اقتصاد اسلامی راه برون‌رفت از مشکلات است

حجت‌الاسلام سیدعبدالجواد شمس‌الدین، امام جمعه بندر انزلی در گفت‌وگو با ایکنا از گیلان، با اشاره به نامگذرای سال به‌نام «مهار تورم و رشد تولید» اظهار کرد: بر خلاف آنچه که شاید تبلیغ شود، اسلام در برنامه‌های خود به شدت با فقر و رکود اقتصادی مخالف است و اگر احکام و قوانین اقتصادی و اجتماعی اسلام را ملاحظه کنیم می‌بینیم که ثقل این احکام و برنامه‌ها بر حذف و ریشه‌کنی فقر از جامعه و گسترش عدالت در همه ابعاد از جمله مباحث اقتصادی بوده است.

وی با اشاره به حمایت اسلام از خلق ثروت افزود: در عین حال همانطور که می‌بینیم اسلام با اصالت دادن به ثروت و به تعبیری ثروت اندوزی مخالف است، در مقابل با تلاش و تولید اقتصادی و خلق ثروت با هدف استقلال مالی مسلمانان و عدم احتیاج جامعه اسلامی به بیگانگان به شدت موافقت و حمایت می‌کند.

امام جمعه انزلی تصریح کرد: کما اینکه اگر ملاحظه کنیم در توصیف زمان ظهور که زمان تحقق آمال بشر و استقرار حکومت صالحان است، یکی از ویژگی‌هایی که برای آن زمان بیان می‌شود برخورداری مردم از عدالت، رفاه و نعمات الهی است که از زمین و آسمان برای مردم بارش پیدا می‌کند و در دسترس قرار می‌گیرد.

اقتصاد در اسلام به دور از افراط و تفریط است

شمس‌الدین تأکید کرد: با توجه به این مسائل می‌توان گفت راه اقتصاد اسلام به دور از افراط و تفریط است یعنی نه فقر را می‌پسندد و نه ثروت‌اندوزی را، بلکه یک رفاه عمومی در حدی که موجب آسایش، تکامل و پیشرفت مردم و جامعه باشد که هر کدام از این‌ها در جای خود به لحاظ تخصصی قابل بحث است.

وی با توجه به شعارهایی که خصوصاً در دهه‌های اخیر مقام معظم رهبری برای سال‌ها نامگذاری کردند که عمدتاً حول محور اقتصاد است نکاتی را به ما متذکر می‌شود، افزود: یک نکته این است که دستیابی جامعه اسلامی و مردم به رفاه عادلانه و پیش‌برنده، جزو اهداف نظام اسلامی است که باید تحقق پیدا کند.

امام جمعه انزلی تصریح کرد: دلیل دیگر این نامگذاری‌ها و تکرار این موضوع اقتصادی در هر سال که هر کدام با یک گرایش و جهت است نشان از وابسته بودن اقتصاد ما و هدف نظام اسلامی برای استقلال اقتصادی است که دنبال دستیابی به این هدف هستند و این نامگذاری‌ها انجام می‌شود برای اینکه ما به این استقلال اقتصادی برسیم و بیانگر این است که ما استقلال اقتصادی نداریم و در سال‌های بعد از انقلاب که باید محقق می‌شد و نشده است.

شمس‌الدین با بیان اینکه عدم استقلال اقتصادی و دست نیافتن به این‌ استقلال را هم اگر بخواهیم در یک نگاه اجمالی به آن توجه کنیم شامل چند مسئله و مطلب است، گفت: در عین حال که در بخش‌های مختلف از جمله عرصه علم و دانش، مباحث سیاسی و دفاعی و سایر بخش‌ها نظام اسلامی توانسته به استقلال مطلوب و قدرت آفرین خود دست پیدا کند این نقطه ضعف در بخش اقتصاد وجود دارد که اگر بخواهیم به آن بپردازیم چند مشکل اساسی دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی افزود: یک مسئله این است که دشمنان ما در طول سال‌های متمادی بعد از انقلاب خصوصاً در سال‌های اخیر توطئه‌های متنوعی برای عدم توفیق نظام اسلامی در دستیابی به استقلال اقتصادی داشتند، اگرچه در سایر حوزه‌ها هم این تلاش را انجام می‌دهند که ما نتوانیم پیشرفت داشته باشیم و هرجا که پیشرفتی برای نظام اسلامی است مانع تراشی، شرارت و توطئه می‌کنند اما در بخش‌های دیگر که تبدیل به نقاط قوت برای نظام اسلامی شده این توطئه‌ها کارگر نیفتاده است.

وابستگی‌های اقتصادی برطرف شود

شمس‌الدین تصریح کرد: در حوزه اقتصاد به لحاظ وابستگی‌هایی که وجود دارد از جمله وابستگی به نفت، خام فروشی، وابستگی به دلار، وابستگی به برخی سیستم‌های بین‌المللی و امثال آن این توطئه دشمن تا حدود زیادی کارساز شده در عدم دستیابی به استقلال اقتصادی و این یک مانع است که باید به آن توجه کرد.

امام جمعه بندر انزلی تأکید کرد: یک نکته مهم که بسیار قابل توجه این است که متأسفانه در سال‌های پس از پیروزی انقلاب تا امروز افراد و مجموعه‌هایی که در اقتصاد کشور مدیریت داشته و یا اثرگذار بودند آگاهی نسبت به اقتصاد اسلامی ندارند و شاید برخی اعتقادی به اقتصاد اسلامی نداشته باشند لذا اغلب دولت‌ها توانایی اقتصادی اسلامی نداشتند و یا نتوانستند به اجرای اقتصاد اسلامی بپردازند؛ بلکه می‌بینیم هر دولتی با هر جریان فکری و سیاسی که آمده عمده مباحث اقتصادی‌شان بر پاشنه اقتصاد لیبرالی و سرمایه‌داری چرخیده، در یک برهه‌ای هم در کشور برخی به اقتصاد سوسیالیستی چشم داشتند.

وی گفت: باید به این باور برسیم که راه برون‌رفت از مشکلات اقتصادی و دستیابی به اقتصاد سالم و پویا در کشور بازگشت به اقتصاد اسلامی است و باید این باور در مسئولان ایجاد شود، همچنین اقتصاد اسلامی بیشتر مورد بحث و بررسی، تبیین و تئوری پردازی قرار بگیرد و به مرحله عملیاتی و اجرایی در آید.

شمس‌الدین تصریح کرد: تا زمانی که در بخش‌های مدیریتی اقتصادی کشور به این مسئله باور پیدا نکنیم همین روند را شاهد خواهیم بود که تا حالا بوده و هست و بسیاری از کشورهای دنیا و کشورهای غربی نیز اقتصادشان بر همین پایه اقتصاد سرمایه‌داری است، اکنون دچار چالش‌هایی هستند اما چون آنها دست‌اندازی به ثروت‌های دیگر کشورها دارند سعی می‌کنند خودشان را موفق جلوه دهند.

وی افزود: یک عامل مهم دیگر که نباید از آن غافل شد شامل رفتارها و اقدامات مردم در بخش‌های مختلف اقتصاد و جامعه و پرهیز از کارهای ضد اقتصادی و ضد ارزش اسلامی از جمله احتکار، گرانفروشی و کم‌فروشی و هرگونه رفتارهای هیجانی که بدون تأمل و فکر و توجه به آثار و تبعات آن انجام می‌شود که در هر بخشی ممکن است وجود داشته باشد.

احتکار و کم فروشی؛ رفتارهای ضد ارزشی

شمس‌الدین با بیان اينکه رفتارهای ضد اقتصادی در سطح جامعه ایجاد التهاب و مشکل می‌کند، گفت: مسائل سوداگرانه با هیجان‌زدگی و عدم توجه به عواقب و تبعات جانبی در جامعه ممکن است اتفاق بیفتد و زیاد هم دیدیم به اقتصاد آسیب می‌زند و در مجموعه حاکمیتی دولتی و مجلسی و اقتصادی کشور اگر بخواهند در برابر تکانه‌های بیرونی اقتصاد را حفظ کنند این رفتارها آسیب می‌زند و توان مدیریتی را به چالش کشیده و دچار مشکل می‌کند.

وی با اشاره بر اینکه راه رهایی و گریز از توطئه دشمنان در بخش اقتصاد، دستیابی به توانمندی‌های داخلی است، افزود: اقتصاد باید به گونه‌ای شکل بگیرد و قوت پیدا کند که با تکان‌های بیرون دچار آسیب نشود.

امام جمعه بندر انزلی تأکید کرد: در مجموعه مدیریت اقتصادی کشور هم معتقدم دولت‌ها راه‌های رفته بی‌نتیجه را تکرار نکنند که بعضی مواقع متأسفانه این‌ها را در تصمیم‌های مدیریتی می‌بینیم. در یک دوره شاید یک کاری تجربه شده و اثر موفقی نداشته و الان با یک استدلال‌های خاصی همان کار را دوباره تکرار می‌کنیم این در حالی است که «آزموده را آزمودن خطاست» و کارهایی که موجب التهابات بیشتر شده نباید دنبال شود.

شمس‌الدین تصریح کرد: ما باید به سمت اقتصاد اسلامی برویم زیرا اقتصاد سرمایه‌داری نمی‌تواند زندگی مرفه عادلانه را برای مردم جوامع تأمین کند همیشه در این نوع اقتصادها عده‌ای هر روز پولدارتر و برخی هر روز فقیرتر خواهند شد و آنجایی که نقطه رهایی بشر از سلطه زر اندوزان و ثروت اندوزان بوده، تحقق عدالت اقتصاد اسلامی است و باید روی مسئله کار بیشتری در مراکز علمی و تخصصی انجام شود و هم از لحاظ اجرایی و عملیاتی باید دستورات اقتصاد اسلامی را مد نظر قرار دهیم.

مسئولان مولدسازی و درآمدزایی را جهت دهند

وی افزود: مسئولان باید مسیر صحیح سرمایه‌گذاری‌های خرد و کلان را برای مولدسازی و درآمدزایی جهت دهند و راهکارهای صحیح و کارشناسی شده برای رفع نگرانی مردم ارائه کنند تا مبادا سرمایه گذاران دچار ضرر و زیان شوند.

امام جمعه بندرانزلی با بیان اينکه طبق تعالیم دینی و اسلامی سرمایه‌های خرد و کلان مردم باید در گردش بوده و مولد و درآمدزا باشد، گفت: منتها آن کسی که می‌تواند این سرمایه‌ها را در مسیر صحیح رشد و تولید قرار دهد مسئولان و متولیان امر هستند که باید بسترسازی کنند.

شمس‌الدین در پایان اظهار کرد: اگر این بسترسازی صحیح براساس اقتصاد اسلامی و تجربیات موفق انجام نشود سرمایه‌ها به سمت سوداگری می‌رود که این اتفاق به ضرر ملت، دولت و نظام اسلامی است لذا مسئولان باید برای هدایت سرمایه‌های خرد و کلان برنامه و ارائه طریق صادقانه و کارشناسانه داشته باشند. مسئولان باید منشأهای فساد مدیریتی و مردمی در اقتصاد را بتوانند شناسایی و از بین ببرند و با بستر سازی صحیح برای به حرکت درآوردن سرمایه‌ها رشد تولید را ایجاد کنند.