عرفان اهل بیتی(ع) راهگشای مشکلات اندیشه‌ای و معرفتی

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا رمضانی، رئیس مجمع جهانی اهل بیت(ع)، امروز، 19 شهریورماه در اولین پیش نشست هم‌اندیشی همایش عرفان اهل بیتی(ع) که از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد بر لزوم گفتمان‌سازی درباره عرفان شیعی تاکید کرد و گفت: باید در حوزه علمیه، دانشگاه‌ها و محیط‌های علمی، گفتمان این نوع مباحث (عرفان شیعی) ایجاد شود و رواج یابد و حتی مخالفان عرفان هم این سخنان را بشنوند زیرا برخی مخالفت‌ها به خاطر این است که درک درست و متقابل در این زمینه بین مخافان و موافقان وجود ندارد.

رئیس مجمع جهانی اهل بیت(ع) با بیان اینکه امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب، سردمدار گفتمان عرفانی بوده و هستند و باید این گفتمان در محیط‌های علمی رواج یابد، افزود: در فضاهای علمی، تعابیری چون عرفان دینی، عرفان اهل بیتی(ع)، عرفان وحیانی و ... مطرح است و شما هم این همایش را عرفان اهل بیتی نامگذاری کرده‌اید؛ ولی به نظر بنده، عرفان دینی و عرفان وحیانی با توجه به عام بودن عرفان دینی و همچنین وجود گرایش به معنویت در تمامی انسان‌ها نمی‌توانند واژگان مورد پسند باشند و عرفان اهل بیتی هم شناخته شده نیست.

توجه به عرفان شیعی در مراکز علمی بین‌المللی

وی با بیان اینکه عرفان اهل بیتی به خصوص در فضای بیرون از کشور شناخته شده نیست، اضافه کرد: مثلا در گروه عرفان دانشگاه سوربن، عرفان شیعی و سنی مطرح است ولی عرفان اهل بیتی در مراکز علمی اینگونه‌ای شناخته شده نیست، از این رو بهتر است که از تعبیر عرفان شیعی برای همایش استفاده کنیم.

رئیس مجمع جهانی اهل بیت(ع) با تأکید بر اینکه عرفان شیعی در فضای بین‌المللی شناخته شده‌تر است، افزود: ائمه مظهر تام اسما و صفات الهی و در برترین جایگاه نظام امکانی معنویت و معرفت هستند و مرجعیت علمی و دینی ایشان مورد اتفاق بسیاری از مسلمین است گرچه در مرجعیت سیاسی ایشان اختلاف وجود دارد.

رمضانی تصریح کرد: آنچه از مکتوبات و روایات به دست ما رسیده بخشی از حالات و معنویات آنان است زیرا آنها مقام حقیقی عرفانی دارند که همه آن قابل دسترسی نیست و فهم ما از مقام عرفانی ایشان محدود است.

رئیس مجمع جهانی اهل بیت(ع) با تأکید بر مسلم بودن عرفان اهل بیت(ع)، تصریح کرد: البته اینکه با چه منطق و فهمی بتوانیم آن را اثبات کنیم نیازمند بحث است؛ گرچه ما از طریق ادعیه مانند عرفه و ابوحمزه و ... که به تعبیری قرآن صاعد است می‌توانیم به بخشی از حقایق عرفانی ائمه پی ببریم.

وی افزود: هدف عرفان اهل بیت(ع) رسیدن به مراتب مختلف توحید است و راه‌هایی را که برای تحقق آن ذکر کرده‌اند ابتدا راه معرفت، دوم شریعت و سوم التزام خاص به شریعت و ولایت است و ما چاره‌ای نداریم جز اینکه از این راه‌ها برای رسیدن به توحید استفاده کنیم.

رشد عرفانی انسان را بی نیاز از شریعت نمی‌کند

رمضانی بیان کرد: حتی در بعثت، هم آدمیان در مرتبه خودشان از انسان حسی به انسان عقلی و شهودی سلوک پیدا می‌کنند. بنابراین انسان اگر یک قدم از شریعت عدول کند نمی‌تواند به سلوک برسد و هرقدر در عرفان جلوتر برود نیاز او به شریعت بیشتر هم خواهد شد. البته شریعت و ولایتی که در نظام فکری اهل بیت تعریف شده مدنظر ما هست.

رئیس مجمع جهانی اهل بیت(ع) اضافه کرد: معرفت، محبت، اطاعت، سنخیت و معیت هم سلسله مراتبی است که انسان در پرتو آنها می‌تواند راه سیر و سلوک عرفانی را بپیماید؛ مقامی که انسان‌ها در عرفان اهل بیت(ع) به آن فراخوانده شده‌اند مقام عبودیت است و عبادات هم برای تحقق همین عبودیت است و عارف به جایی می‌رسد که مسلک و مقصد یکی می‌شود.

شناخت حضرت محمد(ص) از طریق خدا

استاد حوزه علمیه بیان کرد: سیدجلال آشتیانی در شرح منظومه روایتی را بیان کردند که از امام علی(ع) سؤال شد که تو خدا را به محمد(ص) شناختی یا محمد(ص) را به خدا و امام(ع) جواب دادند من محمد(ص) را به خدا شناختم؛ اینکه امام(ع) حضرت محمد(ص) را هم از طریق خدا بشناسند چیز عجیبی است زیرا عموم می‌گویند معرفت توحیدی از طریق پیامبر(ص) به ما رسیده ولی امام علی(ع) تاکید دارند که محمد(ص) را به خدا شناختم.  

وی تأکید کرد: معتقدم که باید لجنه‌ای برای بحث عرفان اهل بیتی(ع) تشکیل شود و به تعبیر علامه جوادی آملی چند قرن در این زمینه فعالیت لازم است. نظام‌نامه و طرح‌نامه‌ای برای عرفان اهل بیتی ایجاد و تفاوت آن با عرفان مصطلح هم روشن و نقاط تمایز آن بیان شود.  

رمضانی در پایان تصریح کرد: همانطور که شیعه قرائت ناب از اسلام محمدی(ص) است عرفان اهل بیت(ع) هم راهگشای حل مشکلات اندیشه‌ای و معرفتی ما خواهد بود.