خادمان معارف اسلامی که در سال ۹۳ با جهان فانی وداع کردند
گروه اندیشه: در سال جاری ۹ تن از بزرگان معارف دینی کشور دار فانی را وداع گفتند، اما آثار و شاگردان آنها باقیات صالحاتی است که از آنان به یادگار مانده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، آیت‌الله‌العظمی مسلم‌ملکوتی در خرداد 1303 شمسی و در شهر سراب به دنیا آمد و در 4 اردیبهشت سال جاری و در سن 90 سالگی به علت عارضه ریوی، در بیمارستان مسیح دانشوری تهران دار فانی را وداع گفت. پیکر او در 6 اردیبهشت امسال در قم تشییع شد. ملکوتی سومین امام جمعه تبریز بود و در سال 1374 به درخواست آیات عظام محمد‌فاضل لنکرانی و علی مشکینی به قم بازگشت و به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت. روش علمی و شیوه او نقد و بررسی مبانی و اقوال استادانِ استادانش مانند میرزای نایینی، شیخ محمدحسین کمپانی، آقاضیاء عراقی و آخوند خراسانی بود. از آثار او می‌توان به کتاب المحاکمات، الربافی التشریع الاسلامی و المنافقون فی القرآن و السنه و التاریخ اشاره کرد.
آیت‌الله‌العظمی سید‌محمدباقر شیرازی عصر روز سه شنبه مورخ 24 اردیبهشت سال جاری دارفانی را وداع گفت. او در چهارم آذر سال 1310 در شهر شیراز به دنیا آمد. وی مراتب عالیه اخلاقی را طی کرده بود و اشتیاق سرشاری به فراگیری علوم مختلف داشت. او از شاگردان میرزاحسن موسوی‌بجنوردی، سیدعبدالله شیرازی، عبدالحسین رشتی، سیدجمال‌الدین گلپایگانی، سیدابوالقاسم خویی و امام (ره) بود. از عمده کتب شیرازی می‌توان به الفقه الاسلامی و سیر الزمن، رساله آثار تازه پدیده یا مسائل مستحدثه و الاصول فی سیر تمامه و کماله اشاره کرد.
آیت‌الله صفرعلی شریعت، رئیس حوزه علمیه فلاورجان 25 اردیبهشت 1393 و همزمان با سالروز وفات حضرت زینب(س) به علت عارضه کلیوی در سن 78 سالگی دار فانی را وداع گفت. او در سال 1315 در خانواده ای مذهبی در شهر فلاورجان به دنیا آمد. تحصیلات خود را در قم ادامه داد و در خدمت حضرات آیات بروجردی(ره)، خمینی (ره)، محقق داماد و حائری یزدی به تلمذ پرداخت. شریعت در نهضت انقلاب اسلامی به فعالیت پرداخته و توسط نیروهای شاهنشاهی دستگیر شد. او از سال 1363 ریاست حوزه فلاورجان را به عهده گرفته بود. اجتهاد مطلق و احاطه کامل به مبانی فقهی، اطاعت و پیروی کامل از ولی فقیه و اهتمام به حل مشکلات مردم را از ویژگی‌های شریعت دانسته‌اند.
آیت‌الله حاج‌شیخ غلامرضا دهشت در 27 اردیبهشت دار فانی را واع گفت. او استاد اخلاق حوزه علمیه خراسان بود. دهشت از بیماری قلبی رنج می‌برد. او در اول فروردین سال 1316 به دنیا آمد و از شاگردان آیت الله میلانی بود و در حوزه مشهد تدریس می‌کرد.
آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی، رئیس دانشگاه امام صادق(ع) 14 خرداد 1393 به دلیل بیماری قلبی در سن 83 سالگی رحلت کرد. وی همچنین دبیر جامعه روحانیت مبارز تهران بود. او بعد از انقلاب اسلامی به‌عنوان سرپرست کمیته انقلاب اسلامی، وزیر کشور، سرپرست نخست وزیری نیز فعالیت کرد.
آیت‌الله محمدی گیلانی نیزدر روز هیجدهم تیر ماه فوت کرد. گیلاتی در سال 1307 در روستای دعوی‌سرا از توابع شهرستان رودسر در استان گیلان به دنیا آمد. تحصیلات را در قم و در محضر آیت‌الله بروجردی (ره) و امام خمینی (ره) به پایان رساند. او به تدریس در دانشگاه تهران و سپس در دانشگاه امام صادق (ع) پرداخت. گیلاتی پس از پیروزی انقلاب از سوی امام خمینی (ره) به عنوان حاکم شرع تعیین شد و پس از آن به ریاست دادگاه‌های انقلاب اسلامی رسید. در سال 1388 نشان درجه یک عدالت به گیلانی اهدا شده بود.
آیت‌الله شیخ‌عزیزالله عطاردی قوچانی در 3 مرداد 1393 پس از تحمل چند سال بیماری ناشی از نارسایی کلیوی در تهران از جهان فانی درگذشت. او در سال 1307 و در روستای بیگلر قوچان متولد شد. عطاردی در سال 1327 وارد حوزه نجف شد و از محضر سیدمحمدهادی میلانی و شیخ آقابزرگ تهرانی بهره گرفت. عطاردی عمر خود راصرف مطالعه بر روی نسخ کهن کتب دینی کرد. وی به کشورهای آسیایی نظیر پاکستان، هندوستان سفر نمود. او تنها کسی است که به شکلی گسترده به مسند نویسی در شیعه پرداخت. از او به تنها مسندنویس شیعی یاد می‌شود. عطاردی به تنهایی دایرة‌المعارف شیعی را به نگارش در آورد. او آثار زیادی در زمینه تاریخ اسلام دارد. عطاردی مسند امام امیر الامونین را در 25 جلد نگاشته و همچنین برای سیزده معصوم دیگر مسند‌هایی به رشته تالیف در آورد. از دیگر کتاب او می‌توان به کتاب المضمرات و المرفوعات، رجال العروس، اخبار هارون الرشید و اللغات الفارسیه فی تاج العروس اشاره کرد.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار جهرمی صبح روز شنبه 4 مرداد دار فانی را وداع گفت. او در سال 1308 در جهرم به دنیا آمد. تحصیلات حوزوی را از شهر زادگاه آغاز کرده در ادامه برای تحصیل به قم رفت. جهرمی از شاگردان شیخ‌محمد‌تقی بهجت، شیخ‌مرتضی حائری، سید‌محمدباقر سلطانی‌طباطبایی، میرزامحمد مجاهدی‌تبریزی، آقا سیدرضا صدر، سیداحمد خوانساری، حاج‌سید‌حسین بروجردی، سید‌محمد محقق‌داماد، شیخ‌محمدعلی اراکی و روح‌الله خمینی(ره) بود. جهرمی پس از رسیدن به مقام اجتهاد چهل سال به تدریس پرداخت. در عرصه نگارش هم آثار زیادی از او به صورت تقریرات دروس خارج، شرح و حواشی بر برخی از تفاسیر و ادعیه و مقالات به یادگار مانده است که از جمله آنها می‌توان به تقریرات دروس خارج فقه و اصول امام خمینی، حواشی بر تفاسیر مجمع البیان و المیزان، شرح دعای مکارم الاخلاق، مجموعه یادداشت‌های مدون شده پیرامون مسئله امامت و مقالات متعدد در موضوعات اخبار غیبی و علوم دیگر قرآن، معاد و قیامت، آینده دنیا و... اشاره کرد.
آیت‌الله نعمت‌الله ادیب‌لاری در روز یکشنبه 26 مرداد در شهر شیراز فوت کرد. او در سال 1311 در لارستان به دنیا آمد. او در قم از محضر اساتیدی چون آیت‌الله بروجردی (ره)، امام خمینی، سید رضا گلپایگانی، میرزا هاشم‌آملی و سیدشهاب‌الدین مرعشی بهره بردند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس علوم فقهی و اخلاقی در حوزه علمیه شیراز مشغول بود. او از شاگردان امام خمینی (ره) و هم‌حجره‌ای‌های مقام معظم رهبری بودند. ادیب‌لاری به ترجمه کتاب سیستم سیاسی اسلام نوشته باقر شریف القرشی پرداخته است.
یک روز پیش از سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، استاد محمدباقربهبودی در تهران درگذشت. او در سال 1307 و در شهر مقدس مشهد دیده به جهان گشوده بود. تحصیلات آغازین حوزوی را تا مرحله سطح در مشهد گذراند و برای ادامه تحصیل راهی نجف شد. بهبودی دو سال در این شهر از محضر آیت‌الله خویی بهره جست و آنگاه تحصیلات حوزوی را رها کرده به مشهد بازگشت. دیری نگذشت که به کار تصحیح آغازید و در ویرایش ادبی و لغوی تفسیر المیزان و بحار الانوار را بر عهده گرفت. گرایش تصحیحی او به احادیث شیعه از همین سال‌ها آغاز شد. به تهران مهاجرت کرد. تصحیح کتب حدیثی شیعه که پیش از او به تمامه صیح تلقی می‌شدند، جنجال‌های زیادی را برایش اجاد کرد. وی کتاب معانی القرآن را منتشر کرد که در آن کوشیده بود خواننده به واسطه استفاده از دانش ادبی و حدیثی‌اش از مراجعه به تفسیر بی‌نیاز کند. کتاب تدبری در قرآن بعدها در جواب منتقدان به این کتاب منتشر شد. همچنین او در دو کتاب معرفت الحدیث و علل الحدیث به مباحث حدیث شناختی از منظر خود پرداخته است. از وی کتاب‌ها و جزوات بسیاری بر جای مانده است.
