چه کسانی در زیارت عاشورا نفرین شدند

روزهای محرم یکی از بهترین فرصت‌ها برای قرائت زیارت عاشورا است و البته این قرائت، باید همراه با تفکر و تدبر در جملات این دعا باشد. هر چند زیارت عاشورا فقط یک دعا نیست بلکه بیانیه محکم شیعه در مقابل هر گفتمان منحرف و غیرشیعه است.

یکی از نکات مهم در زیارت عاشورا نفرین پنج دسته از مردم است که با تدبر در آن باید تلاش کنیم تا با ایجاد بصیرت دینی و عاشورایی، جزو این دسته‌ها نباشیم.

نکته حائز اهمیت قبل از پرداختن به این پنج گروه اين است که دریابیم چه بر سر امت پیامبر آمد که تنها بعد از چند دهه از رحلت پیامبر اکرم(ص)، برای کشتن نوه خاتم‌الانبیا شمشیر از نیام می‌کشد و در سپاه دشمن برای کشتن او و سلاله پاک و یاران باوفایش صف‌آرایی می‌کند؟

اما آنهایی که در زیارت عاشورا مورد لعنت قرار گرفتند دسته اول مؤسسان و آنهایی بودند که طاغوت را در سه جبهه کفر سیاسی، کفر اقتصادی و فرهنگی در جامعه نهادینه کردند: «فَلَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیْکُمْ اَهْلَ الْبَیْتِ.»

گروه دوم «ممهدین» اتاق فکر مؤسسان بودند که شامل افرادی مثل خولی بن یزید است که با سر بریده حسین بن علی فخر فروشی می‌کرد. «وَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدینَ لَهُمْ بِالتَّمْکینِ مِنْ قِتالِکُمْ.» دسته سوم «اشیاع» شامل پیروان و خواص نزدیک به ممهدین از جمله عمر بن سعد بودند.

گروه چهارم «اتباع»، آنهایی که مورد رجوع مردم قرار می‌گیرند و می‌توانند در راهنمایی عوام به حق نقش ایفا کنند که در واقعه عاشورا نه تنها خود بلکه مردم عادی را به راه راست هدایت نکردند.

گروه پنجم نیز «اولیا» توده مردم که بین امام و یزید ماندند و نتوانستند راه را از بیراهه تشخیص دهند که در فرازی از زیارت عاشورا برائت از این سه دسته نیز بیان شده است. «بَرِئْتُ اِلَی اللَّهِ وَ اِلَیْکُمْ مِنْهُمْ وَ مِنْ اَشْیاعِهِمْ وَ اَتْباعِهِمْ وَ اَوْلِیاَّئِهِم؛ بیزاری جویم بسوی خدا و بسوی شما از ایشان و از پیروان و دنبال روندگانشان و دوستانشان.»

در شب‌ها و روزهایی که هوای جامعه عاشورایی شده و هر فرد از کوچک و بزرگ، پیر و جوان به نحوی سعی در ابراز ارادت به ساحت پاک حسین بن علی دارد، بهترین فرصت برای افزایش بصیرت عاشورایی و دینی باید باشد زیرا با بصیرت است که می‌توان راه ورود شیطان و لغزش را بست.

اجرای مناسک بدون داشتن بصیرت بود که در غیبت حضرت موسی(ع) راه را برای سامری باز کرد و عده‌ای با طولانی شدن تنها ۱۰ روز از غیبت این پیامبر الهی که به میقات رفته بود مسیر حق را به سادگی گم کردند و روایت این واقعه تاریخی در آیاتی چند از سوره مبارکه اعراف بیان شده است.

نکته قابل تأمل در آیه ۱۴۹ سوره اعراف پشیمانی گمراهان پس از بازگشت مجدد حضرت موسی بود. «وَلَمَّا سُقِطَ فِي أَيْدِيهِمْ وَرَأَوْا أَنَّهُمْ قَدْ ضَلُّوا قَالُوا لَئِنْ لَمْ يَرْحَمْنَا رَبُّنَا وَيَغْفِرْ لَنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ؛ و چون انگشت ندامت گزيدند و دانستند كه واقعا گمراه شده‏‌اند گفتند اگر پروردگار ما به ما رحم نكند و ما را نبخشايد قطعا از زيانكاران خواهيم بود.»

همانطور که بعد از واقعه عاشورا عده‌ای گویی تازه از خواب بیدار شدند و ظلمی که بر سلاله نبی مکرم اسلام روا شده بود را درک کردند. اما پشیمانی دیگر سودی نداشت و خون حق حسین(ع) بود که بر بالای نیزه جوشید و داغ عاشورا هنوز در دل‌های حق‌طلبان می‌جوشد.

سعیده مصطفوی