سواد رسانه‌ای و تفکر انتقادی؛ دو پیش‌شرط حضور در فضای مجازی
رئیس اداره تولید و تأمین محتوای اداره‌کل فضای مجازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه رسانه‌های نوین ضمن اینکه تهدیدهایی به همراه دارند، فرصت‌های بسیاری ایجاد کردند، گفت: امروزه کافی است افراد سواد رسانه‌ای و تفکر انتقادی دو پیش‌شرط حضور در فضای مجازی را داشته باشند تا به راحتی و به صورت صحیح بتوانند به مسائل دست پیدا کنند.
امروزه فضای رسانه‌ای جدید پیوند عمیقی با زندگی شخصی و اجتماعی افراد برقرار کرده و به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما تبدیل شده است که می‌تواند ما را با تهدیدها و فرصت‌های بسیاری رو‌به‌رو کند؛ از این‌رو شناخت رسانه‌های نوین می‌تواند در استحکام پایه‌‌های نظام و تبیین دقیق انقلاب برای نسل جوان به ما کمک کند. در این راستا خبرنگار ایکنا از قم گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین جواد رحیمی، رئیس اداره تولید و تأمین محتوای اداره‌کل فضای مجازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه پرداخته است که در ادامه تقدیم مخاطبان می‌شود.
ایکنا - در ابتدا تفاوت‌های ساختاری و کارکردی رسانه‌های سنتی زمان انقلاب و رسانه‌های نوین و نوع تأثیرگذاری این رسانه‌ها را در انقلاب اسلامی تشریح بفرمایید.
رسانه‌های سنتی زمان انقلاب و بازخوانی و بازنشانی آن‌ها نسبت به رسانه‌هایی که در کشورهای بیگانه بودند، سویه تعامل و ارتباط خود را به‌طور مستقیم نداشت، اما رسانه‌های فعلی چون به شکل نوین در آمده‌اند در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات فعال است و در این حوزه دیجیتالی شدن در حوزه رسانه‌های جدید مطرح می‌شود.
رسانه‌های زمان انقلاب خاصیت دیجیتالی نداشتند و زمان بسیاری طی می‌شد تا پیام از یک رسانه به مردم برسد، اما امروزه پیام به سرعت به مخاطب می‌رسد و اتفاق خاصش این است که تعاملی است و پاسخ آن‌را مخاطب می‌تواند به سرعت بدهد.
اگر منبری به‌عنوان رسانه در زمان انقلاب وجود داشت کمتر پیش می‌آمد که افراد حاضر در مجلس سخنرانی بتوانند نظر خود را بیان کنند، اما امروزه رسانه نوین ابتدا با دیجیتالی شدن و سپس سرعتی که در انتقال پیام دارند، می‌توانند به سرعت نظر بدهند. رسانه‌های نوین ضمن اینکه تهدیدهایی به همراه دارند، فرصت‌های بسیاری ایجاد کردند و امروزه رسانه‌های نوین فتح بابی شدند تا انتقال داده‌ها به‌خوبی انجام شود.
رسانه‌های نوین ویژگی‌های مثبت بیشتری نسبت به ویژگی‌های منفی دارند. رسانه‌ها در سراسر دنیا در کنار منافع خود، دارای مضراتی نیز هستند، از جمله اینکه این رسانه‌ها می‌توانند اطلاعات و آگاهی خود را نسبت به مسائل مختلف بالا ببرند و به واقعیت دست یابند، در حالی که در رسانه‌های سنتی این‌گونه نبوده است.
امروزه کافی است افراد سواد رسانه‌ای و تفکر انتقادی دو پیش‌شرط حضور در فضای مجازی را داشته باشند تا به راحتی و به صورت صحیح بتوانند به مسائل دست پیدا کنند؛ از آنجایی که دشمنان در زمینه فضای مجازی تلاش می‌کنند و اقدامات در این عرصه نیز به‌خوبی انجام نمی‌شود، بنابراین تهدیدات بیشتر از فرصت‌ها شده است.
گاهی کم‌کاری موجب می‌شود که تهدیدات رسانه‌های نوین بر فرصت‌ها غلبه کند، در کشورهای دیگر زمانی که مخالفان یک دولت بتوانند اذهان عمومی را با خود همراه کنند و باورهای افراد را تغییر دهند، تأثیرات منفی بر جای می‌گذارند؛ همچنین در کشور ما نیز در زمینه ترویج کتابخوانی برنامه جامعی صورت نمی‌گیرد در حالی که این اقدام با کار رسانه‌ای کوچک نیز امکان‌پذیر است؛ در زمینه فضای مجازی برای تهدیدها نیز باید از سوی متولیان امر پیگیری لازم صورت گیرد.
ایکنا - دسترسی زیاد به داده‌های اطلاعاتی چگونه نسل امروز انقلاب را تهدید می‌کند؟
درهم بودن و قانون جنگل در فضای مجازی موجب شده که تصور کنیم داده‌های امروز برای نسل جوان تهدید است، زیرا هیچ چیز سر جای خودش نیست و داده‌های اطلاعاتی قوانین خاص خود را به‌صورت تخصصی ندارند.
اگر داده‌ها و اطلاعات طبقه‌بندی و توسط منابع تأیید شده بود و افرادی به‌عنوان متخصص ناظر بر این فضا بودند، تهدیدش در حد کمتر از یک درصد می‌رسید اما اکنون عده‌ای توسط یکسری رسانه تهدید شده و در گرداب رسانه‌ها افتاده و شبانه‌روز در بمباران رسانه‌ای هستند. بنابراین، داده‌های رسانه‌های اطلاعاتی برای نسل انقلاب از این جهت تهدید است که معاندان با دروغ‌افکنی و فریب عده‌ای را به گمراهی می‌برند.
چگونگی دسترسی به داده‌های اطلاعاتی فقر امکاناتی است که در جمهوری اسلامی باید برای آن تدبیر شود و شبکه ملی اطلاعات که معنای آن بستن اینترنت بین‌الملل نیست تفهیم شود و به سرمنزل مقصود برسد.
ایکنا - تهدیداتی که رسانه‌های نوین برای انقلاب اسلامی ایجاد می‌کند، چیست؟
در رسانه‌های نوین آن چیزی که تهدید برای انقلاب اسلامی محسوب می‌شود، سم‌پاشی علیه رسانه‌های اسلامی است؛ آن چیزی که معاندان با آن مواجه هستند، انقلابی است که می‌خواهد کلمه حق را گسترش دهد و کسانی برای انقلاب سینه سپر کرده‌اند که با فرمان ولی امرشان آمده‌اند که در مقابل تمام زورگویان عالم و قدرت‌های پوشالی بایستند و مردم را خداباور کنند، افرادی که تمام خوبی‌هایی که در عالم سند خورده است را می‌خواهند پیاده کنند، علاوه بر اینکه این اقدام راه پر خطری است و تفکر و فرهنگ خود را می‌خواهد.
عده‌ای در این مملکت با نظام شاهنشاهی موافق و مخالف پیاده شدن اسلام هستند و شعارهایی می‌دهند که ایران باید خالی از اسلام شود و زمانی که مشاهده می‌کنند که در ایران در جشن پیروزی ۴۴ سالگی انقلاب اسلامی پیشرفت‌های بسیاری حاصل شده است و قدرت‌های جهان در مقابل نظام ایستاده‌اند و نتوانسته‌اند بر این خاک تسلط داشته باشند، می‌گویند با این نظام باید مقابله کرد. بنابراین، تمامی کسانی که قبل از انقلاب نفع می‌بردند و اکنون هیچ نفعی ندارند، دشمن انقلاب اسلامی می‌شوند و از طریق فضای مجازی به جنگ با انقلاب اسلامی می‌پردازند که این اقدامات با رسانه نوین و با فقری که در جامعه نخبگانی، دانش‌آموزی، معلمان و اصناف وجود دارد، اتفاق می‌افتد.
ایکنا - رسانه‌های نوین در مسائل فرهنگی چگونه ما را با چالش مواجه می‌کنند؟
اگر مدیریت رسانه‌های نوین در اختیار افراد متخصص باشد و وجهه فرهنگ نیز نقطه به نقطه تعریف و مواجهه رسانه با فرهنگ نیز به‌خوبی تعریف شود، رسانه نوین برای فرهنگ چالش ایجاد نمی‌کند بلکه موجب ایجاد یک فرصت می‌شود؛ اگر در گذشته نویسنده‌ای کتابی می‌نوشت و باید ماه‌ها می‌گذشت تا این کتاب به چاپ برسد، اکنون با رسانه نوین می‌تواند به خوبی تعامل کند و این رسانه می‌تواند به فرهنگ کمک کند.
رسانه نوین برای انسان‌های مختلف در جایگاه‌های متفاوت، می‌تواند آن‌ها را به راحتی به مسئله‌ای که دنبال آن هستند، برساند؛ در مسائل فرهنگی نیز نشر و اشاعه فرهنگ با رسانه‌های نوین بهتر اتفاق می‌افتد، اما گاهی با کج‌سلیقگی در خصوص مسائل فرهنگی، پیام را مستقیم بیان می‌کنند و انتظار دارند کار فرهنگی جواب دهد، که این کار تخصصی در رسانه‌های نوین نیازمند مطالعه و شناخت دقیق مخاطب است.
گفت‌وگو از الهام حلاجیان
انتهای پیام
