ضرورت مدیریت مصرف خون در جامعه پزشکی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) علی‌اکبر پورفتح اله، مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران در یادداشتی با انتقاد نسبت به نبود مدیریت مصرف خون در میان جامعه پزشکی کشورمان آورده است: خون بجا، منطقی و بهینه مصرف نمی‌شود؛ هزینه و فایده در تزریق هر واحد خون مورد توجه جامعه پزشکی قرار نمی‌گیرد که با توجه به رایگان بودن این کالای گرانبها باید بیش از این مورد توجه مراکز درمانی و بیمارستانی و پزشکان قرار گیرد.

بخش‌هایی از این یادداشت در ادامه می‌آید:

اخیراً در گشت و گذار در دنیای مجازی به پوستری خطاب به جامعه پزشکی از یکی از سایت‌های معتبر بین‌المللی که به فرهنگ سازی مصرف خون می پردازد برخورد نمودم. پوستر، تصویری شماتیک از کشتی نوح بود و صف حیواناتی که به صورت دو تا دوتا در حال سوار شدن به کشتی بودند و در حاشیه پوستر خطاب به پزشکان نوشته شده بود: «این کشتی نوح بود که به صورت «جفت» «جفت» سوار آن  می‌شدند شما با یک واحد خون هم می‌توانید جان بیمار را نجات دهید و با واحد دوّم ممکن است منجر به غرق شدن کشتی شوید.»

در کشور ما چرخه انتقال خون بیمارستانی در وضعیت تأسف باری به سر می‌برد. چند وقت پیش به یکی از دوستان که از چهره‌های سرشناس و پرآوازه و علمی در رشته تخصصی ارتوپدی است، یکی از بستگان را که دچار شکستگی استخوان ساق پا شده بود معرفی کردم و در پیگیری وضعیت بیمار متوجه شدم به هنگام ترخیص برای بازگشت سریع بیمار به وضعیت عادی، یک واحد خون به بیمار تجویز شد تا نقاهت و ضعف بعد از عمل را کمتر احساس کند.

به یاد دارم که جناب آقای دکتر علاء، بنیانگذار انتقال خون در ایران از خاطره عمل جراحی قفسه سینه همراه با عفونت که سبب کاهش شدید هموگلوبین شده بود می‌گفت که بیمار با هموگلوبین6  به اطاق عمل رفته بود و وی از درخواست خون اجتناب کرده بود و خوشبختانه بعد از عمل، به خاطر رفع عفونت، هموگلوبین به سطح طبیعی باز‌گشته بود. این دو واقعه نشانگر واقعیت تلخ در جامعه پزشکی ما است. مصرف خون مدیریت نمی‌شود؛ خون بجا و منطقی و بهینه مصرف نمی‌شود؛ هزینه و فایده در تزریق هر واحد خون مورد توجه جامعه پزشکی قرار نمی گیرد. دراین حال ممکن است بجای نجات بیمار منجر به غرق شدن بیمار شود.

یکی از جراحان حاذق که شاگردان بسیاری را تربیت کرده است صراحتاً بیان می کرد که اگر 5 واحد خون در کنار دستم آماده مصرف نباشد به اتاق عمل نمی روم، راستی تکلیف تربیت دانشجویان پزشکی و جراحان در شرایط علمی امروز که در دنیا موضوع پزشکی بدون انتقال خون مطرح می‌گردد چیست؟ در کجای برنامه آموزشی جامعه پزشکی آموزش و روزآمد نمودن دانش انتقال خون بیمارستانی گنجانده شده است در حالی که جراحان حاذق ما فرصت بازنگری و آموزش مداوم را ندارند، چگونه می‌توان ذهن جراح حاذقی را که دو تا سه دهه قبل تربیت شده و خون را به عنوان ابزاری جهت خطا در حین عمل و پاره شدن رگ بیمار دیده است به پزشکی بدون انتقال خون و یا انتقال خون خودی جلب نمود.

مدیریت مصرف خون با توجه به رایگان بودن این کالای گرانبها از مسائلی است که باید مورد توجه مراکز درمانی و بیمارستانی و پزشکان بزرگوار و زحمتکش کشور قرار گیرد و با تشکیل سرویسها و دپارتمان‌های طب انتقال خون در زمینه مصرف منطقی و بجای خون، پزشکی بدون انتقال خون و گسترش انتقال خون خودی که حاصل آن افزایش ضریب امنیت خون و کاهش مشکلات و تبعات ناشی از عوارض انتقال خون است، تلاش شود.