İsmail; İbrahim’in oğlu ve Arapların babası

Hz. İsmail (as), Kur’an-ı Kerim'de adı zikredilen peygamberlerden. Kendisine “Allah’ın kurbanı” anlamına “Zebihatullah” da denir. Hz. İbrahim’in (as) Hacer’den olan büyük oğludur. Kur’an’da on iki yerde ismi zikredilmektedir.

Hz. İbrahim (as) Allah Teâlâ'nın emriyle hanımı Hâcer ve oğlu İsmail’i alıp Mekke’ye gider. Bu hicret, İslam’ın gelişini müjdeleyen bir tarihin başlangıcı olmuştur.

İsmail, Allah’ın peygamberlerinden biridir ve Hz. İbrahim’in oğlu ve İshak’ın kardeşidir. İsmail’in (as) dini, babasının tevhid çağrısına uygun, şirke ve putperestliğe karşıydı.

Rivayetlere göre onun nübüvveti Arapça konuşan bazı kabilelere rehberlik etmek içindi. 50 yıl boyunca aralarındaki ilahi risalet görevini yerine getirmiş, onları namaza ve zekata davet etmiş, putlara tapmaktan men etmiştir.

İsmail (as), İbrahim’in (as) ilk eşi Sâre’nın çocuk sahibi olma umudunu yitirdiği bir dönemde dünyaya geldi. Sâre’nin önerisi üzerine İbrahim, Hacer ile evlendi ve İsmail doğdu.

Daha sonra Sâre, İshak (as) adında bir çocuk da doğurdu, ancak Hacer ve İsmail’i (as) kıskanmaya devam etti ve İbrahim’den (as) onları göndermesini istedi. Rivayetlere göre İbrahim (as), Hacer ve İsmail’i (as) beraberinde Mekke adlı çorak bir diyara götürdü. İbrahim (as) onları orada bırakıp geri döndü. Zemzem suyu İsmail’in (a.s) ayaklarının altından çıktıktan sonra o topraklar yeşerdi ve müreffeh oldu.

Oradan geçen Cürhüm Kabilesi, Mekke’de su bulunduğunu öğrenince oraya yerleşti. Cürhüm bir Arap kabilesiydi ve İsmail onlardan Arapça öğrendi. Daha sonra o kabileden bir kızla evlendi. Tarihsel rivayetlere göre İsmail’in on iki oğlu vardı ve aralarında Şuayb peygamber olarak seçildi.

İsmail, Arapların atalarından biri olarak bilinir. Ebu’l-Arab (Arapların babası) olarak anılmıştır. Ayrıca Hz. İsmail (as)  Hz.Muhammed’in (sav) ecdadı olarak  tanıtıldı.

İsmail’in hayat hikayesindeki en önemli olaylardan biri de İbrahim’e (as) Kabe’nin inşasında eşlik etmesiydi. Ancak bazı tarihi kayıtlar, Kabe’nin Hz. Adem (as) tarafından inşa edildiğini ve İbrahim (as) ile oğlunun onu tamir ettiğini söylemektedir. Bundan sonra İsmail ve çocukları Kabe’nin örtüsünü örtmekle görevliydi.

Kurban edilme hikayesi İsmail’in hayatındaki diğer önemli dönüm noktasıdır. Bazı kaynaklar, özellikle Yahudi kaynakları, İbrahim’in diğer oğlu İshak’ın kurban edildiğine inanmaktadır, ancak İslami kaynaklara göre Allah, İbrahim’i İsmail’i kurban etmesi için görevlendirmişti. İsmail’e ilahi emir haber verildiğinde, Allah yolunda kurban edilmeyi kabul etti. Ancak İbrahim, oğlunun boynuna bıçağı dayadığında, Allah, İsmail’in yerine kurban edilmek üzere bir koç gönderdi.

Rivayetlere göre, İsmail 130 yıl ve hatta daha fazla yaşadığı yazmaktadır. İsmail Mekke’de annesi Hacer’in yanına defnedildi. İsmail, vefatından önce peygamberliği kardeşi İshak’a emanet etmişti.