مدیران دوران دفاع مقدس درک صحیحی از جنگ اقتصادی داشتند / دلایل «تُرک‌تازی اشرافیت» پس از جنگ
خوش‌چهره اظهار کرد: در زمان دفاع مقدس، اشرافی‌گری قبیح بود و خیلی از افرادی که ماشین آخرین سیستم داشتند خجالت می‌کشیدند خیابان را عرصه تُرک‌تازی خود قرار دهند، اما الان نوعی از اشرافی‌گری با ایجاد شکاف اقتصادی گسترده بین فقیر و غنی ایجاد شده که شرایط را به شدت با دوران جنگ تحمیلی متفاوت کرده است.
محمد خوش‌چهره، اقتصاددان و استاد بازنشسته دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره دلایل پدید آمدن اشرافی‌گری پس از جنگ تحمیلی و مقایسه مدیریت اقتصادی آن دوران با شرایط کنونی اظهار کرد: مقایسه اجمالی بین شرایط کنونی و دوران دفاع مقدس، از دو جنبه قابل بررسی است که یکی فضای اقتصادی و دیگری شیوه مدیریت کلان کشور به ویژه حوزه اقتصاد است که می‌تواند مورد توجه باشد. از بُعد شرایط عمومی کشور، در ایام دفاع مقدس، یک جنگ تمام عیار در همه حوزه‌ها و مخصوصاً جنگ گرم داشتیم و تحریم‌های ناعادلانه و گسترده و تحریک عمومی اکثر کشورهای عرب بر ضد ایران وجود داشت و محیط پیرامونی در خلیج فارس و شمال غرب کشور نیز ناامن شده بود.
بیشتر بخوانید:
- ریشه‌های «ناکارایی مدیریت اقتصادی کشور» پس از جنگ تحمیلی
- فرهنگ ایثار؛ مانع فساد و رانت‌جویی در دوران دفاع مقدس / تبعات «بازارگرایی مبتذل»
هماهنگی میان مسئولان در زمان جنگ تحمیلی
وی درباره وضعیت درآمدهای نفتی در زمان جنگ تحمیلی اظهار کرد: وجود این مشکلات، اقتصاد را تحت فشار قرار داده بود؛ به گونه‌ای که با زدن بزرگ‌ترین ترمینال صدور نفت یعنی خارک که بارها مورد حمله قرار می‌گرفت و همچنین حمله به شناورهای نفتی، در برخی از مقاطع از منظر صدور نفت به حداقل توان صادراتی ممکن در طول تاریخ و حتی نسبت به الان رسیده بودیم، بنابراین نفت ما به صورت محموله به محموله و موردی صادر می‌شد و قیمت نفت هم به شدت کاهش پیدا کرده بود.
دقتی که دولت در زمینه حفظ ارزش پول ملی در زمان جنگ تحمیلی داشت را در دوره کنونی شاهد نبوده‌ایم. البته فشارهای دنیای سلطه و در رأس آن آمریکا در هر دو دوره وجود داشته و در زمان جنگ بیشتر هم بود
این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: بنابراین شرایط اقتصادی از منظر درآمد نفتی و ارزی بسیار بد بود و تنگناهای شدیدی وجود داشت. حتی مداخله مستقیم نظامی آمریکا در خلیج فارس علیه ما و زدن سکوهای نفتی و هواپیمای ایرباس، به معنای اعلان جنگ علنی بود اما نحوه مدیریت، با باور به شرایط بود و اکثر مسئولانی که در مسند بودند درک صحیحی از جنگ اقتصادی و شرایط تخاصمی دنیای سلطه با ایران داشتند.
خوش‌چهره بیان کرد: علاوه بر این، هماهنگی و سازگاری بین رهبری نظام حضرت امام خمینی(ره) و دولتمردان وجود داشت و فرمایشات ایشان را نصب العین قرار داده و در عمل پیاده می‌کردند. متأسفانه در شرایط کنونی، نوعی عدم سازگاری یا هماهنگی مناسب را در عمل می‌بینیم. دولت در بسیاری از مواقع بر خلاف خط‌مشی یا جهت‌گیری‌های اعلامی عمل می‌کند و این اولین تناقض است، چراکه بعضاً رئیس‌جمهور بر اساس استنباط‌های شخصی خود عمل کرده و به در برخی از تصمیمات همانند تاکید بر اینکه تولید ملی و درونزا و برون‌نگر بودن اقتصاد منجر به افزایش سطح درآمد می‌شود توجهی صورت نمی‌گیرد لذا در عمل مشاهده می‌کنیم در هفت سال گذشته کارکرد مسئولان دولتی، مبتنی بر عدم باور به جنگ تمام عیار اقتصادی بوده است.
اهمیت دخالت دولت در اقتصاد
استاد بازنشسته اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به وجود هماهنگی میان مسئولان دوران دفاع مقدس تصریح کرد: رئیس‌جمهور در یکی دو ماه اخیر اعلام کرد که در شرایط جنگ تمام عیار هستیم. اگر از هفت سال قبل این موضوع را قبول و در سیاستگذاری به کار می‌برند قطعاً فشارهای موجود اینگونه نبود تا به وضعیتی برسیم که کارکرد دولت در برخی از موارد انفعالی باشد. چنین مدیریتی در زمان جنگ تحمیلی نبود و بین رئیس‌جمهور و نخست وزیر با تاکیدات حضرت امام(ره) هماهنگی وجود داشت.
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: مداخلات منطقی دولت در اقتصاد یک امر ثابت شده در خلال جنگ جهانی است و بسیاری از کشورها از جمله آلمان، فرانسه و انگلستان چنین مداخلات اساسی را در اقتصاد داشته‌اند، چراکه دولت در این شرایط جلوی سوداگری در بازار و اجحاف و فشار به گروه‌های اجتماعی را می‌گیرد اما متاسفانه مشاهده می‌کنیم دولت با نگاه‌های گل و بلبلی قصد اداره اقتصاد را دارد و ارز و سکه را کالای قابل سوداگری می‌داند لذا به گونه‌ای عمل کرده که سوداگری در زمین و مسکن بسیار بالا رفته و اداره و کنترل عملی آن از کنترل دولت خارج و داشتن مسکن تبدیل به آرزو شده است.
قبح اشرافی‌گری در دوران دفاع مقدس
وی درباره وضعیت ارزش پول ملی در زمان جنگ تحمیلی گفت: عدم توجه به تجربیات عالمانه جهانی در این موارد، چنین تبعاتی را در اقتصاد کشور بر جای گذاشته است. دقتی که دولت در زمینه حفظ ارزش پول ملی در زمان جنگ تحمیلی داشت را در دوره کنونی شاهد نبوده‌ایم. البته فشارهای دنیای سلطه و در رأس آن آمریکا در هر دو دوره وجود داشته و در زمان جنگ بیشتر هم بود.
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: یکی از نکات برجسته، صداقت و درک صحیح مردم از شرایط زمان خودشان یا به بیان دیگر، عقلانیت و حقانیت آن شرایط بود که مخصوصاً تجلی آن در حضرت امام(ره) وجود داشت. این حقانیت، مردم را پا به کار و در صحنه نگه داشته بود لذا صرفه‌جویی جدی می‌کردند و خیلی از کارها که می‌تواند زمینه‌ساز فساد باشد قبیح شمرده می‌شد.
خوش‌چهره در پایان گفت: با یک تحلیل محتوایی و تطبیقی می‌توان مقایسه‌های آموزنده‌ای میان دوران جنگ تحمیلی و شرایط کنونی انجام داد. در زمان جنگ، اشرافی‌گری قبیح بود و خیلی از افرادی که ماشین آخرین سیستم داشتند خجالت می‌کشیدند خیابان را عرصه تُرک‌تازی خود قرار دهند اما الان نوعی از اشرافی‌گری با ایجاد شکاف اقتصادی گسترده بین فقیر و غنی و عدم باور گروه‌های زیادی برای اصلاح در سطح اجرایی ایجاد شده که شرایط را به شدت با دوران جنگ تحمیلی متفاوت کرده است.
اکبر ابراهیمی
انتهای پیام
