درس‌هایی از عید اضحی / قربان؛ تقرب به پروردگار است

در تقویم اسلامی، 10 ذی‌الحجه مصادف با عید قربان، یكی از بزرگترین اعیاد مسلمانان در طول تاریخ است كه به آن عید اضحی هم گفته می‌شود. اضحی جمع ماده ضحی به معنی ارتفاع روز و امتداد نور آفتاب است و هنگامی که خورشید بالا می‌آید (قبل از ظهر)، آن موقع را ضحی گویند. به‌همین سبب حجاج به هنگام بالا آمدن آفتاب قربانی می‌کنند، بدین سبب روز دهم ذی‌الحجه را که قبل از ظهر آن، عمل قربانی انجام می‌شود «عید اضحی» می‌گویند.

عید قربان که پس از وقوف در عرفات و مشعر و منا فرا مى‌رسد، روز رهایى از تعلقات دنیوی است و اسرار و رموز و برکات فراوانی دارد. یكی از اسرار این روز بزرگ آن است كه یادآور داستان ابراهیم خلیل(ع) و آن امتحان عظیمی است كه خداوند متعال از ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) به عمل آورد و در آن، حضرت توانست خود را از تعلقات دنیوی برهاند. ابراهیم(ع) در این امتحان هم سربلند بیرون آمد و به یاد این امتحان و آزمایش خداوند مناسک حج را بنا نهاد و عید قربان را مطرح كرد و قربانی گوسفند یا گاو و شتر را در مناسک حج جزو مكمل حج اعلام كرد که این یكی از اسرار قربانی است و دارای آثار و بركات فوایدی است. در ادامه این گزارش سخنان تنی چند از علمای فارس در خصوص این عید بزرگ می‌خوانیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد مهدی جاوید، مدرس حوزه‌های علمیه شیراز در این رابطه بیان کرد: عید سعید قربان و علت عید شدن این روز برای مسلمانان از سوی پروردگار متعال خود یك نشانه و درس است كه باید به این نشانه و درس توجه كافی داشته باشیم.

وی با بیان اینكه این نشانه و درس را در داستان حضرت ابراهیم(ع) می‌توانیم دریابیم، اظهار کرد:‌ نوع سخن گفتن حضرت ابراهیم(ع) به‌عنوان پدر و همچنین نوع پاسخ گفتن حضرت اسماعیل(ع) به عنوان پسر نكته‌های تربیتی فراوانی برای ما دارد كه لازم است هم والدین و هم فرزندان به این نكات توجه كافی و وافی را داشته باشند.

جاوید با بیان اینكه حضرت اسماعیل(ع) در پاسخ به درخواست حضرت ابراهیم(ع) كه به دستور خداوند سخن می‌گوید، به بهترین وجه ممكن عشق خود را به پدر ابراز می‌كند، گفت: همچنین حرف‌شنوی آن حضرت حتی تا بذل جان،‌ نتیجه تربیتی است كه در طول سالیان سال حضرت ابراهیم(ع) برای او انجام داده است.

وی آیاتی از قرآن كریم را كه خداوند درباره حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) فرموده است، یادآور شد و گفت:‌ در این آیات می‌خوانیم كه وقتی اتصال امر به حضرت حق از سوی حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) صورت گرفت، خداوند مهربان و بسیار جبران‌كننده، برای این پدر و فرزند رقم دیگری زده است و آن اینكه به جای ذبح اسماعیل قوچی بزرگ از بهشت برای او آورده می‌شودد لذا این یك پیام برای ما دارد كه اگر اتصال به پروردگار داشته باشیم، خداوند بهترین جبران‌ها را در زندگی برای ما خواهد داشت.

جاوید با تأكید بر اینكه درس عید سعید قربان برای ما قربانی كردن نفس عماره است، گفت: نخستین گام بندگی خداوند، مبارزه با نفس است تا منیت را در وجود خود از بین برده و خدا را در وجود خود جای آن بنشانیم.

دستاورد عبادت نیاز به جشن گرفتن دارد

حجت‌الاسلام ابوفاضل رضوی‌اردكانی، امام جمعه موقت شیراز نیز در این رابطه بیان کرد: عید قربان عید معنویت، اخلاص و عبادت است و ایثار حضرت ابراهیم‌(ع) برای همه مسلمانان یك سرمشق است.

وی اظهار كرد: در روز عید قربان و عید فطر به شكرانه عید، نمازی خوانده می‌شود كه مشابه است و از این یكی بودن اعمال این فهمیده می‌شود كه دو عید قربان و فطر از نظر وزن و بار معنوی معادل هستند. عید رمضان پس از ۳۰ روز روزه‌داری و مبارزه با شیطان است و این دستاورد بزرگ نیاز به جشن گرفتن در روز عید دارد و عید قربان نیز پس از اعمال حج است كه آن نیز برای حجاج بسیار دستاورد بزرگی بوده و باید جشن گرفت. هر دوی این اعیاد برای موفقیت در عبادت و حركت دینی صورت می‌گیرد و عید قربان ویژه حجاج و كسانی كه در مكه هستند بوده و به شكرانه ورود به حرم الهی صورت می‌گیرد.

رضوی اردکانی تأکید کرد: نكته‌ای كه باید بدان توجه كنیم این است كه قربان به‌معنای كشتن نیست؛ بلكه به‌معنای تقرب و نزدیكی به درگاه عبودیت است و برای خوشنودی و رضایت خداوند باید از هر وسیله‌ای برای این مهم استفاده كرد و چون توجه به فقرا و ایتام در دین اسلام زیاد سفارش شده است در این روز كسانی كه تمكن مالی دارند گوسفندی قربانی كرده و بین فقرا، نیازمندان و ایتام پخش می‌كنند.