خسروپناه: می‌توان نظریات مختلف مدیریتی از راهپیمایی اربعین استخراج کرد

به گزارش خبرنگار ایکنا، «ششمین همایش بین‌المللی اربعین»، امروز دوشنبه ۲۰ شهریورماه در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه؛ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این همایش به سخنرانی پرداخت و گفت: در ابتدا از همه کسانی که این همایش وزین و ارزشمند را برپا داشتند، از آقای دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی و دکتر محمدباقر خرمشاد، دبیر علمی همایش تشکر می‌کنم. قطعا مقالات عالمانه اساتید و دانشجویان بر وزانت این همایش افزوده است. ماجرای راهپیمایی اربعین، سه ساحت دارد که به نظرم گرچه به هم مرتبط هستند اما باید نگاه مستقلی به آنها داشت. یک ساحت این است که راهپیمایی اربعین، حکم فقهی دارد یعنی تاکید موکد بر آن شده و عملی مستحبی است. مخصوصاً امام حسن عسکری(ع) فرموده است مومن پنج علامت دارد که یکی از آنها زیارت اربعین است. 

ساحات راهپیمایی اربعین

وی ادامه داد: بنابراین هر گام در پیاده‌روی اربعین و همچنین زیارت آن حضرت، دو استحباب هستند که اگر با هم جمع شوند تبدیل به یک حکم مستحب مضاعف می‌شوند. از مرحوم سید علی قاضی طباطبایی و به واسطه شاگردان ایشان، به ما رسیده است که هر عارفی در سلوک خود باید اربعین‌ها طی کند و 9 ذکر باید در اربعین قرائت شود‌. قطعا چنین توصیه‌ای حکمت مهمی دارد.

حجت‌الاسلام خسروپناه بیان کرد: ساحت دوم راهپیمایی اربعین این است که اثر جامعه‌ شناختی شیعی و اسلامی دارد. از زمان جابر بن عبدالله انصاری، راهپیمایی اربعین توسط علما صورت‌گرفته و مردم هم تبعیت می‌کردند و این راهپیمایی، آثاری همانند صداقت، محبت، خدمت و دیگر آثار جامعه شناختی داشته است.‌ بیش از بیست میلیون زائر اربعین از شیعه،‌ سنی و ...‌‌ به این مراسم می‌آیند و همگی با هم اخوت و صداقت دارند و قطعا ریشه همه اینها ولایت‌مداری است. فقط در بیست و چند سالی که حزب بعث حاکم بود این راهپیمایی تعطیل شد اما راهپیمایی اربعین، سنتی قدیمی است و پدیده جدیدی نیست و آثار جامعه شناختی اسلامی دارد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی یادآور شد: ساحت سوم راهپیمایی اربعین، ساحتی است که بنده آن را به ساحت تمدنی تعبیر می‌کنم که سه مفهوم‌ حکمت، ولایت و مقاومت را به هم متصل کرده است. اگر حکمت است به این دلیل است که خیر کثیر دارد. ولایت است چون اگر منشأ ولایت‌مداری نداشت قطعا به نتیجه و استمرار نمی‌رسید. مقاومتی هم که در آن وجود دارد مخصوص کشورهای اسلامی یا شیعه نیست بلکه یک مقاومت بین المللی است. ‌بعد از یازده سپتامبر، گروهی در آمریکا شکل گرفته‌اند که دغدغه دینی هم ندارند اما بر ضد جریان استکباری صهیونیستی هستند. بعد از یازده سپتامبر نیز مقالاتی توسط نویسندگان آمریکایی‌نوشته شد که معتقد بودند عامل این حادثه، القاعده نبود بلکه صهیونیست‌ها بودند بنابراین یک مقاومت بین‌المللی شکل گرفته و راهپیمایی اربعین دائما آن را تقویت می‌کند لذا مسئله راهپیمایی اربعین را نباید تنها به عنوان یک حکم فقهی ببینیم.

لزوم کشف نظریه از راهپیمایی اربعین

وی ادامه داد: بنده در کلاس‌هایی که محضر استاد حسن‌زاده آملی بودم، ایشان به نقل از علامه شعرانی می‌گفتند که به نظرم اربعین اول اتفاق افتاده است. ‌مرحوم قاضی طباطبایی نیز کتابی در این زمینه دارد و می‌فرماید مراسم اربعین با حضور اهل بیت(ع) برگزار شده است. بنابراین نباید مسئله اربعین را تنها در سطح یک امر مستحب و جامعه شناختی ببینیم بلکه یک اثر تمدنی است.

‌دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: بنده خوف این را دارم که دانشکده‌های علوم انسانی ما این واقعه عظیم‌ تمدنی را روایتگری نکرده و از آن، نظریات روانشناختی، جامعه‌شناسی و مدیریتی استخراج نکنند. قطعا می‌توان نظریات مختلف از جمله نظریه مدیریتی از راهپیمایی اربعین استخراج و بررسی کرد که چگونه بدون دخالت دولت ایران و عراق و صرفا با حمایت مردم این راهپیمایی عظیم برگزار می‌شود و امور مربوط به اسکان و تغذیه به خوبی انجام می‌شود.

لزوم توجه به جنبه تمدنی راهپیمایی اربعین

حجت‌الاسلام خسروپناه تاکید کرد: اگر سطح راهپیمایی اربعین را تمدنی ببینیم دیگر منتظر نمی‌مانیم که چند شخصیت غربی مانند گیدنز و پارسونز و امثالهم پیدا شوند و یک نظریه مدیریت اربعین بنویسند و سپس ما ترجمه کنیم. اگر کسی بگوید نمی‌توان از راهپیمایی اربعین نظریه استخراج کرد الفبای علوم انسانی را نمی‌داند و صرفا یک مقلد و مترجم است. بنده وقتی وصیت‌نامه حضرت امیرالمؤمنین(ع) را می‌خوانم بدنم به لرزه در می‌آید که می‌فرماید نکند دیگران در قرآن از شما در قرآن سبقت بگیرند.‌

وی در پایان سخنان خود گفت: همواره برای بنده سوال بود که چگونه ممکن است دیگران در توجه به قرآن از ما مسلمانان سبقت بگیرند تا اینکه سال ۱۳۸۰ به دانشگاهی در لندن رفتم و دیدم دو جلد کتاب مربوط به معرفی تحقیقاتِ انجام گرفته در مورد قرآن وجود دارد و گفتم پیش‌بینی امیرالمؤمنین(ع) به نتیجه رسید و میزان تحقیقات قرآنی ما به اندازه غربی‌ها نیست. بنابراین ما باید راهپیمایی اربعین را دریابیم هر چند که غربی‌ها هم اگر کار علمی در این زمینه انجام دهند ما از آنها هم استفاده می‌کنیم. قطعا فلسفه و نتیجه این‌همایش‌ها باید استکشاف نظریات علوم انسانی در حوزه اربعین باشد.

همکاری نهادهای مختلف در برگزاری همایش

محمدباقر خرمشاد؛ دبیر علمی این همایش نیز در سخنانی گفت: در ابتدا وظیفه خودم می‌دانم از همه افرادی که پنج دوره قبلی این همایش را برگزار کردند و عَلَم این همایش را به دانشکده حقوق و علوم سیاسی در سال جاری سپردند تشکر کنم. امیدوارم سال‌های بعد دانشکده‌های دیگر این عَلَم را برافراشته نگاه دارند و جامعه علمی کشور از آن بهره‌مند باشد. همچنین از رئیس دانشگاه و ریاست عالی دانشگاه و سایر دست‌اندرکاران همایش و روابط عمومی دانشگاه تشکر می‌کنم. 

وی ادامه داد: ما فراخوان را در تیرماه تقدیم جامعه علمی کردیم و از آن زمان تا امروز حدود صد و بیست چکیده مقاله دریافت کردیم که حدود بیست و پنج مورد از آنها عربی و انگلیسی بودند که هجده مورد از آنها پذیرفته شدند.‌ در مجموع صد مقاله حائز شرایط شناخته شدند و حدود هشتاد مقاله در مجموع، امروز در پنل‌های مختلف ارائه خواهد شد.

وی افزود: همچنین چند دستگاه اعلام آمادگی کردند که اعضای هیئت علمی خود را به این همایش بیاورند و پنل‌های مستقل برگزار کنند که از جمله آنها جهاد دانشگاهی، دانشگاه امام حسین(ع) و دانشگاه عالی دفاع ملی هستند. شاید یکی از ابتکارات این دوره این بود که اربعین و تجربه زیسته را بررسی می‌کنیم. برای برگزاری این همایش در شورای سیاستگذاری همایش بیست و یک جلسه برگزار کرد و نهادهایی هم که با ما همکاری کردند هجده نهاد علمی و تحقیقاتی بودند و نامه‌هایی هم به نمایندگی‌های کشور در خارج نگاشته شد و اطلاع رسانی لازم هم برای رسانه‌ها صورت گرفته است.