نگاهی به شرح آیه ۱۴۲ سوره اعراف در دهه اول ذی‌الحجه
مسئول حوزه فرهنگی اداره‌کل بنادر و دریانوردی استان گیلان، با اشاره به اهمیت اقامه نماز مستحب دهه اول ماه ذی‌الحجه، به شرح مختصری از آیه ۱۴۲ سوره مبارکه اعراف که در این نماز قرائت می‌شود، پرداخت و نقش این آیه در تبیین مهدویت و جانشینی پیامبر اکرم(ص) را تشریح کرد.
حجت‌الاسلام اسعد نصاری، مسئول حوزه فرهنگی اداره‌کل بنادر و دریانوردی استان در گفت‌وگو با ایکنا از گیلان، با اشاره به فضیلت‌های معنوی دهه اول ماه ذی‌الحجه و توصیه به اقامه نماز مستحبی در این ایام، اظهار کرد: طبق روایات، نماز دو رکعتی مستحب دهه اول ماه ذی‌الحجه که بعد از نماز مغرب اقامه می‌شود، از ثواب بالایی برخوردار است و در برخی منابع ثواب آن معادل پاداش سفر حج ذکر شده است.
وی با اشاره به آیه ۱۴۲ سوره مبارکه اعراف که در این نماز قرائت می‌شود، افزود: با تأمل در این آیه می‌توان به مفاهیم بنیادینی از جمله ضرورت اعتقاد به مهدویت در عصر غیبت و همچنین اصل معرفی جانشین برای پیامبر دست یافت. در این آیه آمده است «وَوَاعَدْنَا مُوسَى ثَلَاثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَقَالَ مُوسَى لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ؛ و با موسى سى شب وعده گذاشتيم و آن را با ده شب ديگر تمام كرديم تا آنكه وقت معين پروردگارش در چهل شب به سر آمد و موسى [هنگام رفتن به كوه طور] به برادرش هارون گفت در ميان قوم من جانشينم باش و [كار آنان را] اصلاح كن و راه فسادگران را پيروى مكن».
نصاری با طرح این پرسش که چرا خداوند در ابتدا به‌صورت مستقیم به ۴۰ شب اشاره نکرده، گفت: در حالی‌که در سوره بقره اشاره صریح به وعده چهل‌شبانه شده، در اینجا ابتدا به ۳۰ شب و سپس به ۱۰ شب دیگر اشاره می‌شود؛ این امر به جهت امتحان قوم بنی‌اسرائیل در غیاب حضرت موسی(ع) بوده است.
مسئول حوزه فرهنگی اداره‌کل بنادر و دریانوردی استان گیلان گفت: هدف از آفرینش بشر امتحان اوست و در قرآن نیز آیات متعددی به این موضوع پرداخته‌اند. قوم بنی‌اسرائیل نیز پس از اینکه حضرت موسی در موعد مقرر بازنگشت، از روز سی و یکم دچار انحراف شدند و به تحریک سامری، به گوساله‌پرستی روی آوردند. این گرایش ریشه در انحرافات قبلی آنها داشت. طبق آیات قرآن، حتی پس از نجات از فرعون و عبور از نیل، میل به بت‌پرستی در بین آنان وجود داشت و تنها منتظر فرصتی برای بروز این تمایل بودند.
وی با بیان اینکه انتخاب «۳۰ شب» در این آیه نیز قابل تأمل است، افزود: در فرهنگ دینی ما، شب وقت خلوت، راز و نیاز و مناجات با خداوند است. آیه ۱۸ سوره ذاریات به این موضوع اشاره دارد «وَبِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ»، بنابراین شب‌های این میقات، معنوی‌ترین زمان‌های حضور بنده با پروردگار هستند.
مسئول حوزه فرهنگی بنادر گیلان با اشاره به اینکه آغاز این وعده سی‌شبانه از ابتدای ماه ذی‌القعده بوده و با ده شب اول ذی‌الحجه تکمیل شده است، گفت: برخی مفسران آیه دوم سوره فجر را ناظر به همین 10 شب دانسته‌اند آنجا که می‌فرماید «وَلَيَالٍ عَشْرٍ». بر اساس این نظر، عبادت در شب‌های ده‌گانه اول ذی‌الحجه از فضیلت بسیار بالایی برخوردار است.
نصاری افزود: البته باید توجه داشت که عبادت تنها زمانی مفید خواهد بود که با ترک معصیت همراه باشد، شیطان در کمین است و ممکن است با وسوسه‌ای ساده، ثواب سال‌ها عبادت را از بین ببرد.
وی به بخش پایانی آیه اشاره کرد و گفت: حضرت موسی(ع) پیش از رفتن به میقات، برادر خود هارون که پیامبر بود را به عنوان جانشین در میان قوم معرفی کرد «وَقَالَ مُوسَى لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي...». این جمله حامل دو پیام مهم است؛ نخست آنکه مفسدان حتی انبیاء الهی را نیز هدف قرار می‌دهند و موسی(ع) با این توصیه به هارون، نسبت به تبعیت از فاسدان هشدار می‌دهد. دوم آنکه اگر موسی برای قوم خود جانشین مشخص کرد، چگونه ممکن است پیامبر اسلام بدون تعیین جانشین، امت را رها کرده باشد؟ این برخلاف صراحت آیات قرآنی در ضرورت هدایت امت پس از پیامبر است.
نصاری به حدیث معروف «منزلت» اشاره کرد و افزود: پیامبر اسلام بارها حضرت علی(ع) را به جانشینی معرفی کردند، از جمله در حدیثی فرمودند «أنتَ مِنّی بِمَنزلةِ هارونَ مِنْ مُوسی، اِلّا أنـّه لانَبیّ بَعدی»؛ یعنی جایگاه تو نسبت به من، مانند جایگاه هارون نسبت به موسی است، جز آنکه پس از من پیامبری نخواهد بود.
مسئول فرهنگی اداره‌کل بنادر گیلان تصریح کرد: یکی دیگر از نکاتی که می‌توان از این آیه استخراج کرد، ضرورت عصمت جانشین پیامبر است. همان‌گونه که هارون پیامبر و معصوم بود، جانشین پیامبر اسلام نیز باید معصوم باشد. در روایات، ارتباط این آیه با امام عصر(عج) و عصر غیبت نیز مورد توجه قرار گرفته است.
وی با تأکید بر اینکه هر چه به زمان ظهور نزدیک‌تر می‌شویم، خطر انحراف بیشتر می‌شود، گفت: اگرچه امت اسلام از نظر ظرفیت بالاتر از بنی‌اسرائیل هستند، اما نباید فراموش کرد که قوم موسی تنها در عرض 10 شب که پیامبر خود را ندیدند، به گوساله‌پرستی روی آوردند. بنابراین، وظیفه ما در عصر غیبت این است که با تمسک به قرآن و اهل بیت، ایمان خود را حفظ کرده و از مسیر حق منحرف نشویم.
انتهای پیام
