قیام جنگل؛ پیامد نهضت مشروطه/ نظر مثبت مخالفان به شخصیت میرزا کوچک‌خان
فریدون شایسته، در اولین نشست از سلسله نشست‌های 11 دقیقه با نهضت جنگل با موضوع شخصیت میرزا کوچک‌خان و ماهیت نهضت جنگل، بیان کرد: قیام جنگل پیامد نهضت مشروطه است و میرزا کوچک‌خان از مشروطه‌خواهان گیلان بود که با همراهانش برای اعاده اهداف آن نهضت به‌پا خواست.
به گزارش ایکنا از گیلان، اولین نشست از سلسله‌نشست‌های 11 دقیقه با نهضت جنگل، امروز، ۱۱ آذرماه مصادف با یکصدمین سالگرد شهادت میرزا کوچک‌خان جنگلی در معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی استان گیلان با سخنرانی فریدون شایسته، محقق و تاریخ‌پژوه گیلان برگزار شد.
شایسته در این نشست ضمن گرامیداشت یکصدمین سالگر شهادت رهبر نهضت جنگل و یاران پاکبازش، به تبیین ویژگی‌های شخصیتی میرزا و ماهیت نهضت جنگل پرداخت و بیان کرد: نهضت جنگل پیامد نهضت مشروطه است و میرزاکوچک از مشروطه‌خواهان گیلان بود که در کمیته ستارخان فعالیت داشت. شخصیت وی برآمده از مشروطه بوده و در واقع وی را می‌توان بنیان‌گذار ناسیونالیسم انقلابی در ایران دانست که با همراهانش برای اعاده اهداف مشروطه به‌پا خواست.
محقق و تاریخ‌پژوه گیلان با اشاره به ویژگی‌های شخصیتی میرزا کوچک‌خان، اظهار کرد: شخصیت میرزا کوچک‌خان به‌گونه‌ای بود که حتی مخالفان وی نیز نظر مثبتی به او داشتند. در کتاب یادداشت‌های ایام سفارت استانبول، خان ملک ساسانی طی دیداری که در خاک عثمانی با میرزا داشت وی را شخصیتی جامع معرفی کرد که از دخالت‌های روس و انگلیس به شدت آزرده بود و دغدغه آزادی‌خواهی و استقلال داشت.
وی افزود: در خاطرات سرلشکر محمد نخجوانی موثق‌الدوله آمده است، افرادی را به‌عنوان نفوذی وارد نهضت جنگل کردیم تا از نزدیک میرزا را مورد هدف قرار دهند ولی این افراد به محض رویارویی با کوچک جنگلی، شیفته شخصیت وی شده و به نهضت می‌پیوستند. در واقع میرزا شخصیتی نافذ، درستکار، شرافتمند و صلح‌دوست بود که همه افراد چه در جبهه موافق و چه مخالف، بر آن اقرار داشتند.
شایسته با اشاره به ماهیت این نهضت بیان کرد: همان‌گونه که گفته شد این نهضت پیامد مشروطه و برای مطالبه تمامی موادی که در قانون اساسی مشروطه گنجانده شده بود برقرار شد. نهضت جنگل در مقایسه با سه نهضت دیگری که در همان دوره برپا شده و داعی مشروطه‌خواهی بودند، موفق‌تر و ماندگار‌تر شد. قیام شیخ محمد خیابانی در تبریز شش ماه، قیام محمدتقی‌خان پسیان در خراسان ۱۸۶ روز و قیام دلیران تنگستان به رهبری رئیس علی دلواری چهار سال و نیم به طول انجامید. اما قیام نهضت جنگل از سال ۱۲۹۳ خورشیدی تا ۱۳۰۰ ادامه‌دار بود و به همین علت در مورد این قیام، خاطرات، کتب و اسناد بیشتری موجود است.
محقق و تاریخ‌پژوه گیلان به فعالیت‌ها و خدمات این نهضت پرداخت و تصریح کرد: از نظر میزان فعالیت، اقدامات و اهداف چه از نظر سلبی و چه ایجابی، نهضت جنگل از قیام‌های دیگر ممتازتر بود. مخالفت و مقابله علنی و انقلابی در جنگل‌های منطقه تولم، کسما و فومنات و حتی در مناطقی از لاهیجان و لنگرود با نیروهای روس، انگلیس و قزاق داخلی از عمده کارهای سلبی این نهضت بود که موجب طرد بیگانگان و اجانب شد.
وی افزود: از نظر اقدامات ایجابی می‌توان به مواردی چون احداث 12 رشته جاده در غرب گیلان، ساخت مدارس شبانه‌روزی، ایجاد کمیسیون‌های مختلفی به‌عنوان کابینه دولت ملی در منطقه کسما که محل فعالیت‌های سیاسی و اداری گروه بود، ایجاد پادگان نظامی در منطقه گوراب‌زرمیخ، تولید البسه داخلی برای تقلیل وابستگی ایرانیان به کالاهای روس و انگلیس و... اشاره کرد.
شایسته در پایان یادآور شد: به علت دامنه گسترده فعالیت‌های این نهضت، هجمه داخلی و خارجی در جهت خدشه‌دار کردن شخصیت کوچک جنگلی و ایجاد آسیب در این نهضت به مراتب بیشتر از سایر نهضت‌هاست. اسناد موجود گواهی می‌دهد نهضت جنگل طی هفت سال به هیچ عنوان تحت‌تأثیر القائات هیج قدرتی نبوده و به هیچ کشوری چه متفقین و چه متحدین وابستگی نداشت و معطوف بر هدف خود یعنی استقلال ایران و برقراری آرمان‌های نهضت مشروطه تلاش کرد.
انتهای پیام
