حجتالاسلام و المسلمین عبدالهادی مسعودی خمینی، قائم مقام رییس دانشگاه قرآن و حدیث در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) با اشاره به فعالیت این دانشگاه در تالیف تفسیر روایی جامع گفت: وقتی سخن از تفسیر روایی جامع به میان میآید منظور ما این است که بر روی استفاده از روایات و در پرداختن به تفسیر آیات، جنبههای مختلف تفسیری مورد توجه قرار گرفته است. وی با اشاره به روایات تفسیری و کتب تفسیری روایی گذشته افزود: عمده فعالیتهای تفسیری با عنوان روایات تفسیری و کتب نوشته شده با این عنوان، گردآوری روایات در ذیل آیات بوده است که به یک معنا زحمات زیادی برای گردآوری و یکجا قرار دادن روایات مربوط به آیات از سوی مولفان و نویسندگان کشیده شده است، ولی به معنای واقعی، تفسیر روایی نیست.
قائم مقام ریاست دانشگاه قرآن و حدیث اظهار کرد: در گذشته کتبی مانند نورالثقلین و البرهان و ... نوشته شده که گردآوری روایات در ذیل آیات است و سایر منابع تفسیری مورد کاوش و تحقیق قرار نگرفته است البته همان طور که گفتم زحماتی که این بزرگان کشیدهاند ارزش زیادی دارد.
مسعودی بیان کرد: اینکه روایات متعددی در ذیل یک آیه در یکجا گردآوری شود نیازمند زحمات زیادی است و مولف باید منابع روایی را مطالعه و روایات مرتبط را بیابد و بتواند آن را به عنوان روایت مرتبط با آیه مورد نظر بیاورد.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تالیف تفسیر روایی جامع در مجموعه موسسه دارالحدیث عنوان کرد: در روشی که ما برای نوشتن این تفسیر داریم، روایت، اصلیترین منبع برای این تفسیر است ولی این مسئله به معنای آن نیست که از وجوه دیگر بهره نگیریم.
مسعودی خمینی با بیان اینکه در این روش، ستون اصلی کاوشهای تفسیری، روایات هستند تصریح کرد: با این وجود از تحقیق ادبی واژگان، صرف و نحو، استفاده از دادههای تاریخی و بررسی سایر جنبههای آیه غفلت نمیشود به همین دلیل نیز عنوان تفسیر روایی جامع برای آن انتخاب شده است.
قائم مقام ریاست دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه این نوع تفسیر، در واقع اجتهادی است که منبع عمده آن، روایات است عنوان کرد: تاکنون دو جلد از این تفسیر که از سالیان قبل آغاز شده است در قالب درسنامه منتشر شده است.
استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: در این دو جلد درسنامه، مبادی، مبانی، منابع و روششناسی و آسیب شناسی مورد بحث و مطالعه قرار گرفته است و تفسیر پرتوی از اهلبیت(ع) نیز بر همین اساس به نگار در میآید.
مسعودی خمینی به تفسیر پرتوی از اهلبیت(ع) اشاره و عنوان کرد: این تفسیر براساس همین شیوه به سوره مبارکه بقره رسیده است و در حال تحقیق و تالیف است.
وی با بیان اینکه تاکنون تفسیر روایی جامع سوره مبارکه حمد انجام شده است و در قالب سه جلد منتشر خواهد شد اظهار کرد: سوره مبارکه حمد اگرچه تعداد آیات اندکی در مقایسه با سورههای دیگر به جز قصار السور دارد، ولی محتوا و مضامین آن سبب شده تا تفسیر در قالب سه جلد منتشر شود.
مسعودی خمینی در مورد زمان انتشار تفسیر روایی جامع سوره مبارکه حمد عنوان کرد: بنا داریم تا در سال جاری این سه جلد را در اختیار علاقهمندان به تفسیر قرآن کریم و محققان قرار دهیم و به تدریج مجلدات بعدی شامل تفسیر سورههای دیگر نیز چاپ و نشر خواهد یافت.
نویسنده تفسیر روایی جامع با بیان اینکه این تفسیر در حقیقت ریشه در صدر اسلام دارد، درباره مزیتهای این نوع تفسیر اظهار کرد: در این تفسیر به صورت همزمان به ثقلین به عنوان یادگار پیامبر(ص) توجه میشود و از سخنان جانشینان بر حق پیامبر(ص) در فهم بهتر آیات بهره میگیریم.
وی با اشاره به فصول کتاب تفسیر روایی جامع با بیان اینکه درسنامه ذکر شده در چهار فصل نوشته شده است تصریح کرد: در فصل اول این اثر که برای استفاده دانشجویان و طلاب در قالب کتاب درسی منتشر شده ابتدا مباحث مقدماتی و مبادی تفسیر روایی مورد بحث قرار گرفته است.
وی افزود: در این فصل، شیوه تفسیر روایی و گونهشناسی روایات تفسیری همچنین کارکردهای این دسته از روایات، مورد بررسی قرار گرفته است.
مسعودی با اشاره به فصل دوم این اثر عنوان کرد: در این فصل مبانی تفسیر روایی مانند اعتبار و کارآمدی سنت و حدیث در تفسیر قرآن مورد بحث و تحقیق قرار گرفته است.
قائم مقام رئیس دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه روششناسی تفسیر روایی، تشکیلدهنده فصل سوم این اثر است عنوان کرد: در این فصل، شیوه متداول تفسیر روایی مورد نقد و بررسی قرار گرفته و روش دقیقتر و کاملتری پیشنهاد داده شده است.
رئیس انجمن حدیث حوزه با بیان اینکه در فصل چهارم این اثر نیز منابع تفسیر روایی معرفی شده است تصریح کرد: این فصل که شامل سه درس است به کتب نوشته شده در مورد تاریخ تفسیر و منابع آن پرداخته شده است.