Kur’an’nın bakış açısına göre stresle mücadele

IQNA - İnsanoğlu yaşamında birçok zorluk, engellenme ve sıkıntılarla karşılaşmaktadır. Bunlar kimi zaman içsel, kimi zaman çevresel faktörlere bağlı olarak gelişmektedir. Kişi bu olayların üstesinden gelmek için çeşitli başa çıkma çabaları göstermektedir.

Biyolojik, psikolojik ve sosyal bir varlık olan insan yaşam sürecinde birtakım ruhsal ve bedensel sıkıntılarla karşılaşmaktadır. Bu sıkıntılar “stres” kavramıyla açıklanmaktadır.

Stres, organizmanın bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanması ile ortaya çıkan bir durumdur. Başka bir ifadeyle, kişinin uyumunu bozan, tehlikeye sokan, gücünü azaltıcı ve zorlayıcı olarak değerlendirilen, kişi ve çevre arasındaki etkileşimdir.

İslam bize stresi önlemek ve tedavi etmek için çok etkili çözümler sunmuştur.

Stres eskiden sadece bedene uygulanan baskı anlamına gelirken, zamanla her türlü fiziksel veya zihinsel gerginlik anlamına gelmeye başladı. 20. yüzyılda bu kavram, insanın yaşamı boyunca maruz kaldığı tüm baskıları bir bakıma kapsayan sinirsel gerginlik anlamında kullanılmaya başlandı.

Yaşama devam etmek için belli bir miktar stres gerektiğinden her stres olumsuz yada kötü değildir. Bilim adamları stresi iki türe ayırıyor: iyi stres ve kötü stres. İyi stres keyifli olup artan aktiviteler, bireysel yaratıcılık gibi olumlu etkilere neden olur. Örneğin çocukların doğum gününü kutlamak, aşık olmak gibi kişinin bir hedefe ulaşma konusundaki iradesini ve azmini artırmaya yardımcı olur. Ancak kötü stres, strese neden olan durum üzerinde hiçbir kontrolünüz olmadığını hissettiğinizde ortaya çıkar.

Kur’an-ı Kerim’de stres kavramı için “Havf” kelimesine işaret edilmiştir. Havf insanı huzursuz eden bir korku çeşididir. İnsan stresle nasıl mücadele edebilir? İslam bize stresi önlemek ve iyileştirmek için iyi yollar ve çözümler sunmuştur. Kur’an-ı Kerim’in ruhsal baskılara karşı getirdiği en önemli çözüm Allah’a İmandır. Allah’a iman hem Havf’ı hemde Hüzünü tedavi eder.

Kur’an-ı Kerim’in Bakara suresi 112. ayetinde şöyle buyruluyor:  “Bilâkis, kim güzel niyet ve davranış sahibi olarak kendini Allah’a teslim ederse rabbinin katında onun mükâfatı vardır. Öylelerine korku yoktur, onlar üzülmeyecekler de.”

Müfessirler genellikle korkunun (stresin) gelecek korkusu olduğunu hüznün ise geçmişin üzüntüsü olduğunu söylerler. Allah’a iman, insanın hem geçmişiyle ilgili (çünkü geçmiş hatalarından dolayı Allah’ın kendisini affedeceğini bilir) hem de geleceğiyle ilgili (çünkü gelecekteki tüm olayların Allah’ın kudretinde ve kendş yararına olduğunu bilir) düşüncelerinini rahatlatır.