کتاب نظریه فرایندی انقلاب اسلامی منتشر شد

به گزارش ایکنا، کتاب نظریه فرایندی انقلاب اسلامی نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا به همت اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر و انتشارات مؤسسه آموزش عالی طلوع مهر به تازگی منتشر شد.

حجت‌الاسلام مهاجرنیا در این نوشتار تلاش کرده است تا تبیین نوینی از فلسفه سیاسی انقلاب اسلامی ارائه دهد. محتوای اثر دو هدف اساسی را به موازات هم تعقیب می‌کند. از یک سو به دنبال خوانش و بازسازی دیدگاه آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در قالب یک نظریه جدید در باب انقلاب است و از سوی دیگر در قالب همان نظریه ابعاد و زوایای انقلاب اسلامی را بررسی و تبیین کرده است.

آنچه با عنوان نظریه فرایندی انقلاب مطرح شده است در مقابل سه نظریه است که در یکی انقلاب را به معنای عصیان و شورش و مبارزه علیه نظام حاکم می‌داند که از لحظه نهضت آغاز شده است و تا لحظه پیروزی به پایان می‌رسد. در صورت پیروزی به نظام تبدیل شده و در صورت شکست به مثابه انقلاب ناکام در تاریخ ثبت می‌شود.

در نظریه دوم انقلاب به لحظه تاریخی پیروزی و دگرگون شدن نظام قبلی به نظام بعدی اطلاق می‌شود و شورش و قیام قبلی به عنوان زمینه‌های تاریخی و آثار و پیامدهای بعدی هم به مثابه نتایج انقلاب محسوب می‌شوند. در نظریه سوم انقلاب حاصل دگرگونی و نتایج بعد از پیروزی و شکل‌گیری نظام جدید اطلاق می‌شود. زمینه‌های مبارزه و شورش و قیام آنها صرفا ریشه‌های تاریخی انقلاب محسوب می‌شوند.

نظریه فرایندی انقلاب اسلامی بر این باور است که انقلاب به لحاظ زمانی، پروسه طولانی مدتی است که در یک فرایند پنج مرحله‌ای محقق می‌شود. هر کدام از این مراحل به مثابه یک رکن اساسی برای انقلاب است، به طوری که فقدان آن سبب ناکامی انقلاب است. در مرحله نهضت، تئوریسین‌های انقلاب با بازسازی مبانی و ارزش‌ها و اهداف ملی، حاکمیت موجود را ناسالم و نامطلوب تشخیص داده و با آگاهی‌بخشی به توده‌ها زمینه عصیان و شورش و مبارزه برای تغییر بنیادی و سریع حاکمیت نامطلوب را به وجود می‌آوردند.

در صورت فروپاشی آن انقلاب وارد مرحله گذار به نظام مطلوب و آرمانی انقلابیون می‌شود. در این مرحله آرمان‌ها و شعارها و چشم‌اندازهای انقلابیون از نظام مطلوب، طراحی و معماری می‌شود و نقشه جامع نظام مطلوب در قالب قانون اساسی به همه پرسی عمومی و تصویب ملت می‌رسد.

با لحاظ همین مفهوم از این مرحله با عنوان نظام‌سازی یاد شده است. این مرحله به دلیل فقدان دولت و مدیریت قانونمند برای انقلاب‌ها بسیار حساس است؛ لذا تلاش می‌شود تا به سرعت نهادهای پذیرفته شده و ارکان و قوای مملکت که در قانون اساسی آمده، تشکیل شوند تا با برخورداری از حق حاکمیت ملی از طریق تشکیلات اداری، مسئولیت کشور و مدیریت اجتماعی را برعهده بگیرد.

این مرحله با عنوان دولت سازی به معنای عام شناخته می‌شود. از این به بعد مدیریت کلان جامعه در حفظ آزادی و استقلال و وحدت و تمامیت اراضی کشور و بهره‌مندی همه ملت از کرامت انسانی و حقوق مشروع برعهده دولت است تا در مرحله چهارم جامعه تراز و مطلوب ملی را به وجود آورد. برایند همه این مراحل از لحظه آغاز نهضت روندهایی را سامان داده است که با مراقبت دولت و ملت به سوی پیشرفت و ساختن آینده‌ای متکامل به پیش می‌روند که از آن با عنوان تمدن‌سازی یاد می‌شود. نظریه فرایندی معتقد است مجموعه اینها انقلاب اسلامی را می‌سازد.

فهرست کتاب عبارت است از:

مقدمه

فصل اول: نهضت سازی در فرایند انقلاب اسلامی.

گفتار اول: فلسفه سیاسی نهضت اسلامی.

گفتار دوم: جریان شناسی نهضت انقلابی.

فصل دوم: نظام سازی اسلامی در فرایند انقلاب اسلامی.

گفتار اول: چیستی نظام سازی.

گفتار دوم: چگونگی نظام سازی بعد از انقلاب.

گفتار سوم: قانون اساسی، سند نظام سازی انقلاب اسلامی.

گفتار چهارم: نظام سازی بر اساس حاکمیت.

گفتار پنجم: عوامل و محورهای کلی نظام سازی.

فصل سوم: دولت سازی اسلامی.

گفتار اول: ماهیت دولت سازی.

گفتار دوم: نظریه‌های دولت سازی.

گفتار سوم: دولت سازی در فرایند انقلاب اسلامی.

فصل چهارم: جامعه سازی در فرایند انقلاب اسلامی.

گفتار اول: مفهوم و ماهیت جامعه اسلامی.

گفتار دوم: عناصر جامعه سازی.

فصل پنجم: تمدن سازی در فرایند انقلاب اسلامی.

گفتار اول: مفهوم و ماهیت تمدن اسلامی.

گفتار دوم: مبانی و اصول تمدن سازی اسلامی.

گفتار سوم: عناصر تمدن نوین اسلامی.

گفتار چهارم: بایستگی‌های تمدن سازی اسلامی.

گفتار پنجم: فلسفه تمدن سازی نوین اسلامی.

در معرفی این اثر در پشت جلد آن آمده است: نظریه فرایندی انقلاب اسلامی بدیل دیدگاه‌هایی است که انقلاب را شورش و عصیان توده‌ها تا لحظه سرنگونی نظام استبدادی می‌دانند و یا صرفاً آن را به لحظه پیروزی و دوره فترت میان دو نظام قبلی و بعدی اطلاق می‌کنند و یا آن را بر مقطع بعد از پیروزی و حصول دستاوردها و تثبیت نظم سیاسی جایگزین می‌پندارند و یا انقلاب را ترکیبی دوگانه از مقاطع سه‌گانه فوق می‌پندارند.

این نظریه که توسط آیت‌الله خامنه‌ای مطرح شد، معتقد است انقلاب اسلامی فراتر از سه مقطع زمانی قبل، بعد و لحظه پیروزی است. انقلاب اسلامی از نقطه عطف قیام امام خمینی علیه نظام شاهنشاهی آغاز شد و با رهبری او، ملت ایران مسئولیت تاریخی «نهضت سازی انقلابی» را بر عهده گرفت، فراز و نشیب‌های زیادی طیّ شد تا در سال ۱۳۵۷ به پیروزی رسید و در گام بعد با مدیریت انقلابی جوشش انقلابی را به سمت طراحی و مهندسی «نظام‌سازی» هدایت کرد و نقشه راه حرکت اسلامی را ترسیم نمود تا مسیر «دولت‌سازی» را در مرحله سوم فراهم کند و با اعطای عاملیت به دولت اسلامی مرحله «جامعه‌سازی» تراز انقلاب را تکمیل کند.

سرانجام فرآیند انقلاب ساختن «تمدن نوین اسلامی» است که همزاد با قیام امام خمینی(ره) وزیدن گرفت و تجربه‌های گران‌سنگی از تلاش یک ملت و روش‌های مبارزاتی و همدلی و تعاون ملی در قدرت‌سازی مبتنی بر دین، شیوه مبارزه با انواع توطئه‌ها، محاصره‌ها و تحریم‌ها، هشت سال نمایش زیباترین صحنه‌های جهاد ایثار و شهادت و تجربه‌های اندوزی فراوان و مقاومت در برابر در سیر استکمالی انقلاب.... ره را برای طلوع خورشید ولایت عظمی (عج) هموار کند.

کتاب نظریه فرایندی انقلاب اسلامی نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا به همت اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر و انتشارات مؤسسه آموزش عالی طلوع مهر در شهریورماه 1401 در 555 صفحه به شمارگان 500 نسخه و به بهای 200 هزار تومان منتشر شد.