دین نرم‌افزاری برای استفاده از عقلانیت است

به گزارش ایکنا از فارس، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان، استاد حوزه و دانشگاه امروز، 13 بهمن در نشست «واکاوی اغتشاشات ۱۴۰۱، علل، عوامل و راهکارهای مقابله» و نشست سالیانه اساتید درس انقلاب اسلامی دانشگاه‌های سراسر کشور که در حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) برگزار شد، نخستین ریشه اغتشاشات اخیر را به ضعف تبلیغات عنوان کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی هم در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری به حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی این مسئله را فرمودند که ما در تبلیغات ضعیف هستیم.

وی افزود: زمانی که معظم‌له این مسئله را مطرح فرمودند افراد زیادی تعجب کردند که این سخن چه مناسبتی دارد. طبیعی بود که با یکپارچه شدن جهت‌گیری‌های سیاسی و انقلابی ارکان حکومت، اکنون تنها چیزی که در دست دشمن است تبلیغات است که از آن ضربه خواهیم خورد.

پناهیان با یادآوری اینکه رهبر معظم انقلاب در دیدار با دانشجویان، بحث جهاد تبیین را مطرح فرمودند که یک واجب فوری و عینی است، گفت: در اغتشاشات اخیر همه اذعان داشتند که پایه اصلی، ذهنیت اصلی است که دشمنان ایجاد کردند.

این خطیب برجسته کشورمان با بیان اینکه ادبیات دینی و انقلابی ما، ادبیاتی است که دچار مشکلات اساسی است. این ادبیات را باید اصلاح کرد تا سوءتفاهم‌هایی زیاد پیش نیاید، گفت: بخشی از مشکلات بر می‌گردد به اخباری که دانشجویان ندارند و اخبار دروغی که به دانشجویان می‌رسد اما بخش عمده مشکل بر می‌گردد به اصطلاحات و زاویه دید و به طور کلی ادبیاتی که در تبیین انقلاب و اسلام داریم و مشکل هم اینجاست و از اینجا شروع شده است.

علم و دین از هم جدا نیستند

وی یادآور شد: تصوری که در قرون وسطی فیلسوفان غرب از دین به جامعه ارائه دادند، این بود که دین مجموعه‌ای از ارزش‌های اصولی قدسی است که با علم سر سازگاری ندارد. در دنیا کتاب‌های فراوانی در رابطه با علم و دین نوشته شده است و شهید مطهری فرمودند علم و دین دو بال هستند و از هم جدا نیستند اما تلقی جدا بودن بین علم و دین یک تلقی جاافتاده است. اکنون از 90 درصد دانشگاهیان بپرسید همین را می‌گویند اما آیا واقعا علم و ایمان دو بال هستند یا در یک راستا هستند. آیا ایمان میوه علم نیست. آیا ایمان خود آورنده علم نیست. این‌ها مثل یک جریان پی در پی هستند نه اینکه دوئیتی بتوان برای آن‌ها قائل شد.

پناهیان با بیان اینکه امام به این موضوع اعتراض کرد که چرا تصور برخی‌ها از دین تصور غرب است، گفت: دین یک امر واقع‌بینانه و عقلانی است. با اینکه اساتید همه این را قبول دارند اما 90 درصد مردم دین را بیشتر مقوله‌ای اخلاقی و ارزشی می‌دانند و باید این مسئله را در ذهن مردم اصلاح کرد.

این استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه دین یک نرم‌افزار است برای اینکه بتوانیم از عقلانیت استفاده کنیم و عقل را پرورش دهیم و با تجربه محترمانه برخورد کنیم، افزود: در ایامی که وزیر سابق امور خارجه کشورمان ارتباط با آمریکا را بسیار مهم مطرح می‌کرد، در دانشگاه جو سنگینی به نفع مذاکرات بود اما مذاکره یک امر عقلانی است نه ازرشی. عده‌ای در کشور کار کردند تا جریان دین‌مدار را ارزشی تلقی کن ند و ارزش را هم یک امر غیرواقعی جابیندازند و به دروغ خود را واقع‌بین معرفی کنند.

وی با یادآوری اینکه ایمان به خدا یعنی ایمان به قدرتی که هست و این یک واقع‌بینی است، افزود: به محض اینکه در دانشگاه بر سر کلاس می‌رویم می‌گویند آمده است تا ارزش‌های خود دفاع کند. ریشه اغتشاشات اخیر هم این است که اگر سخنی از دین گویید گمان می‌کنند شما به امور معنوی دعوت می‌کنید که نوعاً می‌تواند واقع‌بینانه نباشد.

پناهیان با تأکید بر اینکه تا وقتی که تلقی جامعه از دین یک امر غیرواقعی است، مشکلات زیاد است، گفت: حجاب یک امر واقعی است، فقط پیچیده‌تر است و دین آن را راهنمایی می‌کند. حساس‌تر و مهم‌‌تر است که در جامعه اثر دارد و این مسئله در فتنه اخیر اثر خود را نشان داد. حتی اگر بگوییم حجاب یک مسئله اخلاقی است، باز از آن مسئله‌ای که باید رخ دهد، فاصله گرفتیم.

این خطیب برجسته کشورمان با بیان اینکه اخلاق به معنای ارزش‌ها نیست، اگر اخلاق را به معنای ارزش‌ها بگیریم اصلا به چیزی به نام اخلاق معتقد نیستیم، گفت: اگر حجاب نداشته باشیم اثر سوء در روح و افراد دیگر می‌گذارد و این یک امر واقعی است پس چرا می‎گویند اخلاقی است.

وی با یادآوری اینکه قرآن کریم می‌فرماید انسان نادان از دین فاصله می‌گیرد، گفت: قرآن کریم دائماً عقل و علم را وسط می‌آورد لذا باید در ادبیات تحول ایجاد کرد.

پناهیان یادآور شد: امام راحل در سال آخر حیاتشان توصیف کردند که فرهنگ حوزه بیشتر نظری و فلسفی و عقلانی است و فرهنگ دانشگاه بیشتر تجربی و عینی است لذا ادبیات حوزه و دانشگاه باید در هم ذوب شوند یعنی کسی این دو را تفکیک نکند تا اسلام گسترش یابد. اما ما به این توصیه امام توجه نکردیم.

این خطیب برجسته کشورمان با بیان اینکه جمع‌بندی سخن امام این است که اگر ادبیات حوزه و دانشگاه در هم ذوب نشود دانشجویان جذب لیبرالیسم می‌شوند، گفت: بعد از امام ما به این مسئله توجه نکردیم و فضایی در دانشگاه‌ها ایجاد شد که عده ای جذب فرهنگ و ادبیات لیبرالیسم است پس باید ادبیات خود را درست کنیم.

وی با تصریح اینکه امروز در بحث سبک زندگی داریم افت می‌کنیم، گفت: رهبر معظم انقلاب از 12 سال پیش بحث سبک زندگی را مطرح کردند و فرمودند در ایمان و معنویت رشد کردیم اما در سبک زندگی افت کردیم. می‌توان به راحتی حجاب را در سبک زندگی برد چرا که حجاب یک سبک زندگی است و باید عوارض و نتایج آن را بیان کنیم.

حجاب یک مقوله عقلانی است

پناهیان با بیان اینکه وقتی حجاب را یک مقوله ارزشی تلقی کنیم نسبت به این مسئله کینه پیدا می‌شود و باید با دانش و عقلانیت این مسئله را تبیین کرد، افزود: اساساً فهم انقلاب را در درس‌های ریشه‌های انقلاب یا درس‌هایی که داریم از جای خوبی شروع نکردیم.

وی در ادامه به ارائه پیشنهاداتی برای درس انقلاب در دانشگاه پرداخت و افزود: انقلاب را بر اساس سرفصل‌هایی که رایج است عرضی تعریف می‌کنیم در صورتی که کار عالمانه آن است که ریشه انقلاب را از تاریخ تشیع و اسلام شروع کنیم.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه انقلاب اسلامی بر مبنای آیه قرآن که فرموده است خودشان به قسط قیام کنند، بوده است، گفت: امروز عده‌ای گمان می‌کنند، ولایت یعنی اطاعت و این مهم‌ترین و ارزشمندترین کلمه کنار ولایت است در صورتی که مهم‌ترین و ارزشمندترین کلمه کنار ولایت، نصرت است که برآمده از بصیرت باشد نه اطاعت برآمده از فرمان.

پناهیان ادامه داد: ولی جامعه که فرمان نمی‌دهد که بخواهیم گوش دهیم. امام حسین(ع) شب عاشورا فرمان نداد که یارانشان بمانند و به شهادت برسند. خداوند در قرآن کریم فرموده است پیامبران را فرستادیم تا معلوم شود چه کسی آنان را کمک می‌کند لذا پیامبر پروژه‌ای به نام قدرت دادن به مردم شروع کرد که امیرالمؤمنین هم می‌خواست آن را ادامه دهد اما خوارج مانع کار می‌شدند.

وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی به منظور قدرت گرفتن مردم بود که امام هم پای آن ایستاد و مردم یاری دادند، پس انقلاب اسلامی از نصرت شروع شد و بعد از اینکه به پیروزی رسید، انتخابات برگزار شد، افزود: رهبر معظم انقلاب فرمودند ولایت مانند داوری زمین است در واقع می‌خواهد نظم زمین را برقرار کند. کارکرد ولایت محافظت از مردم است و این انقلاب با مردم تعریف می‌شود و ولایت مردم را فعال می‌کند.

پناهیان در ادامه سخنان خود از اساتید درس انقلاب اسلامی دانشگاه‌ها خواست تا سر کلاس خود از مردم بیداری دفاع کنند که در فتنه اخیر فریب تبلیغات دشمن را نخوردند و سپس ادامه داد: برای شیوه بیان انقلاب اسلامی است چند نکته وجود دارد. یک مفهوم قدرت است. در ادبیات سیاسی جامعه ما دگراندیشان و دشمنان سعی می‌کنند مفهوم قدرت را تقویت نکنند اما ما می‌خواهیم قدرتمند شویم و سخن گفتن درباره آن هم لذت بخش است. قدرت ما از 40 سال پیش تاکنون یک روند رشد در جهان پیدا کرده است و قدرت دشمنان ما رو به افول می‌رود اما ضد انقلاب دشمن از آزادی بیشتر از قدرت سخن می‌گوید و قدرت را در مقابل آزادی قرار می‌دهد در صورتی که خود ضد انقلاب وقتی به شخصی مانند سردار سلیمانی که قدرتش به دنیا ثابت شده است، می‌رسد می‌گوید خود رژیم جمهوری اسلامی سردار به شهادت رساند زیرا نمی‌تواند منکر قدرت او شود.

خطیب برجسته کشور با بیان اینکه ما قدرت را به روش تمدنی غرب به دست نیاوردیم بلکه به روش جهادی و دینی خود به دست آوریم و بیان این مسئله مهم است، گفت: ما به روش نظام سرمایه‌داری به قدرت نرسیدیم.

وی در ادامه سخنان خود با تصریح اینکه روش تمدنی ما حرکت عمومی مردمی است، اما مشارکت مردم در جامعه ضعیف است و امروز مشاهده می‌کنیم علاقه به شغل کارمندی در جامعه زیاد است که این صحیح  نیست و باید این فرهنگ را تغییر دهیم، افزود: رهبر معظم انقلاب فرمودند مردم‌سالاری دینی در جامعه زمانی تحقق پیدا می‌کند که مردم سالار خود در همه مسائل باشند. اگر مردم در اقتصاد مشارکت کنند، مشکلات اقتصاد حل می‌شود.

پناهیان با یادآوری اینکه رهبر معظم انقلاب تأکید دارند که باید کار به مردم سپرده شود، گفت: قدرت باید دست مردم باشد و در این صورت فرقی نمی‌کند چه کسی استاندار است به همین دلیل رهبر معظم از خصوصی‌سازی دفاع کردند. این مسئله هم خط انقلاب ماست. مشکلات اقتصادی امروز به دلیل آن است که اقتصادمان مردمی نیست و مشکلات اقتصادی به اقتصاد دولتی و سرمایه‌داری باز می‌گردد که ناخواسته مسائل را به همدیگر پاس می‌دهند و تورم بالا می‌رود.

این استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه باید جهاد تبیین انجام دهیم تا مردم بدانند چه اتفاقی رخ می‌دهد، بر ضرورت حمایت از مردم‌سالاری دینی تأکید کرد و گفت: مظهر مردم‌سالاری دینی بسیج است.

وی در ادامه دو شاخص موفقیت کلاس انقلاب اسلامی را احساس قدرت و افتخار و اشتیاق برای آینده عنوان کرد و گفت: باید امید در جوان تبدیل به شوق شود. شوق به اینکه ما سرور جهان خواهیم بود.