رئیس‌جمهوری که ماندگار شد + فیلم
نخستین نخست‌وزیر نظام جدید ایران که به ویژگی مکتبی بودن هم شهرت داشت، کمتر از یکسال با لیبرال‌ترین رئیس‌جمهور دهه ۱۳۶۰ کار کرد و با وجودی که شکاف فکری و سیاسی بین آنان مشهود بود اما با سیلی صورت خود را سرخ نگهداشت و تمام تلاشش را کرد تا دشمنان داخلی و خارجی نتوانند از این مسئله سوء استفاده کنند.
امروز دوم مردادماه چهلمین سالگرد انتخاب محمدعلی رجایی به‌عنوان دومین رئیس‌جمهور ایران در سال ۱۳۶۰ است. با رد همه پیشنهادهای سیدابوالحسن بنی‌صدر برای نخست‌وزیری، شورایی مشترک بین مجلس و دولت تشکیل شد و محمدعلی رجایی را از بین سه نامزد تعیین شده انتخاب و به مجلس معرفی کرد و رجایی در ۱۸ مرداد ۱۳۵۹ با ۱۵۳ رأی موافق، ۲۴ رأی مخالف و ۱۹ رأی ممتنع نخستین نخست‌وزیر‌جمهوری اسلامی ایران شد.
با ادامه یافتن تنش‌ها بین بنی‌صدر و نیروهای انقلاب و رأی مجلس به عدم کفایت سیاسی وی و عزل او از ریاست‌جمهوری، مردم ایران در کمتر از پنج ماه بعد بار دیگر پای صندوق رأی رفتند و در دومین انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کردند و از بین چهار نامزد ریاست‌جمهوری، نخست‌وزیر محمدعلی رجایی را با بیش از ۱۳ میلیون رأی به‌عنوان دومین رئیس‌جمهوری ایران انتخاب کردند.
سیدابوالحسن بنی‌صدر پس از ورود به ایران در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ و برگزاری جلسات سخنرانی در دانشگاه صنعتی شریف با حکم امام خمینی تا پایان مأموریت، عضو شورای انقلاب اسلامی شد. او مدتی بعد به معاون وزیر اقتصاد و دارایی شد و در پی استعفای دسته جمعی دولت موقت دکتر مهدی بازرگان مدتی به سمت وزیر اقتصاد و دارایی منصوب شد. با قبول استعفای دولت موقت از سوی امام خمینی و در خلأ حضور شورای نگهبان که ۲۶ تیر ۱۳۵۹ تأسیس شد، شورای انقلاب مسئول برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری شد. ۹۶ نفر نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شدند. بنی‌صدر هم یکی از نامزدها بود و اصلی‌ترین رقیب او یعنی حزب جمهوری اسلامی به علت تأکید آیت‌الله خمینی بر دوری روحانیون از امور اجرایی نتواست کاندیدای قدرتمندی برای رقابت با او معرفی کند و کاندیدای مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی یعنی جلال‌الدین فارسی که افغانی الاصل بود به علت منع قانونی، از انتخابات ریاست‌جمهوری کناره گرفت. بنی‌صدر پس از دیدار با امام خمینی نامزدی خود در انتخابات ریاست‌جمهوری را اعلام کرد و جامعه روحانیت مبارز از نامزدیش حمایت کرد.
در میان تأیید صلاحیت‌شدگان سیدابوالحسن بنی‌صدر با حدود ۱۱ میلیون رأی پنجم بهمن ماه ۱۳۵۸ با کسب ۷۶ درصد آرا شرکت‌کنندگان به‌عنوان اولین رئیس‌جمهور ایران انتخاب شد. سه هفته بعد از رئیس‌جمهور شدن سیدابوالحسن بنی‌صدر، امام خمینی مسئولیت فرماندهی کل قوا را نیز برعهده او گذاشت.
با برگزاری انتخابات نخستین دوره مجلس شورای اسلامی در اسفند ۱۳۵۸، حزب جمهوری اسلامی اکثریت مجلس را در دست گرفت و به رقیب فکری جدی رئیس‌جمهور تبدیل شد. کنت کاتزمن دلیل مخالفت حزب جمهوری اسلامی با بنی صدر را دو عامل دانست. اول، مخالفت بنی‌صدر با حضور روحانیون در امور اجرایی و در ترکیب دولت و دوم حمایت او از سازمان مجاهدین خلق. تنش جدی بین حزب جمهوری اسلامی و بنی صدر در معرفی نخست‌وزیر به مجلس شورای اسلامی رقم خورد. مجلس همه پیشنهادهای بنی‌صدر برای نخست‌وزیری را رد کرد. این اتفاق موجب تشکیل شورایی مشترک بین مجلس و دولت شد. راه‌حل این شورا، محمدعلی رجایی برای این سمت بود، تصمیمی که با وجود مخالفت بنی‌صدر اجرایی شد به این ترتیب پای محمدعلی رجایی به‌عنوان نخست‌وزیر به نهاد ریاست جمهوری کشور باز شد.
انتخاب محمدعلی رجایی به‌عنوان نخست وزیر اولین و آخرین تنش بین بنی‌صدر و نیروهای انقلاب نبود. تنش بین او و حزب جمهوری اسلامی به انتخاب و معرفی اعضای کابینه به مجلس، کشیده شد مدتی بعد و با آغاز جنگ، مخالفت بنی‌صدر با نیروهای انقلابی به‌ویژه در بی‌توجهی عمدی به تأمین نیازهای جبهه‌های جنگ به سرعت موجب تنزل جایگاه بنی‌صدر نزد بنیانگذار جمهوری اسلامی و خلع او از فرماندهی کل قوا در ۲۰ خرداد ۱۳۵۹ شد.
ادامه تنش بین بنی‌صدر و نیروهای انقلاب به سخنرانی او در سالگرد درگذشت دکتر محمد مصدق در دانشگاه تهران منجر شد. او در این مراسم بدون ارائه هرگونه سند مستندی مدعی شکنجه زندانیان در زندان‌های کشور شد که این سخنرانی حاشیه‌های زیادی به‌دنبال داشت از جمله تظاهرات حامیان و مخالفان بنی‌صدر در ۱۴ اسفند ۱۳۵۹ بود. در آن مراسم حامیان بنی‌صدر تصاویری از مرحوم محمد مصدق، آیت‌الله محمود طالقانی و آیت‌الله سیدکاظم شریعتمداری در دست داشتند و مخالفان بنی صدر تصاویر بزرگی از امام خمینی در دست داشتند.
پنج روز پس از عزل سیدابوالحسن بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا، مخالفان او در ۲۵ خرداد ۱۳۵۹ تظاهرات اعتراضی گسترده‌ای در تهران و دیگر شهرهای ایران برگزار کردند و خواستار محاکمه و اعدام او شدند. یک روز بعد برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرح دو فوریتی برای سلب کفایت سیاسی رئیس‌جمهور در مجلس تهیه و به جریان انداختند و با تصویب کلیات طرح، ظرف مدت پنج روز جزییات طرح بحث داغ روز شد و در آخر در ۳۱ خرداد ۱۳۵۹ مجلس با اکثریت قاطع آراء عدم کفایت سیاسی بنی صدر را تصویب کردند و با رسیدن خبر عزل سیاسی بنی‌صدر از ریاست جمهوری به امام خمینی، ایشان حکم عزل او از ریاست‌جمهوری را پس از گذشت حدود پنج ماه از ریاست‌جمهوری بنی صدر طبق قانون اساسی صادر کردند.
او پس از عزل بنی‌صدر از ریاست‌جمهوری به‌عنوان نامزد دومین انتخابات ریاست‌جمهوری به رقابت با سیدعلی اکبر پرورش، عباس شیبانی و حبیب‌الله عسگراولادی پرداخت و با حمایت اکثریت قریب به اتفاق احزاب و تشکلهای سیاسی و اجتماعی دهه ۱۳۶۰ موفق شد حدود ۹۰ درصد آرای شرکت کنندگان در این انتخابات را جلب کند. رأی رجایی در انتخابات ۱۲ میلیون و ۷۷۰ هزار و ۵۰ رای از مجموع ۱۴ میلیون و ۵۷۳ هزار و ۸۰۳ رای بود.
محمدعلی رجایی در ۱۱ مرداد ۱۳۶۰ در حضور امام امت و مقامات لشکری و کشوری قسم یاد کرد و حکم ریاست جمهوریش توسط سید روح‌الله موسوی خمینی به وی تنفیض شد و ۲۸ روز بعد در هشتم شهریور ۱۳۶۰ بر اثر انفجار بمب توسط مسعود کشمیری از اعضای سازمان منافقین در دفتر نخست‌وزیری به همراه محمدجواد باهنر تکه تکه شد.
امرعلی گل محمدی - ایکنای آذربایجان شرقی
انتهای پیام
