شروط لازم برای مولد بودن فرهنگ

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدحسین ایمانی، رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی، در مراسم امضای تفاهم‌نامه همکاری بین جهاد دانشگاهی خراسان رضوی و پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی کشور و سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان که 25 بهمن ماه برگزار شد،‌ اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم خود یکی از نکاتی که به آن توجه داشته‌اند، این است که به 40 سال گذشته نگاه کنیم و آن مواردی که مغفول مانده را در 40 سال دوم مورد توجه قرار دهیم. در این میان یکی از نکاتی که همواره مغفول مانده نگاه مولدی به بخش فرهنگ است.

رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی تصریح کرد: در هنگام تدوین برنامه بودجه کشور درآمدهای بخش‌های مختلفی مانند کشاورزی، صنعت، خدمات، پزشکی و... جمع شده و در قالب بودجه به آن حوزه‌ها اختصاص داده می‌شود، اما در بخش فرهنگ تنها نگاه حمایتی وجود دارد و گفته می‌شود که این بخش را باید حمایت کرد و برای آن هزینه کرد. این در حالی است که چنین نگاهی در هیچ نقطه‌ای وجود ندارد و تنها مختص کشور ماست. اما چرا فرهنگ نمی‌تواند مولد باشد و مانند بخش‌های دیگری درآمدزایی کند؟

زمانی فرهنگ ریشه‌دار می‌شود که مولد باشد

ایمانی بیان کرد: حتی در گذشته نیز نسبت به این موضوع سوء‌برداشت‌هایی هم می‌شد، به گونه‌ای که وقتی از اقتصاد فرهنگ سخن به میان می‌آمد در برابر چنین موضوعی جبهه‌گیری می‌شد و برخی از افراد می‌گفتند که فرهنگ ابزاری می‌شود و در واقع با چنین دیدگاهی از اقتصاد فرهنگ فاصله می‌گرفتند، اما به واقع اینگونه نیست و زمانیکه فرهنگ بتواند مولد باشد در مملکت ریشه دار می‌شود، موضوعی که در گذشته وجود نداشته است.

وی افزود: یکی از دلایل اینکه چرا فرهنگ نمی‌تواند به خودی خود در آمدزایی کند، به  بنیان‌های فکری اصحاب فرهنگ در این کشور که از پیش از انقلاب هم وجود داشته است، مربوط می‌شود و دلیل دیگر آن هم به مسئولانی مربوط می‌شود که هیچ اعتقادی به این موضوع نداشتند که می‌توان از فرهنگ درآمدزایی کرد.

رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی تصریح کرد: البته که اگر می‌گوییم باید از فرهنگ درآمدزایی کرد، اما نکته‌ای که وجود دارد این است که اگر به صورت حرفه‌ای به این حوزه ورود نکنیم، نمی‌توانیم آنچه را که باید نتیجه بگیریم. به عنوان مثال می‌توان به حوزه طلا و جواهر که طراحی آن به فرهنگ بازمی‌گردد، اشاره کرد که در همین راستا جلسه‌ای با صنف طلا و جواهر داشتیم، آن‌ها می‌گفتند که ما در این حوزه در سطح جهان، رتبه دهم را دارا هستیم و کشور امارات رتبه دوم را از آن خود کرده است و دلیل این مهم را مشکل در طراحی عنوان می‌کردند و بر این باور بودند که اماراتی‌ها طراحی‌های سبک‎تری دارند، اما ایران طراحی‌های سنگین‌تری را بر روی طلا و جواهرات خود پیاده می‌کند.

ایمانی ادامه داد: بر همین اساس جشنواره طراحی زیورآلات و جواهرآلات را برگزار کردیم که طراحان زیادی در این جشنواره شرکت کردند و خوشبختانه کار بسیار خوبی بود که انجام شد و از آن دست کارهایی بود که بر روی زمین مانده بود و باید به آن توجه می‌شد.

وی ابراز کرد: همچنین یکی دیگر از مقوله‌هایی که مورد غفلت مانده، بحث بسته‌بندی صنایع فرهنگی است که خوشبختانه سه سالی می‌شود که جشنواره طراحی بسته‌بندی صنایع فرهنگی را برگزار می‌کنیم و اسفند امسال نیز هم برگزار خواهد شد. در طی این جشنواره توانستیم 500 هنرمند طراح صنایع فرهنگی را شناسایی کنیم که پای کار آمدند و کارهای خوبی شکل گرفت و بر همین اساس این موضوع به یک صنعتی تحت عنوان «صنعت طراحی بسته‌بندی صنایع فرهنگی» تبدیل شده است.

رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی افزود: بحث «بازی» هم یکی از مباحثی است که در کشور رواج دارد که با توجه به اهمیت این موضوع، 100 گروه گیم را که هیچ ارتباطی با یکدیگر نداشتند، شناسایی کردیم و دو هفته آینده هم جشنواره بازی در پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی را خواهیم داشت تا در این جشنواره همه این افراد با یکدیگر آشنا شوند، به یکدیگر کمک کنند و شاهد اتفاقات خوبی در این حوزه نیز باشیم.

گردشگری در کشور هنوز علمی نیست  

ایمانی تاکید کرد: اما بحث دیگری که اهمیت دارد، مؤلفه گردشگری است، اما من گردشگری در کشور را گردشگری نمی‌دانم، چرا که به نظر من سفرهایی که صورت می‌گیرد بیشتر یک جابه‎جایی همراه با تخریب است تا گردشگری، به گونه‌ای که مردم از یک مکانی به مکان دیگری می‌روند و خرابی‌هایی را از خود باقی می‌گذارند، در حالی‌که در هیچ یک از نقاط دنیا اینگونه نیست.

وی تصریح کرد: این موضوع بارها در جلسات مختلفی مطرح شد، اما هیچ توجهی به آن نشد تا اینکه در سال 1396 در دانشگاه علم و فرهنگ از زاویه پارک‌ها وارد شدیم و امید داشتیم که شاید بالاخره به این موضوع توجهی شود و بر همین اساس طرحی را به نام «پارک فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی» طراحی کردیم که باید از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مجوز داده می‌شد که بالاخره پس از یک سال و نیم ارائه و توضیح این طرح به وزارت علوم، موفق شدیم مجوز ملی این طرح را دریافت کنیم.

رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی بیان کرد: با تمهیداتی که در راستای این طرح انجام دادیم، نهادهای فرهنگی مختلفی اعلام همکاری مشترک کردند و خوشبختانه با توجه به اینکه از ارائه این طرح به مدت 4 سال می‌گذرد، مقبولیت خوبی در بین دستگاه‌ها پیدا کرده‌ایم که همین امر کار را برای ما تا حدودی سخت کرده است.

ایمانی اظهار کرد: پس از اینکه این طرح را به صورت ملی طراحی کردیم، سراغ استان‌ها رفتیم و در همین راستا ابتدا از زنجان شروع و سپس در شهرهایی مانند شیراز و امروز هم در مشهد، پردیس پاک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع وابسته را در این دو شهر افتتاح کردیم و امید است که تا اوایل اسفند نیز پردیس ان پارک در کیش افتتاح شود.

وی عنوان کرد: پارک‌های علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی از ظرفیت‌های قانونی بسیار خوبی برخوردار هستند و به همین دلیل استقبال و حمایت‌های خوبی نیز از این پارک‌ها می‌شود و همین مهم باعث شده که بتوانیم از بستر پارک استفاده کنیم.

روز کردن فرهنگ با استفاده از پوشش نوآورانه

رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی تصریح کرد: خراسان مهد هنر و فرهنگ و آن هم از یک نوع سبک خاصی است، بر همین اساس امروزه می‌توان این سبک را به روز کرد و فناوری‌هایی را در آن به کار برد و به نوعی برای جذب نسل جوانی که با هویت خود بیگانه شده، پوشش فناورانه نوآورانه‌ای به این سبک بخشید که اگر با روند گذشته پیش رویم، نمی‌توان انتظار استقبال از سوی مخاطبان را داشت.

ایمانی اظهار کرد: اما متاسفانه این بخش از داشته خراسان تنها به موزه محدود شده، در حالی‌که یکی از کارکردهای هنر سنتی ما موزه است و همواره باید این هنر در زندگی روز جریان داشته باشد. در واقع فرهنگ ما باید به روز شود و به روز هم عرضه شود و این کار هم تنها توسط پارک فرهنگ صورت می‌گیرد. همچنین آستان قدس رضوی نیز یکی دیگر از ظرفیت‌های بسیار خوب در شهر مشهد است که امیدواریم با ارتباطی که با تولیت محترم داریم، بتوانیم از ظرفیت‌های آن‌ها بیشتر استفاده کنیم.

رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی بیان کرد: مشهد به سرعت می‌تواند پیشرفت کند چرا که نزدیک به 200 شرکت داریم که از این تعداد 80 شرکت به صورت غیرمستقیم هستند که این‌ها می‌توانند الگویی برای هنرهای سنتی باشند. برای اینکه هنرهای سنتی ما متکی به فرد است و نمی‌توان آن را به شرکت وابسته کرد که خوشبختانه سیستم این کار نیز در حال راه‌اندازی است.

ایمانی ابراز کرد: بحث ارتباطات بین‌الملل نیز یکی از مباحث مهمی است که در 40 ساله دوم انقلاب با حمایت وزارت علوم وارد عرصه بین‌الملل شد و به نظر می‌رسد که این استان می‌تواند با کشورهای شمالی ارتباطات بسیار خوبی در حوزه فرهنگ داشته باشد.

وی گفت: در تکنولوژی خوب است که پیشرفت کنیم، اما هیچگونه مزیتی نداریم که بگوییم تنها ما از چنین مزیتی برخوردار هستیم و دیگران چنین مزیتی را ندارند، اما تنها جایی که می‌توان مدعی مزیت شد، حوزه فرهنگ است که خارجی‌ها هم این را تشخیص داده‌اند و همواره دنبال این مزیت‌ها هستند و این نکته‌ای است که باید مورد توجه قرار داد که ما در حوزه فرهنگ می‌توانیم ارتباطات بین‌المللی داشته باشیم.

رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی بیان کرد: در همین راستا نیز در اسفندماه سال جاری تفاهم‌نامه‌ای را با سازمان اکو که شامل 11 سفیر است در محل پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی امضا خواهیم کرد که بر اساس این تفاهم‌نامه در تلاش هستیم بتوانیم مناسبات بین‌المللی را با آن‌ها تعریف کنیم، چرا که باید در حوزه فرهنگ این پوسته داخلی را بشکنیم و وارد عرصه بین‌الملل شویم.

تفکیک جاذبه‌های مکملی مشهد

ایمانی اظهار کرد: با توجه به اینکه جاذبه اصلی گردشگری مشهد حرم مطهر رضوی و مقوله زیارت است، اما در کنار این جاذبه اصلی جاذبه مکملی هم وجود دارد که وقتی از چنین اصطلاحی صحبت می‌شود این نگرانی وجود دارد که مبادا جاذبه‌های مکمل، جایگزین جاذبه‌های اصلی شوند. بنابراین وقتی از مکان‌های تفریحی مانند شاندیز، پارک آبی و... سخن به میان می‌آید. این نگرانی وجود دارد که نکند مسافرین فقط برای این  جاذبه‌ها به مشهد بیایند و حرم مطهر رضوی را در اولویت‌های دیگر خود قرار دهند که البته تا حدودی این نگرانی به جاست و به همین دلیل باید جاذبه‌های اصلی و مکمل را از یکدیگر تفکیک کرد تا دیگر چنین نگرانی‌هایی وجود نداشته باشد.

وی گفت: در واقع فرهنگ می‌تواند بهترین جاذبه مکمل برای این شهر باشد و زمانیکه فرهنگ در سبک خراسان جاذبه مکمل شود، همه افراد از آن استقبال خواهند کرد اما چه کسی باید این فرهنگ به جاذبه تبدیل کند؟.

رئیس پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی اظهار کرد: البته سیستم‌های فناوری می‎تواند این کار را انجام دهد، به گونه‌ای که پارک می‌تواند بسته‌های فرهنگی مورد علاقه زائرین را تولید و آن‌ها را در سطح شهر بین زائران توزیع کند که این توزیع بسته‌ها به نوعی حال و هوای فضای مشهد را تغییر می‌دهد. البته درست است که امام رضا(ع) برکتی برای کل کشور است اما عدم توجه به جاذبه‌های دیگر باعث می‌شود که فرهنگ این شهر و استان نیز با خطراتی مواجه شود.

ایمانی بیان کرد: این در حالی است که رهبر معظم انقلاب نیز همیشه به این موضوع اشاره دارند که «فرهنگ باید در متن جامعه باشد». امید است که جهاد دانشگاهی یک واحد و پردیسی را برای این کار در مشهد تاسیس کرده زیرا این ظرفیت در مشهد وجود دارد و ما هم در تهران همه گونه حمایت و کمک را خواهیم داشت.