تبلیغ حقانیت امام حسین(ع) تا لحظه شهادت + فیلم

عاشورا یکی از بزرگترین وقایع تاریخ جهان و اسلام است که به دلیل سیر حوادث، تعدد و گوناگونی اشخاص، تضاد بالا و وجوه حماسی احساسی یکی از مناسبترین سوژه‌ها برای تبدیل شدن به فیلم سینمایی به عنوان یک محصول با ساختار دراماتیک است. از سویی وجوه معنوی و مفاهیم ارزشمندی چون آزادگی، انسان‌دوستی، خداباوری، توکل، وفاداری و ظلم‌ستیزی به وفور در این رویداد مشهود است که خود باعث توجه دوچندان مخاطب و جذابیت مضاعف آن در تولیدات سینمایی خواهد شد.

در ایام محرم بنا داریم تا در بخش فرهنگی ایکنا به مشهورترین فیلم‌های ساخته شده با رویکرد واقعه کربلا بپردازیم هرچند که متأسفانه  تعداد آنها از انگشتان دست تجاوز نمی‌کند.

فیلمنامه

در نخستین قسمت از عاشورا بر پرده نقره‌ای، به سفیر؛ اولین فیلم ایرانی می‌پردازیم که در سال  1361 و پیرامون حادثه عاشورا تولید شده و ساخته فریبرز صالح است. این فیلم در اولین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و همچنین عنوان پرفروش‌ترین فیلم سال را در زمان اکران به ‌دست آورد.

داستان فیلمنامه که نوشته مشترک فریبرز صالح و کیهان رهگذار است، به گوشه‌ای از زندگی قیس ابن مسهر می‌پردازد که نماینده امام حسین(ع) است و با نامه‌ای برای سلیمان خزاعی به طرف کوفه می‌رود اما در راه به دست عمال ابن زیاد؛ والی کوفه دستگیر شده و به زندان می‌افتد. در زندان به وی گفته می‌شود که در صورت سخنرانی علیه حسین بن علی از زندان آزاد خواهد شد، وی با پذیرفتن این شرط به روی منبر رفته اما علیه یزید سخنرانی می‌کند. قیس پس‌ازاین سخنرانی به دستور ابن زیاد کشته می‌شود.

ساختار

سفیر اولین فیلم پرهزینه جمهوری اسلامی ایران است که توجه مقام معظم رهبری در زمان خود را جلب کرد. منتقدان مختلف با نگرش‌های ایدئولوژیک یا صرف هنری فیلم را ستودند و از آن به عنوان اثری یاد شد که باوجود طولانی بودن زمان، داستانی جذاب دارد که بیننده را خسته نمی‌کند.

مورد دیگری که به چشم منتقدان آمد این بود که از زرق‌وبرق معمول فیلم‌های تاریخی با آن تکلفات و بریزوبپاش‌های همیشگی خبری نبود و طراحی لباس‌های ساده حالتی واقعگرایانه به فیلم به عنوان یک اثر تاریخی داده است. این در حالی است که بودجه 15 میلیون تومانی فیلم که در آن زمان مبلغی چشمگیر بود صرف طراحی صحنه و میزانسن لازم شده بود.

مفاهیم محتوایی

فیلم مفاهیم مختلفی را در بحث محتوای خود به نمایش می‌گذارد که اولین و مهمترین آنها روحیه صلح‌طلبی امام حسین(ع) در کنار دفاع از مظلوم است. قیس سفیری است که در تمام طول تاریخ جهان، باید دارای مصونیت سیاسی باشد و امام(ع) وی را برای جلوگیری از خونریزی بیشتر و آگاهی‌بخشی می‌فرستد اما یزیدیان نه تنها حرمت وی را نگه نمی‌دارند که دست به قتل وی به وحشیانه‌ترین شکل ممکن می‌زنند که نشان‌دهنده ماهیت شیطانی و جنگ‌طلبانه آنها از ابتدا و پیش از واقعه عاشوراست.

قیس را بالای برج می‌برند تا برای بخشیده شدن از مجازات مرگ علیه امامش حرف بزند اما او به تبلیغ و دفاع امام(ع) می‌پردازد و برای همین زبانش را می‌برند و از بالای برج به پایین افکنده می‌شود.

در این فیلم وفاداری، ایستادگی در برابر ظالم، وفای به عهد تا پای جان، ولایت‌پذیری و شهادت‌طلبی همه به صورت‌های گوناگون از طریق شخصیت قیس که با بازی خوب فرامرز قریبیان تجسم پیدا می‌کند، تبلور پیدا می‌کنند و بیننده را تحت تأثیر قرار می‌دهند. از سویی وحشیگری و خباثت یزیدیان باعث تنفر مخاطب از آنها و یادآورنده ظلمی است که به اباعبدالله (ع) و یاران ایشان در مقاطع مختلف تا عاشورا و حتی پس‌ازآن می‌شود.

قیس مبلغ مکتب حسینی است که مسلم و دیگران نیز آن را انجام می‌دهند و سر آخر پیام‌رسان اصلی عاشورا یعنی حضرت زینب(س) با قرائت خطبه خود در بارگاه یزید آن را به انجامی مانا می‌رساند.