«تحولات نوپدید دینی و معنوی در دنیای معاصر» منتشر شد

به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، کتاب «تحولات نوپدید دینی و معنوی در دنیای معاصر» اثر محمد مسعود سعیدی است که در پژوهشکده اسلام تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۳۹۸ صفحه به چاپ رسید.

در این کتاب تلاش شده است با تحلیل تحقیقات منضبط و استنتاج منطقی از یافته‌های تخصصی فراهم شده در قلمرو جامعه‌شناسی دین و حوزه‌های مرتبط، برخی از مهمترین مباحث مربوط به تحولات نوپدید دینی و معنوی در دوران معاصر از چشم‌اندازی جهانی و تطبیقی (مقایسه با نمونه‌ای از جامعه ایران) مورد بررسی قرار گیرد.

دغدغه اصلی نویسنده، مواجهه مناسب با واقعیت تحولات نوپدید دینی و معنوی در ایران است. مسلم است که مواجهه درست با این واقعیت اجتماعی با هدف حفظ نظم اجتماعی مبتنی بر شناخت علمی و بی‌طرفانه آن است. شناخت علمی با توصیف ویژگی‌ها و تبیین عوامل و پیگیری پیامدها راه عاقلانه و موثر برای مداخله را می‌نمایاند. شناخت تحولات نوپدید دینی و معنوی در عصر جهانی شدن مبتنی است بر واکاوی پژوهش‌ها و یافته‌های تخصصی از منظری چندگانه و تطبیقی؛ جهانی و ملی.

این اثر در سه فصل تألیف شده است؛ در فصل اول که با عنوان «چیستی تحولات نوپدید دینی و معنوی» به رشته تحریر درآمده، بعد از روشن شدن معنای برخی مفاهیم اصلی موجود در عنوان کتاب جنبه‌های مهم مقارن و مرتبط، بلکه مقدم و تأثیرگذار بر تحولات دینی جدید معرفی می‌شوند. آیا جنبشی به عنوان جنبش عصر جدید وجود دارد یا اینکه فقط برساخته‌ای رسانه‌ای است؟ ادعاهای جنبش عصر جدید درباره خود - بهسازی و بهبود در روابط اجتماعی فرد چیست؟ سپس در ادامه همین فصل، ویژگی‌های عمده تحولات دینی معاصر مطرح می‌شوند.

در این فصل، همگرایی ادیان جدید و قدیم، شکل‌های جدید معنویت و فرق آن با دین‌داری، گونه‌هایی از تغییر دینی که متأثر از نوسازی و جهانی شدن پدید می‌آیند، فرایندهای بومی شدن یا جهان - محلی شدن، ویژگی جهانی که برخی جنبه‌های دینی جدید به خود گرفته‌اند، جهت‌گیری‌ها و اهداف جدید دینی، بنیادگرایی دینی جدید و مباحث دیگری از این نوع مطالعه بررسی می‌شود.

«چگونگی تحولات نوپدید دینی و معنوی» عنوان دومین فصل از کتاب حاضر است که آمیزه‌ای از توصیف و تبیین با غلبه جنبه توصیفی در سطح میانی و خرد است. در این فصل، ابتدا نا بسندگی ویژگی‌های روانشناختی برای تبیین ارزیابی می‌شود و به دنبال آن فرآیند شکل‌گیری گروه‌ها و سپس فرایند تغییر آیین اعضای تازه‌وارد گروه‌ها به تفصیل توصیف می‌گردد. ترکیب الگوهای تغییر آیین و گونه‌های اصلی تغییر آیین پیشرفت خوبی در این عرصه علمی محسوب می‌شود. در پایان فصل نیز بحث مختصری درباره پیامدهای مشارکت در گروه‌های نوپدید دینی و معنوی در می‌گیرد.

سومین و آخرین فصل از این کتاب با عنوان «چرایی تحولات نوپدید دینی و معنوی» به نگارش درآمده است؛ در این فصل که دیدگاهی عمدتاً کلان و گاهی میانی بر آن حاکم است، در اولین مبحث، ویژگی‌های اجتماعی اعضای تازه‌وارد به گروه‌های دینی جدید توصیف می‌شود و در آخرین مبحث نیز رابطه جامعه با تحولات دینی معاصر توصیف می‌گردد؛ ولی بخش غالب این فصل، مباحث مربوط به بررسی تبیین‌های مختلف جامعه شناختی است؛ تبیین‌هایی که برای توضیح علّی تحولات نوظهور دینی و معنوی پرداخته شده است.