به گزارش ایکنا از قم، دوران امامت پيشواى ششم (ع) دوران تحول فكرها، پيدايش و گسترش فرقههاى گوناگون اسلامى و غیر اسلامی بود. از اینرو امام صادق(ع) بهعنوان پيشواى امت و پاسدار مكتب اسلام نمیتوانست در برابر اين فرقههاى نوپا و بیاساس بیتفاوت باشد، بلكه بايد در برابر همه آنها به اقتضاى مصالح اسلام موضع بگيرد و نظر قاطع اسلام را ارائه دهد و به شبهات و اشكالات مطرحشده از سوى آنان پاسخ گويد؛ بنابراین فعالیت عمده امام صادق(ع) در عرصه فرهنگ و دانش و تربیت شاگردان در علوم مختلف بوده و به همین خاطر فقه شیعه به فقه امام جعفر صادق(ع) و مذهب شیعه به مذهب جعفری شهرت یافته است.
حجتالاسلاموالمسلمین محمدرضا یوسفی، هیئتعلمی دانشگاه مفید در گفتوگو با ایکنا در پاسخ به این پرسش که چرا امام صادق(ع) را مؤسس مذهب جعفری مینامیم،؟ گفت: امام صادق(ع) در یک برهه زمانی خاصی زندگی میکردند، به دلیل ضعف بنیامیه و شورشها سیاسی آنها فشار به ائمه(ع) کمتر بود و فرصت خوبی برای امام صادق(ع) فراهم آمد تا از این فضا به تبیین شریعت اسلامی و تفکر شیعی بپردازند.
وی افزود: تعداد زیادی شاگرد و گروههای متعدد در مکتب ایشان تحصیل میکردند و چهار رهبر مشهور اهل سنت را مستقیم یا غیرمستقیم از شاگردان امام صادق(ع) شمردهاند. امام صادق(ع) در آن دوران با گروهها و تفکرات مختلف مانند معتزله و تصوف مقابله فکری و گفتوگوی علمی میکردند که احادیث زیادی در احکام فقهی، اعتقادی و مسائل اخلاقی در فقه شیعی داریم و بیشترین احکام فقهی از امام صادق(ع) و امام باقر(ع) واردشده است.
یوسفی تصریح کرد: امام صادق(ع) با تربیت شاگردان در رشتههای مختلف و فرستادن آنها به مناطق مختلف، مکتب شیعی را ترویج و معرفی میکردند و به دلیل همین تبیین و گسترش مذهب شیعه رئیس مذهب شیعی نام گرفتند.
وی در پاسخ به این سؤال که عملکرد امام صادق در مقابل سایر گروههای فکری و یا تفکرات انحرافی چگونه بود؟، افزود: امام صادق(ع) در مواجهه با سایر مذاهب به تندی برخورد نمیکردند بلکه شاگردانی را تربیتکرده بودند که به گفتوگوی علمی بپردازند مانند هشام بن حکم، هشام بن سالم که اهل مباحثات کلامی و اعتقادی بودند و با سایر گروهها وارد مناظره و بحث میشدند.
استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: به عنوان مثال ابن ابی العوجا، یکی از افرادی است که در سده دوم هجری به زندیق معروف بود، در مراکز مقدس مسلمانان حاضرشده و به اظهار عقاید خود می پرداخت؛ او به ماوراءالطبیعه و معاد اعتقاد نداشت و بحث های او عقلانی و برای یافتن حقیقت نبوده؛ اما امام صادق(ع) به او کافر نگفت بلکه سعی میکرد با استدلال و برهان او را متعاقد کند.
یوسفی در پاسخ به این سؤال که سیره سیاسی اجتماعی امام صادق(ع) چگونه بود؟ اظهار کرد: در واقع شیعه بعد از دوران خفقان، نیاز به هویت جدید و بسط مسائل و پاسخگویی به شبهات را داشت، بنابراین امام صادق(ع) از این فرصت بهخوبی بهره بردند تا با حرکت علمی مذهب تشیع را تبیین کنند، چون حرکتهای سیاسی بهگونهای آَشکار و واضح نیازمند بسترهای مناسب است.
وی تاکید کرد: در دوران امام صادق(ع) بستر فعالیت سیاسی روشن وجود نداشت و همین آزادی نسبی برای فعالیتهای علمی به دلیل ضعف حکومت بنیامیه بود که البته نسبت به امام صادق(ع) حساسیت وجود داشت و تحت نظر حکومت بودند.
انتهای پیام