین برود و اربعین هم فرصت خوبی است که کاهش تنش‌ها در جهان اسلام ترویج شود. ما کتابچه‌ای در این زمینه در مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی منتشر کرده‌‌ایم که به مهمترین لوازم همگرایی اسلامی در آن از جمله شناسایی دشمن مشترک، دوری از از نزاع و‌ تفرقه، به اشتراک گذاشتن اطلاعات و دارایی‌ها با سایر کشورهای اسلامی، هم افزایی قدرت سیاسی، هم افزایی دانش و هم افزایی در زمینه امنیت اشاره شده است. 

دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی گفت: نکته دیگر اینکه هیچ قومی بدون مقاومت در برابر دشمن نمی‌تواند ایستادگی کند. ما نیازمند بسیج امکانات در راستای مقاومت و تشکیل گروه‌هایی همانند بسیج و حشد الشعبی هستیم. این نیازمند آن است که مردم پای کارِ امنیت باشند. ما در اربعین شعار علیه ظلم می‌دهیم نه علیه کفر. توجه به چنین مواردی باعث تقویت مقاومت جهانی هم می‌شود و باعث خواهد شد روزی جلیقه زردهای فرانسه هم در راهپیمایی اربعین شرکت کنند. در این صورت اربعین از یک راهپیمایی شیعی تبدیل به راهپیمایی مستضعفان علیه مستکبران می‌شود.

توصیه دائمی به زیارت امام حسین(ع)

عبدالله معتمدی؛ رئیس دانشگاه علامه طباطبایی در این همایش به سخنرانی پرداخت و گفت: در زیارت اربعین در مورد امام حسین(ع) می‌خوانیم که آمده است: «شهادت می‌دهیم که امام حسین(ع) جانش را در راه تو بذل کرد تا بندگانت را از گمراهی برهاند در حالی که بر علیه او به کمک هم برخاستند و کسانی بودند که دنیا آنها را مغرور کرده بود» زحمات بسیاری برای این همایش مخصوصا از سوی دانشکده حقوق و علوم سیاسی و همچنین دانشکده‌های دیگر در دانشگاه علامه طباطبایی کشیده شده که جای تقدیر و تشکر دارد. همچنین از حجت‌الاسلام والمسلمین اکبری تقدم، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علامه طباطبایی که مشوق ما در این مسیر بودند تشکر می‌کنیم.

وی ادامه داد: موضوع اربعین، بحثی‌ عمیق است که برخی آن را همانند نماز معرفی کرده‌اند. در قرآن آمده آن «إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا و چون مال و دولتی به او رو کند منع (احسان) نماید؛ که انسان مخلوقی طبعا سخت حریص و بی‌صبر است چون شر و زیانی به او رسد سخت جزع و بی‌قراری کند» (معارج/ 19 تا 21) اربعین هم ظرفیت این را دارد که بی‌تابی‌ها و‌ حرص‌ها را کم کند و ما را از جزع باز بدارد. راهپیمایی اربعین، حکایت عجیبی دارد. درباره زیارت خانه خدا آمده است که اگر استطاعت نبود این زیارت به تاخیر می‌افتد. بخشی از این استطاعت مربوط به امنیت است اما ظاهراً در مورد زیارت اربعین گاهی اوقات امنیت مد نظر قرار نگرفته است و توصیه دائمی به زیارت امام حسین(ع) شده است. اربعین ظرفیت این را دارد که ما نظام ارزشی متفاوتی را درک کنیم. اربعین تجلیل از امامی است که خود و خانواده‌اش را فدای مکتبی ارزشمند و والا کرد.

ظرفیت اربعین در بازآفرینی معارف اسلامی

رئیس دانشکده علامه طباطبایی تاکید کرد: اربعین یادآور خسارت بشریت در حادثه‌ای است که حاصل کوتاهی مومنان در آن زمان و یادآور غلبه تفکر دنیاطلبی و راحت طلبی مردمانی در بخشی از تاریخ است. اربعین حبل المتین و ریسمان محکمی است که امکان همراهی مسلمانان را فراهم می‌کند.‌ همچنین جلوه‌ای از دلدادگی امت به امامی است که هدفشان مبارزه با ظلم و ستم بود. اربعین ظرفیت احیای اندیشه‌های اسلامی را فراهم می‌سازد. در عصر حاضر فضای متفاوتی از زیست فکری، اجتماعی و اعتقادی را شاهد هستیم. در قرن بیست و یکم، ذهن‌ها متأثر از قدرت تفکری است که حاصل دانش و تجربه ماست.

وی گفت: دانش بر روی قضاوت و ارزشگذاری ما تاثیر می‌گذارد. دانش کنونی متأثر از مبانی اومانیستی است یعنی ما در یک فضای فکری تنفس می‌کنیم که مواردی همانند دموکراسی، لیبرالیسم و تفکر پست مدرن در ذهن ما غلبه و سلطه پیدا کرده است و نگاه ما به مسائل، بر اساس این چهارچوب‌های ذهنی و سازه‌هایِ شناختی است. در این نگاه برخی مفاهیم روا و برخی مفاهیم ناروا تلقی می‌شود. مثلاً بندگی مفهومی ناروا است و احساس می‌شود با لیبرالیسم همخوان نیست حتی اگر بندگی خداوند باشد. هرچند در این فرهنگ شعار تقدس‌زدایی سر داده می‌شود اما برای خود علم، تقدس قائل هستند.‌ در این شرایط به راحتی معتقدیم که دامنه علم از ارزش‌ها جداست لذا اربعین ظرفیت این را دارد که معارف اسلامی را بازآفرینی کند.

معتمدی بیان کرد: به نظر می‌رسد اربعین این ظرفیت را دارد که نگاه‌های ذهنی خود را نیز بازآفرینی کنیم. بخش بزرگی از قرآن در مورد شرک، تبعیت از هوی و‌ هوس است اما امروزه گویا ذائقه ما عوض شده است و در فضای دیگری سیر می‌کنیم اما با بهره‌گیری از اربعین باید به گونه‌ای دیگر به اطراف خود نگاه کنیم. اربعین این ظرفیت را دارد که نظام ارزشی خود را بازسازی و جایگاهمان را در جهان هستی احیا کنیم و در این راستا لازم است از ظرفیت علمی همه دانشگاه‌ها بهره ببریم‌. ان‌شاءالله خداوند توفیق دهد دِینی که نسب به خاندان عصمت و طهارت دارم را ادا کنیم.