حفظ انسانیت از نگاه امام حسین(ع)

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، سیدعلیرضا واسعی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، شامگاه 28 مردادماه، در دهمین نشست حسینیه مجازی پژوهشکده اسلام تمدنی با موضوع «امام حسین(ع) و جهان امروز در رویکردی تمدنی»، اظهار کرد: ما انسان‌ها در جهان کنونی همواره به داشته‌های خود تعریف می‌کنیم و این دقیقاً همان چیزی است که امام حسین(ع) با آن مبارزه می‌کند و در حقیقت با قیام خود به نوعی بازتعریفی از انسانیت را به ما ارائه دادند و ما باید این درس انسانیت را بیاموزیم و در جهان کنونی که به این مقوله کم‌توجهی می‌شود، مورد استفاده قرار دهیم.

وی عنوان کرد: امام همواره تلاش کردند تا انسان را با حقیقت وجودی خود آگاه کند و به او بفهماند که به عنوان یک انسان چه نوع زندگی را باید برای خود فراهم آورد و بر اساس چه منشی زندگی کند و این یکی از مهم‌ترین درس‌های قیام عاشورا و سیدالشهدا(ع) است.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه درس‌های دیگری هم می‌توان از حیات حسینی استخراج کنیم و آن‌ را پیش روی خود قرار دهیم، گفت: یکی از این درس‌ها، مقوله ذلت‌ناپذیری است و مقوله دیگر هم باز تعریفی از دنیا و ارزش‌های آن است.

دغدغه‌مندی‌های امام

واسعی تأکید کرد: برای فهم راحت این موضوع لازم است به نکاتی نیز اشاره کنم. همان‌گونه که می‌دانیم آغاز کربلا از عدم بیعت امام حسین(ع) بوده است و زمانی‌که ایشان مخالفت خود را برای بیعت با یزید اعلام کردند، وضعیت جدیدی در زندگی ایشان به وجود آمد، اما از مدینه به مکه رفتند و به مدت دو ماه با چنین وضعیتی سر بردند تا اینکه نامه‌هایی از سران کوفه به دستشان رسید و امام بر اساس این دعوت کوفیان تصمیم جدیدی را گرفتند.

وی بیان کرد: امام به سوی کوفه رفتند و در مسیر کوفه اخبار ناگواری به ایشان رسید و اولین خبر هم این بود که مسلم به شهادت رسید و از این زمان دیگر تصمیم امام حسین(ع) تغییر کرد، چرا که آنچه در این مسیر برای امام حسین(ع) ارزش داشت این بود که جان انسان‌ها حفظ شود و انسان‌ها در امنیت باشند و همیشه دغدغه این را داشتند که اصول و ارزش‌های دینی را پیاده کند. این تصمیم و این اخلاقیت امام حسین(ع) نشان می‌دهد که یک انسان والا و بزرگ همیشه بر اساس ضرورت‌ها و اقتضائات زمانه تصمیم می‌گیرد. بر همین اساس بود که امام حسین(ع) هیچ‌گاه به دنبال جنگ نبودند و این کوفیان، شامیان و... بودند که در صدد جنگ بودند، چرا که جنگ برای آن‌ها منافعی را به همراه داشت و نوعی تفریح برایشان تلقی می‌شد. در حقیقت این مسئله نیز می‌تواند درس دیگری برای ما باشد و آن اینکه ما می‌توانیم آغازگر جنگ نباشیم.

واسعی خاطرنشان کرد: در واقع با توجه به اینکه امام حسین(ع) در صدد جنگ نبودند و همواره به این دلیل این مسیر را انتخاب کرده بودند که به تعبیر خودشان چند کار مهم انجام دهند، اول اینکه مانع از بدعتی که در جامعه رواج یافته بود شوند و کار دوم نیز مانع از حق‌کشی و باطل‌گرایی شوند و اساسا به دنبال این امر بودند که امر به معروف و نهی از منکر و با پیروی از سیره و سنت نبوی و علوی اصلاح را در جامعه اسلامی بیاورد. به نظر می‌رسد که امام حسین(ع) فریاد تعارض جامعه با دستگاه حاکمیت در زمان خودشان است، امام به این موضوع واقف بودند که جامعه دستگاه حاکمیت هیچ‌گونه هم سویی ندارد و بدعت یعنی همین، در حقیقت مراد از بدعت اساساً مقوله‌های شرعی و احکام دینی نبوده است.

ذلت‌ناپذیری امام حسین(ع)

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: این در حالی است که ما در سخنان امام حسین(ع) هیچ‌گاه ندیدیم که سخن از نماز، حج و این‌گونه مسائل باشد اما ایشان همواره بر این موضوع تأکید دارند که در جامعه انسانی هر کسی حق ندارد خود را به عنوان حاکم قرار دهد و هر آنچه را که می‌خواهد انجام دهد که در حقیقت این یک نوع بدعت است و خلاف آن چیزی است که نبی مکرم اسلام طی 23 سال سعی کردند آن را القا کنند و برادری و برابری را در جامعه خود ترویج دهند. از این‌رو بود که کوفیان در صدد بودند که این امر را تغییر دهند و از طرفی نیز امام حسین(ع) فرمودند من باید بر اساس سنت و سیره نبوی و علوی امر به معروف و نهی از منکر کنم و اجازه ندهم که این بدعت شکل گرفته تداوم پیدا کند و به همین منظور در تمام لحظه‌هایی که تا روز کربلا دنبال کردند و در نهایت به شهادت رسیدند، بر این اصول پافشاری می‌کردند.

وی بیان کرد: از موارد دیگری که همواره امام حسین(ع) بر آن‌ها تأکید داشتند این بود که در پاسخ به نامه‌های سران کوفه، نوشتند که یک حاکم باید برای اتحاد جامعه و عدالت بکوشد، برای پیروی از کتاب خدا توان خود را به‌کار گیرد و بر اساس حقیقت قضاوت کند و این ویژگی‌ها دقیقا همان ویژگی‌هایی بودند که یزید از آن‌ها برخوردار نبود.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأکید کرد: در نهایت نیز امام حسین(ع) جمله جهانی را فرمودند و گفتند که این فرزند فرومایه مرا بین دو امر ذلت و خواری و شمشیر و مرگ قرار داد و ابداً از ما پذیرش خواری و ذلت سر نخواهد زد، اما این را من نمی‌گویم بلکه ذلت پذیری را خدا، پیامبر خدا و مومنان هم قبول ندارند و آن مرزهای بزرگ هم این مقوله را نمی‌پذیرند و همچنین انسان‌هایی که حاضر نمی‌شوند خود هزینه امور کوچک و پوچ کنند نیز این ذلت پذیری را نخواهند پذیرفت.

واسعی در پایان خاطرنشان کرد: در حقیقت امام حسین(ع) با این سخن جهانی خود این درس را به جهانیان می‌آموزند که خود را ارزان نفروشید.