یک کارشناس رسانه تشریح کرد:
تلفن‌های هوشمند چگونه زندگی ما را مدیریت می‌کنند؟
گروه معارف: یک کارشناس رسانه با اشاره به تغییر تکنولوژی تلفن همراه و ورود تلفن‌های همراه هوشمند در عرصه ارتباطات اظهار کرد: ایجاد وابستگی‌های جدید، کم‌حوصلگی، بی‌تابی، به دنبال شارژر بودن، شب‌ها به همراه گوشی خوابیدن، بیدارشدن‌های متعدد در شب و مراجعه به گوشی در ابتدای صبح از نتایج استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، احمد عارف‌خانی، کارشناس رسانه و مدیر دفتر نمایندگی خراسان اداره کل پژوهش‌های اسلامی رسانه، ظهر امروز، ششم آبان‌ماه در نشست علمی و پژوهشی «حوزه؛ سواد رسانهای و تبلیغ» که در مدرسه علمیه جوادالائمه(ع) مشهد برگزار شد، با بیان این مطلب که اولین رسانه و شیوه تبلیغی دین از 1400 سال پیش، منبر و سخنرانی بود، ابراز کرد: ما به این فکر نکردیم که از شیوه‌های دیگری مانند عکاسی، نقاشی، وبلاگ نویسی و ... نیز می‌توان برای تبلیغ استفاده کرد.
این کارشناس رسانه بر لزوم فعالیت حوزه‌های علمیه در رسانه تاکید کرد و افزود: یکی از این ابزارها، رادیو معارف است که به گفته رئیس دفتر رهبر معظم انقلاب، ایشان، مراجع تقلید و عموم مردم از این رادیو استفاده می‌کنند.
وی با بیان این مطلب که رسانه‌ها و فضای مجازی چاقوی دولبه هستند، تصریح کرد: برخی طلاب پس از ورود به فضای مجازی، رسالت طلبگی را فراموش کردند و برخی از مدیران رسانه‌های معاند از کسانی هستند که طلبه بوده‌اند، بنابراین باید اعتقادات خود را در این فضا حفظ کنیم و همچنین توان مقابله با حملات در فضای سایبری را داشته باشیم.
عارف‌خانی به برخی سخنان رهبر معظم انقلاب در رابطه با اهمیت و نقش رسانه و فضای مجازی در القا و تعیین فرهنگ و همچنین لزوم فعالیت حوزه‌های علمیه در فضای مجازی اشاره کرد و افزود: رهبر معظم انقلاب نیز، نامه به جوانان اروپا و آمریکا را از طریق فضای مجازی منتشر کردند، بنابراین ما نیز باید روش فعالیت در این حوزه را بدانیم.
ژاپن و کانادا؛ پیشگام در حوزه سواد رسانهای
این کارشناس رسانه با تاکید بر لزوم برخورداری از سواد رسانهای و با بیان اینکه ژاپن و کانادا در سواد رسانهای پیشگام بوده‌اند، ادامه داد: کانادایی‌ها فرزندانشان را طوری تربیت می‌کنند که فرهنگ آمریکایی در آن‌ها رسوخ پیدا نکند، آموزش و پرورش ما نیز درسی به نام تفکر و سواد رسانهای را در سال دوم دبیرستان وارد کرده است.
وی در رابطه با ویژگی‌های قرن 21 به عنوان عصر رسانه بیان کرد: سرعت تغییرات، تمرکز بر قابلیت‌های فکری به جای فعالیت‌های فیزیکی، رشد غیرقابل پیش‌بینی اطلاعات و فن‌آوری‌ها، حجم گسترده اطلاعات و ظهور بزرگراه‌های اطلاعاتی، کنفرانس‌های ویدیویی و حقایق مجازی از ویژگی‌های عصر رسانه به شمار می‌رود.
سواد رسانهای چیست؟
عارف‌خانی در بخش بعدی سخنان خود به تعریف «سواد رسانهای» پرداخت و توضیح داد: واژه «سواد رسانهای» برای اولین بار در سال 1965 از سوی مارشال مک لوهان استفاده شد، سواد رسانهای، فهم معنای پیام‌ها و تفسیر آن‌هاست، مخاطب به مدد سواد رسانهای می‌آموزد که در شرایط انبوه‌شدن پیام چگونه پیام‌های مورد نیاز و اهداف پیام‌ها را تشخیص دهد، به ارزش‌های نهفته در پیام‌ها دست یابد و با رویکردی انتقادی به تنظیم رژیم مصرف انواع پیام‌های ارتباطی بپردازد.
وی ادامه داد: به طور خلاصه، سواد رسانهای مانند رژیم غذایی است که هوشنمدانه مراقب است که چه چیزی را باید مصرف کرد و یا اینکه میزان مصرف هر ماده بر چه مبنایی باشد.
وی سازه‌ای بودن رسانه‌ها را از اصول سواد رسانهای برشمرد و افزود: سازه‌ای بودن رسانه‌ها به معنای ارائه برداشت‌هایی خاص برای رسیدن به اهداف معین توسط رسانه‌ها است که از اصول سواد رسانهای به شمار می‌رود؛ رسانه‌ها همچنین با استفاده از بی‌سوادی رسانهای مخاطب، واقعیت‌ها را بازسازی و سپس آن‌ها را به مخاطب ارائه می‌کنند.
این کارشناس رسانه با ارائه آماری از افزایش استفاده از فضای مجازی و نت اضافه کرد: در سال 1388 تنها دو میلیون نفر در کشور از اینترنت استفاده می‌کردند که هم اکنون این تعداد به 66 میلیون نفر رسیده است.
سرورها چگونه از کاربران، جاسوسی می‌کنند؟
عارف‌خانی در ادامه سخنانش در خصوص شیوه‌های جاسوسی در فضای مجازی اظهار کرد: یکی از راه‌های جاسوسی در فضای مجازی استفاده از فراوانی اطلاعات است، این اطلاعات به‌دست‌آمده از اشخاص تحلیل می‌شود و به این ترتیب نقاط ضعف و قوت یک جامعه مشخص می‌شود.
وی در همین راستا ادامه داد: اگر اینترنتی که خریداری می‌کنیم از شرکت داخلی باشد، اطلاعات ما در سه مرحله، از شرکت فروشنده و عمده فروش عبور می‌کند و در سرور دولت ذخیره می‌شود و اگر اینترنت خریداری‌شده خارجی باشد، در مرحله اول، از سوییچ مخابرات چابهار و در مرحله بعد از 11 کشور عبور می‌کند، این اطلاعات در سرور FBI، NSA و CIA در آمریکا کپی می‌شود، سرور نرم‌افزار لاین در کره، وایبر در اسرائیل و تلگرام نیز در انگلستان است که به این ترتیب، اطلاعات ما در 17 مکان کپی شده و بعد آپلود می‌شود.
تلفن‌های همراهی که زندگی را مدیریت می‌کنند
عارف‌خانی به تغییر تکنولوژی تلفن همراه و ورود تلفن‌های همراه هوشمند در عرصه ارتباطات اشاره کرد و افزود: ایجاد وابستگی‌های جدید، کم‌حوصلگی، بی‌تابی، به دنبال شارژ بودن، شب‌ها به همراه گوشی خوابیدن، بیدارشدن‌های متعدد در شب و مراجعه به گوشی در ابتدای صبح از نتایج استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند است.
براساس توضیحات عارف‌خانی، مرحله پس از ایجاد وابستگی، نیازسنجی است که وی در این‌باره گفت: مرحله پس از ایجاد وابستگی، نیازسنجی مردان، زنان، خردسالان و ... به طور مثال در جامعه ایران است، برهمین اساس، گوگل 35 هزار کارمند دارد و تنها سه هزار نفر در بخش سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و 32 هزار نفر در بخش نیازسنجی کار می‌کنند.
وی با بیان اینکه مرحله پس از نیازسنجی، مدیریت انسان، تسخیر افکار و باورهای او است، ادامه داد: 68 درصد طلاق‌ها در کشورها به دلیل ارتباط با جنس مخالف در فضای مجازی است.
راهکارهایی برای حضور حوزه علمیه و روحانیان در فضای مجازی
این کارشناس رسانه در پایان سخنانش پیشنهادهایی در رابطه با فعالیت حوزه‌های علمیه و روحانیان در فضای مجازی ارائه کرد؛ ایجاد منبر مجازی و پاسخگویی به سئوالات در کامنت‌ها که به ارتباط نزدیک‌تر و بیشتر روحانیان با مردم کمک می‌کند، ایجاد دفتر مجازی اطلاع‌رسانی، پاسخ به سئوالات شرعی، ترویج سبک زندگی اسلامی با استفاده از به اشتراک‌گذاری عکس از زندگی ساده و شیرین اسلامی و معرفی زندگی روحانیان با هدف ارتباط نزدیک‌تر و بیشتر روحانیان با زندگی مردم از جمله راهکارهایی بود که این کارشناس رسانه عنوان کرد.
وی در همین راستا با تاکید بر لزوم ورود سرفصل دروس سواد رسانهای در حوزه علمیه اضافه کرد: تشکیل کارگروه‌های پاسخگویی به شبهات در فضای مجازی، برگزاری کارگروه‌های سواد رسانهای برای مبلغان، تربیت مربیان سواد رسانهای و ورود مباحث فضای مجازی در دروس خارج، از اقدامات مؤثری است که می‌تواند انجام گیرد.
وی همچنین از اعلام آمادگی دفتر نمایندگی خراسان اداره کل پژوهش‌های اسلامی رسانه برای برگزاری دوره‌های آموزشی تربیت مربی سواد رسانهای خبر داد.
این کارشناس رسانه بر لزوم فعالیت حوزه‌های علمیه در رسانه تاکید کرد و افزود: یکی از این ابزارها، رادیو معارف است که به گفته رئیس دفتر رهبر معظم انقلاب، ایشان، مراجع تقلید و عموم مردم از این رادیو استفاده می‌کنند.
وی با بیان این مطلب که رسانه‌ها و فضای مجازی چاقوی دولبه هستند، تصریح کرد: برخی طلاب پس از ورود به فضای مجازی، رسالت طلبگی را فراموش کردند و برخی از مدیران رسانه‌های معاند از کسانی هستند که طلبه بوده‌اند، بنابراین باید اعتقادات خود را در این فضا حفظ کنیم و همچنین توان مقابله با حملات در فضای سایبری را داشته باشیم.
عارف‌خانی به برخی سخنان رهبر معظم انقلاب در رابطه با اهمیت و نقش رسانه و فضای مجازی در القا و تعیین فرهنگ و همچنین لزوم فعالیت حوزه‌های علمیه در فضای مجازی اشاره کرد و افزود: رهبر معظم انقلاب نیز، نامه به جوانان اروپا و آمریکا را از طریق فضای مجازی منتشر کردند، بنابراین ما نیز باید روش فعالیت در این حوزه را بدانیم.
ژاپن و کانادا؛ پیشگام در حوزه سواد رسانهای
این کارشناس رسانه با تاکید بر لزوم برخورداری از سواد رسانهای و با بیان اینکه ژاپن و کانادا در سواد رسانهای پیشگام بوده‌اند، ادامه داد: کانادایی‌ها فرزندانشان را طوری تربیت می‌کنند که فرهنگ آمریکایی در آن‌ها رسوخ پیدا نکند، آموزش و پرورش ما نیز درسی به نام تفکر و سواد رسانهای را در سال دوم دبیرستان وارد کرده است.
وی در رابطه با ویژگی‌های قرن 21 به عنوان عصر رسانه بیان کرد: سرعت تغییرات، تمرکز بر قابلیت‌های فکری به جای فعالیت‌های فیزیکی، رشد غیرقابل پیش‌بینی اطلاعات و فن‌آوری‌ها، حجم گسترده اطلاعات و ظهور بزرگراه‌های اطلاعاتی، کنفرانس‌های ویدیویی و حقایق مجازی از ویژگی‌های عصر رسانه به شمار می‌رود.
سواد رسانهای چیست؟
عارف‌خانی در بخش بعدی سخنان خود به تعریف «سواد رسانهای» پرداخت و توضیح داد: واژه «سواد رسانهای» برای اولین بار در سال 1965 از سوی مارشال مک لوهان استفاده شد، سواد رسانهای، فهم معنای پیام‌ها و تفسیر آن‌هاست، مخاطب به مدد سواد رسانهای می‌آموزد که در شرایط انبوه‌شدن پیام چگونه پیام‌های مورد نیاز و اهداف پیام‌ها را تشخیص دهد، به ارزش‌های نهفته در پیام‌ها دست یابد و با رویکردی انتقادی به تنظیم رژیم مصرف انواع پیام‌های ارتباطی بپردازد.
وی ادامه داد: به طور خلاصه، سواد رسانهای مانند رژیم غذایی است که هوشنمدانه مراقب است که چه چیزی را باید مصرف کرد و یا اینکه میزان مصرف هر ماده بر چه مبنایی باشد.
وی سازه‌ای بودن رسانه‌ها را از اصول سواد رسانهای برشمرد و افزود: سازه‌ای بودن رسانه‌ها به معنای ارائه برداشت‌هایی خاص برای رسیدن به اهداف معین توسط رسانه‌ها است که از اصول سواد رسانهای به شمار می‌رود؛ رسانه‌ها همچنین با استفاده از بی‌سوادی رسانهای مخاطب، واقعیت‌ها را بازسازی و سپس آن‌ها را به مخاطب ارائه می‌کنند.
این کارشناس رسانه با ارائه آماری از افزایش استفاده از فضای مجازی و نت اضافه کرد: در سال 1388 تنها دو میلیون نفر در کشور از اینترنت استفاده می‌کردند که هم اکنون این تعداد به 66 میلیون نفر رسیده است.
سرورها چگونه از کاربران، جاسوسی می‌کنند؟
عارف‌خانی در ادامه سخنانش در خصوص شیوه‌های جاسوسی در فضای مجازی اظهار کرد: یکی از راه‌های جاسوسی در فضای مجازی استفاده از فراوانی اطلاعات است، این اطلاعات به‌دست‌آمده از اشخاص تحلیل می‌شود و به این ترتیب نقاط ضعف و قوت یک جامعه مشخص می‌شود.
وی در همین راستا ادامه داد: اگر اینترنتی که خریداری می‌کنیم از شرکت داخلی باشد، اطلاعات ما در سه مرحله، از شرکت فروشنده و عمده فروش عبور می‌کند و در سرور دولت ذخیره می‌شود و اگر اینترنت خریداری‌شده خارجی باشد، در مرحله اول، از سوییچ مخابرات چابهار و در مرحله بعد از 11 کشور عبور می‌کند، این اطلاعات در سرور FBI، NSA و CIA در آمریکا کپی می‌شود، سرور نرم‌افزار لاین در کره، وایبر در اسرائیل و تلگرام نیز در انگلستان است که به این ترتیب، اطلاعات ما در 17 مکان کپی شده و بعد آپلود می‌شود.
تلفن‌های همراهی که زندگی را مدیریت می‌کنند
عارف‌خانی به تغییر تکنولوژی تلفن همراه و ورود تلفن‌های همراه هوشمند در عرصه ارتباطات اشاره کرد و افزود: ایجاد وابستگی‌های جدید، کم‌حوصلگی، بی‌تابی، به دنبال شارژ بودن، شب‌ها به همراه گوشی خوابیدن، بیدارشدن‌های متعدد در شب و مراجعه به گوشی در ابتدای صبح از نتایج استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند است.
براساس توضیحات عارف‌خانی، مرحله پس از ایجاد وابستگی، نیازسنجی است که وی در این‌باره گفت: مرحله پس از ایجاد وابستگی، نیازسنجی مردان، زنان، خردسالان و ... به طور مثال در جامعه ایران است، برهمین اساس، گوگل 35 هزار کارمند دارد و تنها سه هزار نفر در بخش سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و 32 هزار نفر در بخش نیازسنجی کار می‌کنند.
وی با بیان اینکه مرحله پس از نیازسنجی، مدیریت انسان، تسخیر افکار و باورهای او است، ادامه داد: 68 درصد طلاق‌ها در کشورها به دلیل ارتباط با جنس مخالف در فضای مجازی است.
راهکارهایی برای حضور حوزه علمیه و روحانیان در فضای مجازی
این کارشناس رسانه در پایان سخنانش پیشنهادهایی در رابطه با فعالیت حوزه‌های علمیه و روحانیان در فضای مجازی ارائه کرد؛ ایجاد منبر مجازی و پاسخگویی به سئوالات در کامنت‌ها که به ارتباط نزدیک‌تر و بیشتر روحانیان با مردم کمک می‌کند، ایجاد دفتر مجازی اطلاع‌رسانی، پاسخ به سئوالات شرعی، ترویج سبک زندگی اسلامی با استفاده از به اشتراک‌گذاری عکس از زندگی ساده و شیرین اسلامی و معرفی زندگی روحانیان با هدف ارتباط نزدیک‌تر و بیشتر روحانیان با زندگی مردم از جمله راهکارهایی بود که این کارشناس رسانه عنوان کرد.
وی در همین راستا با تاکید بر لزوم ورود سرفصل دروس سواد رسانهای در حوزه علمیه اضافه کرد: تشکیل کارگروه‌های پاسخگویی به شبهات در فضای مجازی، برگزاری کارگروه‌های سواد رسانهای برای مبلغان، تربیت مربیان سواد رسانهای و ورود مباحث فضای مجازی در دروس خارج، از اقدامات مؤثری است که می‌تواند انجام گیرد.
وی همچنین از اعلام آمادگی دفتر نمایندگی خراسان اداره کل پژوهش‌های اسلامی رسانه برای برگزاری دوره‌های آموزشی تربیت مربی سواد رسانهای خبر داد.
