هاجر شریف؛ بانوی صلح در لیبی
هاجر شریف، به عنوان فعال حقوق زنان، سازمان «با هم آن را می‌سازیم» را در حمایت از ترویج صلح و ثبات در لیبی تأسیس کرد. او در کنار راهبری این سازمان، پروژه‌های مختلفی را در زمینه‌های حقوق بشر، صلح و امنیت زنان و جوانان و نیز ترویج قوانین بین‌المللی حقوق بشر مدیریت می‌کند.
به گزارش ایکنا، یکی از مسائلی که در دنیای امروز بیش از هر چیز دیگری مورد توجه قرار گرفته، موضوع حقوق زنان در کشورهایی است که به دلیل سنت‌های غلط رایج، حضور زنان و دختران مسلمان در حوزه‌های مختلف از آموزش تا بازار کار و خانواده را با محدودیت‌های بسیاری روبه‌رو کرده است.
با این همه هستند کسانی که تلاش می‌کنند این محدودیت‌ها را از طریق آموزش به دختران و زنان و همانطور والدین آنها از بین برده و از این طریق از ادامه سنت‌های غلطی که گاهی به عنوان پیروی از دستورات دینی توجیه شده است جلوگیری کنند.
لیبی به عنوان یکی از کشورهای مسلمان شمال آفریقا سال‌هاست با مسائل و مشکلات بزرگی در حوزه زنان روبه‌رو است. در این کشور مسائلی همچون ازدواج‌های اجباری، جلوگیری از تحصیل و محدودیت‌هایی برای حضور زنان در اجتماع و به خصوص در شهرهای کوچکتر آن رواج دارد.
وضعیت کلی حقوق زنان در لیبی در طول سال‌ها دستخوش تغییرات و پیشرفت‌های قابل توجهی شده است. با وجود اینکه حکومت معمر قذافی از طریق توسعه تحصیلات برای زنان تلاش‌هایی برای توانمندسازی زنان به عنوان یکی از جنبه‌های اصلی انقلاب 1969 داشت، اما همین حکومت هنوز مسئول نقض‌های مختلف حقوق بشر، از جمله زنان است. وضعیت زنان در جامعه لیبی از طریق سیاست‌هایی مانند دستمزد برابر برای کار برابر، مراقبت‌های بهداشتی همگانی و حق آموزش بهبود یافته و زنان همچنین حق رأی، نامزدی برای مناصب سیاسی و مشارکت در نهادهای ملی را دارند.
با این حال، تعصبات فرهنگی علیه زنان در محیط کار و مقاومت در برابر تغییر از بخش‌های سنتی‌تر جامعه، موانعی بر سر راه این فرآیند بوده است. علاوه بر این، تحولات سیاسی انقلاب 2011 هم به دستاوردها و هم به عقبگرد برای حقوق زنان منجر شده است.
خدمت یک زن به همه زنان لیبی
هاجر شریف یکی از زنان موفق لیبی است که توانسته از طریق تأسیس یک بنیاد به کمک زنان و دختران هموطنش بیاید. شریف در سال 1994 در لیبی به دنیا آمد و بعد از تحصیلات ابتدایی خود در رشته حقوق از دانشکده حقوق طرابلس فارغ‌التحصیل شد. وضعیت لیبی در آن زمان به دلیل انقلاب علیه حکومت دیکتاتوری قذافی و هرج و مرجی که بعد از آن در بین خود انقلابیون به وجود آمد بر بسیاری از زنان و دختران محجبه این کشور از جمله خود هاجر تأثیر گذاشت.
این فعال حقوق زنان در سال 2011، سازمان «با هم آن را می‌سازیم»(Together We Build it) را به عنوان پاسخی به خشونت‌های جنگ داخلی لیبی تأسیس کرد. هدف این سازمان حمایت از ترویج صلح و ثبات در لیبی است. او در کنار راهبری مشترک این سازمان، پروژه‌های مختلفی را در زمینه‌های حقوق بشر، صلح و امنیت زنان و جوانان و نیز ترویج قوانین بین‌المللی حقوق بشر مدیریت می‌کند.
هاجر در مصاحبه‌ای که با Arab Reform در سال 2021 داشت در مورد این پروژه گفت: ما معتقدیم که نمی‌توان صلح پایداری داشت بدون اینکه طیف وسیعی از افراد را در برگیرد، تجربه نشان داده است که صلحی که با زنان ایجاد می‌شود، ماندگارتر است. علاوه بر این، اکنون زنانی به عنوان وزیر امور خارجه و دادگستری خدمت می‌کنند که حضور آنها برخلاف این باور است که زنان فقط باید در حوزه‌هایی آرام‌تر مانند فرهنگ یا امور زنان کار کنند. من این را به هیچ وجه نمی‌گویم تا ماهیت کار انجام شده در این وزارتخانه‌ها را کم اهمیت جلوه دهم، بلکه برای تأکید بر این موضوع است که روایت زنانی که در حوزه‌های زنانه کار می‌کنند به آرامی در حال تغییر است.
پروژه‌هایی برای مردم و زنان لیبی
اما این تنها پروژه هاجر نبود. این فعال حقوق زنان در سال 2013 شبکه 1325 را در لیبی تأسیس کرد. این شبکه سی شهر را در سراسر لیبی به منظور تقویت روابط مدنی و همچنین ترویج نقش زنان در ایجاد صلح در جامعه به طور گسترده‌تر به هم متصل می‌کند. او به عنوان یکی از مدیران شبکه 1325، به سازماندهی آموزش، کارگاه‌ها و سایر فعالیت‌ها در مورد ایجاد صلح و امنیت برای زنان در سراسر لیبی کمک کرد.
هاجر در مورد تأسیس این شبکه گفت: یکی از مسائل مهم کار برای صلح و امنیت زنان در لیبی، بی‌ثباتی است. تغییر مدیران و مسئولان ممکن است در هر زمانی اتفاق بیفتد، بنابراین شما می‌توانید سال‌ها از کار خود دفاع کنید و به محض تغییر یک مقام یا کابینه، ناگهان باید کل کار را از اول شروع کنید.
بعد از آن هاجر به عنوان یک فعال صلح جوان، به تیم حمایت از شبکه متحد صلح‌سازان جوان پیوست تا از شورای امنیت سازمان ملل متحد برای تصویب قطعنامه‌ای حمایت کند که نقش حیاتی جوانان در ایجاد صلح و حل منازعه را به رسمیت بشناسد.
هاجر از سوی بان کی مون، دبیر کل وقت سازمان ملل متحد منصوب شد تا در قالب گروهی از کارشناسان به منظور توسعه بیشتر قطعنامه 2250، اولین قطعنامه موضوعی در مورد جوانان، صلح و امنیت، کار کند. او همچنین بخشی از شبکه «بسیار با هم»(Extremely Together) است که توسط بنیاد کوفی عنان حمایت و برنامه‌ای است که 10 مبتکر جوان از سراسر جهان را گرد هم می‌آورد و مأموریت آنها یافتن اقدامات پیشگیرانه علیه افراط‌گرایی خشونت‌آمیز در بین جوانان است.
هاجر می‌گوید: جنگ و نزاع در لیبی بر مردان نیز تأثیر منفی می‌گذارد، اما تفاوت این است که در غیاب امنیت، زنان و دختران با محدودیت‌های بسیار بیشتری روبرو هستند. ما می‌بینیم که خانواده‌ها برای دور نگه داشتن دختران از دانشگاه بحث می‌کنند، نه به این دلیل که مخالف تحصیل دختران هستند، بلکه به خاطر امنیت و حفاظت از آنها. قبل از جنگ می‌توانستیم بدون اینکه به فکر امنیت باشیم در خیابان‌ها قدم بزنیم، زیرا می‌دانستیم که حتی اگر اتفاقی بیفتد، افرادی در اطراف هستند که وارد عمل می‌شوند. امروز با گسترش سلاح، هیچ کس نمی‌تواند از شما محافظت کند، نه مسئولین و نه مردم. ما نمی‌توانیم به هنجارها و سنت‌های قبلی که قرار بود مردان را از آزار زنان بازدارند، تکیه کنیم. امروز زنان و دختران در خیابان‌ها مورد آزار و اذیت قرار گرفته و هیچ کس جلوی آن را نمی‌گیرد.
نامزدی نوبل صلح
فعالیت‌هایی که هاجر شریف انجام داد باعث شد که در سال 2017، کمیسیون زنان سازمان ملل او را به عنوان یکی از 12 قهرمان زن در زمینه زنان، صلح و امنیت و حقوق بشر معرفی کند. به گفته این مجمع قهرمانان منتخب به زنان سازمان ملل در مورد مسائل نوظهور صلح و امنیت مشاوره خواهند داد و از برابری جنسیتی و حقوق بشر زنان در محیط‌های متأثر از بحران جنگ حمایت خواهند کرد.
در سال 2018، شریف طی جلسه‌ای در سازمان ملل درباره لیبی به شورای امنیت سازمان ملل متحد اطلاع‌رسانی کرد تا اولین زن لیبیایی باشد که در یک نشست کشوری درباره لیبی به این شورا توضیح می‌دهد. هاجر در جلسه توجیهی خود به شورای امنیت سازمان ملل و هیئت سازمان ملل متحد در لیبی توصیه کرد که چگونه باید تضمین کنند که زنان و جوانان در فرآیندهای صلح رسمی سازمان ملل حضور دارند.
او در سال 2019 در کنار ایلواد المان (Ilwad Elman)، فعال زن اهل سومالی، یکی از اعضای گروه «بسیار با هم» نامزد دریافت جایزه صلح نوبل شد.
هاجر شریف در حال حاضر به فعالیت‌های مختلفی در حوزه صلح و زنان ادامه می‌دهد و می‌گوید: تحقق صلح فقط متوقف کردن خشونت نیست، بلکه برای جلوگیری از خشونت نیز هست. برای این کار همه گروه‌ها، همه صداها و دیدگاه‌ها در جامعه باید در نظر گرفته شود. جوانان، به‌ویژه دختران، در خاورمیانه و شمال آفریقا درصد زیادی از جمعیت را تشکیل می‌دهند، بنابراین نقش آنها در تحقق صلح بسیار مهم است.
گزارش از محمدحسن گودرزی
انتهای پیام
