بانویی که راه و رسمش گذشت بود

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)  از خوزستان، تاریخ زندگی پیشوایان و بزرگان اسلام، مقاطع‌ و فرازهای درخشانی دارد که هر یک به تنهایی از پی گذشت قرن‌ها همچنان الهام‌بخش جویندگان معرفت برای ره بردن به حقیقت بندگی خداوند است.

تاریخ اسلام در صفحات نخست آن نامی را در سینه خود دارد که امروز تداعی عشق به خداوند و اولیاء او، ادب و احترام و گذشت است؛ مفاهیم بلندی که بی‌شک از معرفت به حقیقت بندگی و مقام بندگان راستین خداوند دارد.

این نام فاطمه بنت حِزام سلام الله علیها است، نامی که به گفته برخی منابع تاریخی این بانو برای آرامش قلب فرزندان دخت پیامبر صلی الله علیه و آله از آن گذشت و از آن پس، گذشت، راه و رسم زندگی‌ خود و فرزندانش شد.

کنیه وی امُّ البنین (مادر پسران) است. نام پدرش حِزام، و مادرش ثمامه یا لیلاست. وی پس از شهادت حضرت فاطمه(س) به همسری علی بن ابی طالب علیه السلام در آمد. عباس علیه السلام، عبدالله ، جعفر و عثمان فرزندان وی هستند که همه در رکاب امام حسین علیه السلام به شهادت رسیدند. آرامگاه این بانوی والامقام در مدینه منوّره و قبرستان بقیع قرار دارد.

ام البنین سلام الله علیها به واسطه تقدیم خالصانه فرزندان خود در راه خدا و استواری و عبودیت نزد خداوند از منزلتی والا و میان مسلمانان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. 

تاریخ از محبت و اخلاص بی شائبه ام البنین سلام الله علیها در حق فرزندان علی علیه اسلام و فاطمه سلام الله علیها سخن می‌گوید و در مقابل از بزرگداشت مقام این بانو نزد اهل بیت علیهم السلام نیز حکایت می‌کند؛ چنانکه حضرت زینب سلام الله علیها پس از واقعه عاشورا و رسیدن به مدینه، به محضرش شتافت و شهادت فرزندانش را به او تسلیت گفت.

در میان فضیلت‌هایی که حضرت ام‌‌البنین (سلام الله علیها) بدان متصف بود، بیش از همه از وفا، ادب، علم و دانایی ایشان یاد کرده‌اند. وفاداری ایشان به اسلام و خاندان عترت در جان و روح فرزندانش جریان یافت و صحنه‌هایی بی‌مانند و ناب از محبت و وفاداری را در عاشورا آفرید. درباره وفاداری و ارادت ایشان گفته‌اند: بزرگ‌ترین نمود ادب او، برابر علی علیه السلام و فاطمه سلام الله علیها و فرزندان معصوم آنان تجلی یافت. هنگامی که به خانه علی علیه السلام قدم نهاد، خود را نه به عنوان جانشین فاطمه علیهاالسلام، بلکه به عنوان خادم فرزندان فاطمه می‌دانست. با آنان به ادب رفتار می‌کرد و آن ها را گرامی می‌داشت. عباس علیه السلام از این سرچشمه ادب، تربیت آموخت که برادرش حسین علیه السلام را همیشه یا سیدی یا اباعبداللّه خطاب می‌کرد و همواره ادب را در گفتار و رفتار خود نسبت به فرزندان حضرت فاطمه سلام الله علیها نگاه می‌داشت.

صحنه رساندن خبر شهادت حضرت عباس علیه السلام صحنه‌ای ماندگار و گویا در شناخت عمق ارادت ایشان به امام حسین(علیه السلام) است. در منابع تاریخی چنین روایت شده است: «چون بشیر به فرمان امام زین العابدین علیه السلام وارد مدینه شد تا مردم را از ماجراى کربلا و بازگشت اسراى آل الله با خبر سازد، در راه ام البنین سلام الله علیه او را ملاقات کرد و فرمود: اى بشیر، از امام حسین علیه السلام چه خبر دارى؟ بشیر گفت: اى ام البنین ، خداى تعالى ترا صبر دهد که عباس تو کشته شد. ام البنین سلام الله علیه فرمود: از حسین سلام الله علیه مرا خبر ده. بدین گونه بشیر خبر قتل یک یک فرزندانش را به او خبر داد اما ام البنین پیاپى از امام حسین علیه السلام خبر مى‌گرفت و می‌گفت: فرزندان من و آنچه در زیر آسمان است، فداى حسینم باد! و چون بشیر خبر قتل آن حضرت را به او داد صیحه‌اى کشید و گفت: اى بشیر، رگ قلبم را پاره کردى و صدا به ناله و شیون بلند کرد».

به گفته برخی علما شدت علاقه ایشان به فرزندان دخت پیامبر(ص)، نشانگر  بلندى مرتبه ایشان در ایمان و قوت معرفت وی به مقام امامت است که شهادت چهار فرزند خود را در راه دفاع از امام زمان خویش سهل مى‌شمارد.

مقام حضرت ام البنین(سلام الله علیها) در سخنان بزرگان نیز بازتاب یافته است. شیخ جعفر ربعی معروف به نقوی از فقها و ادبای برجسته عرب در عصر حاضر است، در کتابش به نام زینب کبری چنین می‌نویسد: «ام البنین علیهاالسلام از بانوان با فضیلت، خوش بیان، سخنور، پرهیزگار و اهل عبادت بود و حق اهل بیت علیهم السلام را به خوبی می‌شناخت».

زین الدین عاملی معروف به شهید ثانی نیز در مقام این حضرت می‌نویسد: «ام البنین علیهاالسلام از بانوان با معرفت و پر فضیلت بود. نسبت به خاندان نبوت، محبت و دل بستگی خالص و بی‌اندازه داشت و خود را وقف خدمت به آنان کرده بود. خاندان نبوت نیز برای او جایگاه والایی قائل بودند و به او احترام ویژه می‌گذاشتند. در روزهای عید، به احترام او به محضرش می‌رفتند و به ایشان ادای احترام می‌کردند».

همچنین علی محمد دخیّل از نویسندگان عرب معاصر درباره ایشان چنین می‌نویسد: «بزرگواری این زن(ام البنین) هنگامی روشن می‌شود که بدانیم وقتی خبر شهادت فرزندانش را به او می‌دهند به آن توجه نمی‌کند؛ بلکه از سلامتی حضرت امام حسین علیه‌السلام می‌پرسد؛ گویی حسین علیه‌السلام فرزند او است نه آنان».

منبع: مادر فضیلت‌ها (زندگی‌نامه اُم‌البنین)، على آقاجانى قناد
ام البنین علیهاالسلام؛ بانوی مردآفرین، راحله عطایی