نظارت دقیق بر نرخ ارز؛ نقطه تمایز سیاست‌های انبساطی دوران دفاع مقدس با امروز
عضو هیئت‌مدیره انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه اظهار کرد: در دوران دفاع مقدس چاره‌ای نداشتیم برای تهیه مقدمات جنگ، سیاست‌های انبساطی را پیش بگیریم لذا نقدینگی و حجم پول در مقاطعی زیاد می‌شد اما به شکل امروز نبود؛ در آن دوران قیمت ارز را ثابت نگه می‌داشتیم و کنترل دقیقی روی نرخ آن وجود داشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباس شفیعی‌نژاد، مدیرگروه اقتصاد مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و عضو هیئت‌مدیره انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره وضعیت تورم و نقدینگی در دوران دفاع مقدس اظهار کرد: درباره ریشه تورم در علم اقتصاد به سه دلیل اصلی اشاره شده؛ دلیل اول برای تورم افزایش حجم پول است. وقتی نقدینگی در جامعه افزایش پیدا می‌کند باعث افزایش تقاضا می‌شود و فشار تقاضا باعث افزایش قیمت می‌شود، چراکه معادل آن، تولید افزایش پیدا نکرده است. در واقع اگر میزان پول بیشتر از تولید باشد سطح عمومی قیمت‌ها نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
بیشتر بخوانید:
- مدیران دوران دفاع مقدس درک صحیحی از جنگ اقتصادی داشتند / دلایل «تُرک‌تازی اشرافیت» پس از جنگ
- مدل رفتاری گروه‌‌های توانمند در دوران دفاع مقدس؛ الگویی برای تقویت انسجام اجتماعی
ریشه‌های شکل‌گیری تورم
وی افزود: دلیل دوم، افزایش هزینه تولید است؛ وقتی قیمت مواد اولیه، حقوق کارگر یا حامل‌های انرژی افزایش پیدا می‌کند هزینه تولید نیز زیاد می‌شود و در نتیجه، تولیدکننده روی قیمت محصول خود می‌کشد و سطح عمومی قیمت‌ها بالاتر می‌رود. دلیل سوم را «تورم وارداتی» می‌نامند. ریشه اصلی تورم وارداتی نیز نوسانات نرخ ارز است. وقتی قیمت پول خارجی در برابر پول داخلی تقویت می‌شود باعث خواهد شد کالاها یا مواد اولیه‌ای که از خارج وارد می‌‌کنیم گران‌تر از قبل شود. این سه مورد، ریشه‌های شکل گیری تورم در هر اقتصادی در دنیا هستند.
شفیعی نژاد ادامه داد: متأسفانه در شرایط کنونی هر سه مورد در کشور ما وجود دارد و حدود 2700 هزار میلیارد تومان حجم نقدینگی است و در دو سه سال اخیر دو برابر شده است. یکی از دلایل این وضعیت و افزایش نقدینگی و وقوع تورم، ضعف‌های ساختاری در بانک‌ها، خلق پول، سیاست‌های پولی انبساطی که خصوصاً به خاطر کرونا انجام شد و وام‌های کلانی است که به بخش تولید نرفت لذا تولید کننده برای تأمین مالی خود با مشکل مواجه می‌شود.
تبعات نوسانات در نرخ ارز
مدیرگروه اقتصاد مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) درباره اینکه کدام مورد در کشور ما به میزان بیشتری وجود دارد بیان کرد: به نظر می‌رسد مهمترین دلیل تورم در شرایط کنونی کشور، تورم وارداتی است که بر اثر نوسانات پی در پی قیمت دلار پدید آمده است. نرخ دلار در چند ماه اخیر تقریباً دو برابر شده و این بسیار نگران‌کننده است و باعث افزایش قیمت همه اجناس شده است چراکه همه فروشندگان نرخ محصولات خود را با دلار می‌سنجند.
این کارشناس مسائل اقتصادی درباره وضعیت تورم و نقدینگی در ایام جنگ تحمیلی تصریح کرد: در زمان دفاع مقدس، حجم واردات ما به اندازه حجم واردات در شرایط کنونی نبود. امروزه بخش زیادی از ارز کشور را به واردات موبایل، تکنولوژی، قطعات خودرو و امثالهم اختصاص می‌دهیم لذا این حجم وابستگی که در چند سال اخیر به خاطر بی‌توجهی به تولید داخلی پدید آمده باعث شده است حجم نقدینگی و تورم بسیار بیشتر از جنگ باشد.
وی یادآور شد: آن زمان چاره‌ای نداشتیم که برای تهیه مقدمات جنگ، سیاست‌های انبساطی را پیش بگیریم لذا نقدینگی و حجم پول در مقاطعی زیاد می‌شد اما بدین شکل هم نبود. در زمان دفاع مقدس قیمت ارز را ثابت نگه می‌داشتیم و کنترل دقیقی روی نرخ آن وجود داشت و همین دلیل موفقیت ما در زمان جنگ بود. این عامل مهمی در اقتصادهایی است که بخشی از مواد اولیه یا کالاهای واسطه‌ای خود را از خارج از کشور وارد می‌کنند.
کنترل نرخ ارز در دوران دفاع مقدس
حجت‌الاسلام شفیعی‌نژاد درباره شیوه‌های مدیریت و کنترل نرخ ارز در دوران دفاع مقدس اظهار کرد: آن زمان اراده زیادی وجود داشت و کارهایی جهادی برای دور زدن تحریم‌ها و وارد کردن مواد اولیه مورد نیاز صنایع صورت می‌گرفت. اینها عواملی بود که در زمان جنگ کمک می‌کرد که اگر تورمی در برخی کالاها وجود دارد آن را کنترل کنیم. سفته‌بازی روی نرخ ارز بسیار پائین بود و دولت نظارت کاملی داشت که دلار حاصل از فروش نفت به واردات اختصاص یابد.
عضو هیئت‌مدیره انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه بیان کرد: در شرایط کنونی چاره‌ای نداریم غیر از اینکه دلار حاصل از صادرات را برای واردات مواد اولیه اختصاص دهیم لذا کنترل بازار ارز مقدمه کنترل نقدینگی و تورم است. اینکه گفته شود باید اجازه دهیم بازار نرخ ارز را تنظیم کند اشتباه محض است، چراکه اصلاً بازاری وجود ندارد. از سوی دیگر عرضه ارز توسط برخی از تولیدکنندگان محدود، بر قیمت‌ها تأثیر می‌گذارد لذا باید برخورد شدیدی با سفته‌بازان در بازار ارز صورت گیرد.
وی در پایان تأکید کرد: راهکار بنده این است که تمام کسانی‌که قصد نگهداری دلار دارند را مجبور کنیم حساب سپرده دلاری داشته باشند. غیر از این نباید به هیچ شخصیت حقیقی و حقوقی اجازه جابه جایی دلار را ندهیم و در واقع حکم قاچاق داشته باشد. این‌گونه می‌توان بررسی کرد که آیا کالا یا دارویی از خارج وارد خواهد شد یا خیر؟ چنین اقدامی از طراحی کارت سوخت هم راحت‌تر است. با کنترل قیت ارز، همان‌گونه که در دوران دفاع مقدس چنین کاری را انجام دادیم خواهیم توانست بر تورم نیز فائق آئیم.
انتهای پیام
