سرویس معارف ایکنا در هفته‌ای که گذشت
از خلأ سیره‌پژوهی در ایران تا مهمترین خدمت سید محمدمهدی جعفری
«انتقاد رسول جعفریان از خلأ جدی سیره‌پژوهی در ایران» و «کوشش در بازیابی اسناد و مدارک نهج‌البلاغه؛ بهترین خدمت سیدمحمدمهدی جعفری» از جمله عناوین مهم صفحه معارف در هفته گذشته هستند.
سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته‌ای که گذشت مطالب متعددی را منتشر کرده است که در ادامه مهمترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
نادیا مفتونی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران:
حوزه‌های مختلف فلسفی از جمله فلسفه اخلاق به اشکال مختلفی بر نگاه انسان به زندگی اثر گذاشتند و به این مسئله پرداختند. آنچه من خودم مستقیماً روی آن کار کردم دیدگاه فارابی در اخلاق نفسی و اخلاق فردی است که به نظر می‌رسد این دیدگاه می‌تواند برای انسان‌ها با تأکید بر اقشار جوان دورنما داشته باشد و امیدبخش باشد. ما معمولاً در فلاسفه مهم دیگر مانند ابن سینا می‌بینیم اخلاق فردی بر اخلاق اجتماعی اولویت دارد و می‌گویند شما مسائل خود را با نفس حل کنید، دیگر هیچ مشکل اخلاقی باقی نمی‌ماند ولی فارابی اخلاق اجتماعی را بر اخلاق فردی مقدم می‌دارد و در رساله سیاست ابتدا از اخلاق اجتماعی بحث می‌کند و معتقد است سعادت در سلول انفرادی به دست نمی‌آید بلکه سعادت در جامعه معنا پیدا می‌کند و بعد از اینکه اخلاق اجتماعی را مورد بحث قرار می‌دهد و نوبت به اخلاق فردی می‌رسد، در اخلاق فردی واجبات و تکالیف فرد را عبارت می‌داند از تلاش حداکثری در تولید ثروت و مجاهده در طلب جاه یعنی انسان باید جاه‌طلب باشد.
حجت‌الاسلام رسول جعفریان؛ استاد دانشگاه تهران:
عموم پژوهش‌های تاریخی درباره سیره زاویه تحلیلی دارد ولی مطالعات سیره در غرب در سالیان اخیر خیلی پیشرفت داشته و ده‌ها پژوهشگر درجه یک، درباره سیره کار می‌کنند که البته یک خطر را در پی دارد و آن اینکه ممکن است گفتمان جدیدی پیش بیاورد و بر نسل جوان اثر بگذارد و شبهاتی پیش بیاید. دانشگاه‌های ما درباره سیره کار مرتبی نکردند و بحث‌ها عموماً تکراری است و هنوز چشم ما به 50 سال قبل است. هر دانشمندی می‌تواند در این زمینه یک قدمی برمی‌دارد ولی آن قدم آخرین گام در این زمینه نیست. دکتر آیتی یک مورخ درجه یک و یک پژوهشگر برجسته بود و کار درستی شده است که کتاب ایشان به عنوان یک کتاب منتخب در میان کتاب‌هایی که در سده گذشته نوشته شده، مطرح است.
محسن جوادی، استاد فلسفه دانشگاه قم:
در دوره‌هایی مانند بعد از انقلاب خوب بود ولی فراز و نشیب داشته است. چرا فلاسفه اولیه جهان اسلام مانند فارابی اینقدر بزرگ هستند زیرا حرف ارسطو را خوب فهمیده‌اند لذا نقد قابل قبولی دارند؛ بنابراین داشتن این ارتباطات لازم است. کسی در فضای بسته نمی‌تواند فلسفه داشته باشد و حتی علوم دیگر هم همینطور. رشد فلسفه و علم در گفت‌وگو و تعامل علمی ممکن است و البته به لطف فضای مجازی گشایش‌هایی ایجاد شده و هزینه‌ها بسیار کمتر شده است و می‌توان جلسات بیشتری را با هزینه کمتر برپا کرد ولی در گذشته رفت و آمد و هزینه‌های زیادی برای تعامل علمی با مراکز بین‌المللی وجود داشت.
ایمان عباس‌نژاد، مترجم:
در فلسفه دین به ربط و نسبت دین با هر کدام از این پدیده‌ها پرداخته می‌شود. پرسش از نسبت دین با اخلاق امروزه هم در فلسفه دین مطرح می‌شود و هم در فلسفه اخلاق. مسئله رابطه دین و اخلاق هم برای مؤمنان مهم است هم غیرمؤمنان. کار اخلاقاً خوب کاری است که دین به ما می‌گوید یا «خوبی اخلاقی» به نوعی از دین مستقل است؟ اگر «خوبی اخلاقی» را دین تعیین می‌کند آیا خداناباوران و دین‌ناباوران می‌توانند اخلاق داشته باشند؟ عده‌ای در میان مؤمنان هستند که معتقدند اخلاق سراسر دینی و وابسته به دین است و خداناباور اصلاً نمی‌تواند اخلاقی باشد. عده‌ای به اخلاق سکولار یعنی غیر دینی و نه ضد دینی باور دارند که می‌گویند خوبی اخلاقی مستقل از دین است. افزون بر این، در طول تاریخ، فجایع اخلاقی‌ای رخ داده است که عده‌ای دین را سبب آن می‌دانند و عده‌ای بی‌دینی را. به هر حال مشخص کردن ربط و نسبت دین و اخلاق برای همه این پرسش‌ها ضروری است. اخلاق یکی از منابع هنجارسازی است که در زندگی آدمیان وجود دارد و نزد دین‌داران دین نیز از منابع تعیین‌کننده هنجار است. همان‌طور که ربط و نسبت اخلاق به عنوان یکی از منابع هنجارساز با مثلاً مصلحت‌اندیشی به عنوان منبع دیگر در تعیین وظیفه نهایی و شیوه زندگی فرد مهم است، ربط و نسبت اخلاق با دین هم از همین اهمیت برخوردار است.
محمدحسین حشمت‌پور، مدرس حکمت و فلسفه:
از شما چه پنهان که فلسفه برای من تمام شده است. تصمیم گرفته‌ام به طور کلی کتاب شفا را کنار بگذارم. اگر صفحات باقیمانده خطابه شفا و منظومه را تمام کنم، بعدش می‌خواهم «تفسیر مجمع‌البیان» را تدریس کنم. البته تا امروز یک جلد از آن را درس گفته‌ام؛ اگر عمری باشد، ۹ جلد دیگر را هم خواهم گفت و قصد دارم که دروس تفسیر و حدیث را جایگزین فلسفه کنم. تمام این درس‌هایی که ما می‌خوانیم مقدمه‌ای هستند برای این ذی‌المقدمه؛ یعنی قرآن و حدیث. عمر من در مقدمه گذشته است و هنوز به ذی‌المقدمه نرسیده‌ام. همواره دعا کرده‌ام که: خدایا من را به این راه منتقل کن. الآن دیگر به شفای بوعلی فکر نمی‌کنم. فکر میکنم خدا اول تنفر شفا را به من داد، بعد به این طرف علاقه‌مندم کرد.
حسین عرب اسدی، معاون سرمایه انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور:
واقعیت این است که یک جا سراغ نداریم که مدیریت اسلامی اجرایی شده باشد و بعد آن را تکثیر کنیم. یکبار به چین رفتیم و متوجه شدیم روستایی را طی دو سال کوبیده و از نو ساخته‌اند اما ما بعد از چهل سال که از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد، هنوز نتوانسته‌ایم الگویی برای مدیریت اسلامی ارائه دهیم. چالش دیگر ما در زمینه نظام‌سازی است. رهبر معظم انقلاب فرمودند اگر هنوز دولت اسلامی را نتوانسته‌ایم ایجاد کنیم، به این علت است که نظام‌سازی درستی نداشته‌ایم. اکنون غربی‌ها در کشور ما قدرت ندارند اما برخی مدیران ما از مدیریت آن‌ها دفاع می‌کنند و علت این مسئله این است که غربی‌ها نظام‌سازی درستی داشته‌اند.
مجید معارف، استاد علوم قرآن و حدیث:
وقتی نهج‌البلاغه دچار چالش شد برخی را به تکاپو انداخت که در اسناد و مدارک و منابع نهج‌البلاغه تلاشی دوچندان داشته باشند و از جمله آقای دکتر سیدمحمدمهدی جعفری در کتاب گران‌مایه خود با عنوان «پژوهشی در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه» و در اثر شرح مشترک با آیت‌الله طالقانی در کتاب پرتوی از نهج‌البلاغه، چنین کاری کرده‌اند. ایشان گرچه خود را ویراستار این کتاب معرفی کرده ولی نقش اصلی بر دوش ایشان بوده است. ایشان در کتاب «آفرینش هنری در گفتار نبوی» هم حدود ۴۰۰ سخن از پیامبر(ص) را مصدریابی کرده‌اند که اینها بدون تردید خدمتی بزرگ به سخنان پیامبر(ص) و نهج‌البلاغه است.
انتهای پیام مطالب مرتبط
