از چرایی نیاز به مطالعات میان‌رشته‌ای تا دلایل اعتراض حضرت زهرا(س)
«چرایی نیاز به مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و علوم» و «واکاوی یک پرسش؛ اعتراض حضرت فاطمه(س) به چه بود» از جمله عناوین مهم صفحه معارف در هفته گذشته هستند.
سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته‌ای که گذشت مطالب متعددی را منتشر کرده است که در ادامه مهمترین آنها را بررسی می‌کنیم.
تلاش آذرشب برای پیوند میان تقریب و تمدن در جهان اسلام
سیدعباس صالحی؛ رئیس دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی:
استاد آذرشب در نوشته‌هایشان گفتند که همواره دو دغدغه داشتند؛ دغدغه اول سبب تخلف مسلمین و دغدغه دوم تفرق مسلمین. اینکه چرا مسلمانان عقب ماندند ایشان را به تکاپو واداشت در حوزه تمدن به پژوهش بپردازند، همچنین اینکه چرا مسلمانان دچار تفرقه شدند موجب شد ایشان در حوزه تقریب به فعالیت بپردازند. من درباره بخش دوم چند نکته عرض می‌کنم؛ نکته اول اینکه دکتر آذرشب در سه حوزه تقریب فعال بودند؛ هم تقریب قومی، هم تقریب مذهبی و هم تقریب تمدنی. در بخش تقریب قومی تلاش داشتند بین ایران و جوامع عربی پل بزنند و تلاش داشتند کدورت‌ها را بردارند. همچنین ایشان تلاش‌هایی داشتند که نشان دهند ایرانیان در فرهنگ عربی و اسلامی چقدر موثر بودند و بخشی از آثار خود را به این مسئله اختصاص دادند. این یک فصل از تلاش ایشان بود که نشان دهند چگونه ایرانیان در تفکر اسلامی نقش داشتند.
ایشان حلقه وصلی بین فرهنگ و زبان ایرانی و عربی بودند و کارهای تطبیقی بین شعرای ایرانی و عرب دارند. بنابراین حوزه تقریب قومی از کارهای مهم ایشان بود. بخش دوم فعالیت ایشان در حوزه تقریب ناظر به تقریب مذهبی بین شیعه و اهل سنت است که کارهای فراوانی در این زمینه انجام دادند. ضلع سوم فعالیت ایشان تقریب تمدنی است. چون ایشان دو دغدغه تمدنی و تقریبی را با هم دارند لذا در حوزه تقریب تمدنی بین تقریب و تمدن پل می‌زنند و توضیح می‌دهند تقریب در ذیل بازسازی تمدنی تعریف می‌شود.
واکاوی یک پرسش؛ اعتراض حضرت فاطمه(س) به چه بود
سیدحمید خویی؛ کارشناس و پژوهشگر دینی:
غالب تصوری که در افکار عمومی بسیاری از جوامع مسلمان و شیعی راجع به موضوع اعتراض حضرت زهرا(س) است این است که زمینی به نام فدک از ایشان غصب شد و ایشان برای احقاق حق خود و بازپس‌گیری زمین غصب شده، اعتراض کرد اما واقعیت این است اگر فکر کنیم تمام سوز و گداز فاطمه(س) به خاطر چند متر زمین بود، این نگاه خیلی نگاه کوچک‌کننده و ساده‌انگارانه‌ای به جهاد عظیم حضرت زهرا(س) است. امیرالمومنین در نامه ۴۵ نهج البلاغه می‌فرمایند از هر آنچه آسمان به آن سایه افکنده بود فقط یک فدک در اختیار ما بود که آن هم گروهی تاب نیاورند و از ما گرفتند. بعد می‌فرمایند: مرا با فدک و غیر فدک چه کار در حالی که فرجام من گوری است که اگر گورکن گشاده‌دستی کند باز سنگ و کلوخ تمام خلل و فرج آن را خواهد بست و رابطه مرا با دنیا قطع خواهد کرد.
پس شکی نیست که فدک برای حضرت فاطمه(س) بهانه‌ای بیش نبود، محور اصلی اعتراض ایشان تعرض به رسالت محمدی بود و اعتراض به اسلامی که قرار بود جایگزین اسلام اصیل غدیری شود. یکی از امتیازات کتاب «شهر گمشده» این است که نگاهی که به حضرت زهرا(س) و نقش آفرینی حضرت زهرا(س) در روزگار پس از رحلت پیامبر(ص) دارد صرف نظر از جنبه‌های جامعه‌شناسانه و تاریخ‌مدارانه نگاهی است که متناسب با شان و مقام حضرت زهرا(س) است.
سخنان دل‌آزار و دین مناسکی جوانان را جذب نمی‌کند
همایون همتی؛ استاد دانشگاه تهران:
سخنان دل‌آزار و دین مناسکی صرف، پیرمردان و پیرزنان را هم جذب نمی‌کند،.جوان تفریح می‌خواهد. جوان دوست دارد شیک بپوشد و موسیقی گوش دهد و ما باید آنها را هدایت کنیم و بگذاریم جوانی کنند. دور شو دور شو تو نجس هستی در مرام ائمه(ع) نبود. اینها را نمی‌گویم که رای جمع کنم زیرا نه نماینده شدم و نه خواهم شد و چندین روحانی و نماینده مجلس و نظامی و انتظامی شاگردانم هستند و این ارزش دارد. ما به مناسک معتقد هستیم ولی در تبلیغ دین اول نباید مناسک بیاید بلکه ابتدا باید روح و دل را برباییم و بعد خود فرد نمازشب هم خواهد خواند؛ ابوذر وقتی برای آشنا شدن با پیامبر به حجاز رفت ابتدا به علی(ع) برخورد کرد و از ایشان خواست او را نزد پیامبر ببرد و وقتی ابوذر چشمش به پیامبر افتاد گفت من دیگر سؤالی ندارم و همانجا ایمان آورد.
مأموریت نهاد رهبری در زمینه اسلامی شدن دانشگاه‌ها
حجت‌الاسلام روح‌الله شاطری؛ دبیر شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها:
یکی از ماموریت‌های اصلی نهاد رهبری، اسلامی شدن دانشگاه‌ها یعنی انطباق فرآیندهای جاری و سیاستگذاری و اداره دانشگاه بر اساس اصول، مبانی، ارزش‌های اسلامی و سیاست‌های کلان و اقدامات مصوب در سند است که ساختارهای اجرایی آن هم فراهم شده است. این سند هنوز بر زمین مانده است اما سوال این است که چرا این سند بر زمین مانده است؟ از زمانی که مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی درجلسات شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها شرکت کردند تا الان، هنوز مبانی تئوریک اسلامی شدن دانشگاه‌ها تدوین نشده است و این در حالی است که پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با این ماموریت ایجاد شده است.
بنده بنا دارم در تمام دوران تصدی مسئولیتم، همواره مسائل را بدون تعارف بیان کنم چون معتقدم معضل بزرگ ما در تحقق آرمان‌ها و اهداف، تعارف است و اگر صادقانه با هم حرف بزنیم مشکل را بهتر کشف کرده و آن را حل می‌کنیم. هیچ ایرادی ندارد که ما توانایی حل یک امر مطلوب را نداشته باشیم اما ایراد این است که اقدام سازماندهی شده و معقولی برای حل مشکلات انجام ندهیم. الان که نزدیک به بیست و هفت سال است که اینکار پیگیری می‌شود باید سنگ بناهای خوبی را می‌گذاشتیم. البته یک سری اقدامات انجام شده و جای تشکر دارد اما آیا اینها قانع کننده و راضی کننده بوده است؟ به نظرم نبوده.
چرایی نیاز به مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و علوم
سیده شیرین حجازی، استاد دانشگاه الزهرا(س):
درباره اهمیت و ضرورت مطالعات میان‌رشته‌ای باید گفت اول اینکه ما به روشی نیاز داریم که از طرف مقابل و فضای بین‌المللی مورد قبول قرار گیرد زیرا روش که قبول شد می‌توانیم در مورد محتوا بحث کنیم. دوم اینکه برخی در تفسیر قرآن بحث هرمنوتیکی را مطرح کنند و اینکه پیش‌زمینه ذهنی مفسر و محیط و فضای فکری و حتی شخصیت مفسر در برداشت او مؤثر است ولی اگر مطالعات میان‌رشته‌ای شد، این اشکال برطرف خواهد شد؛ مسئله دیگر هم دادن حالت جهانی به تفسیر است در این صورت نیازمند زبان مشترک قابل فهم برای دیگران هستیم. همچنین در این مطالعات، تفسیر که انتزاعی است از طریق علوم تجربی قابل لمس و بررسی خواهند شد. ما چون مسلمان و معتقد به قرآن و وحی هستیم تفاسیر را می‌پذیریم، در این صورت در برداشت از آیات ممکن است عقاید خود را دخالت دهیم ولی مطالعات میان‌رشته‌ای ما را از چنین حالتی جدا می‌کند.
تمام تلاش حضرت زهرا(س) برای اثبات همراهی دو اصل هدایت و امامت بود
حجت‌الاسلام سیدکاظم سیدباقری؛ مدیر گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی:
وقتی ما به زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) نگاه می‌کنیم می‌بینیم زندگی آن حضرت، آمیخته و همراه با سیاست و سیاست‌ورزی و دفاع از شان و جایگاه ولایت علی(ع) است. حضرت فاطمه زهرا(س) را می‌توان از اولین کسانی دانست که با تمام توان خود برای دفاع از جایگاه ولایت برخاست و از هیچ تلاشی هم در این مسیر دریغ نکرد. آن حضرت زمانی که لازم شد از طریق رفتار و گفتار یا سکوت و اعتراض و ایراد خطبه و سخنرانی، نسبت به رفتار کسانی که جایگاه علی(ع) را مورد تعرض قرار داده بودند واکنش نشان داد و با صدایی رسا و بلند، اعتراض خود را نسبت به حوادث پیش آمده نشان داد.
انتهای پیام
