روایت تاریخ اجتماعی جنگ در «کافه تاریخ آنلاین»

به گزارش ایکنا، همزمان با فرارسیدن هفته دفاع مقدس، «کافه‌ تاریخ‌آنلاین» به مدیریت حسین دهباشی، مستندساز و پژوهشگر تاریخ، به برگزاری ویژه‌برنامه‌ای با موضوع تاریخ اجتماعی شهرهای مقاوم در جنگ تحمیلی می‌پردازد.

دهباشی در گفت‌وگو با ایکنا، با اعلام این خبر، افزود: مجموعه کافه «تاریخ‌آنلاین» برنامه‌هایی را به منظور آشنایی علاقه‌مندان با تاریخ و عموم مردم با تاریخ ایران برگزار می‌کند که بخشی از برنامه‌ها مناسبتی و بخشی غیرمناسبتی است. برای مثال امسال در دهه نخست ماه محرم، برنامه «شب‌های خیمه» با همکاری هیئت قرآنی احیا در این کافه برگزار شد و 10 مقتل مهم درباره حضرت سیدالشهدا(ع) به روش انتقادی مورد بررسی قرار گرفت. استقبال بسیار خوبی از این برنامه شد، به گونه‌ای که هر شب حدود پنج هزار نفر از صفحه اینستاگرام این برنامه را به طور زنده پیگیری می‌کردند.

وی اظهار کرد: یکی از مناسبت‌های اعتقادی و میهنی، مناسبت آغاز هفته دفاع مقدس در 31 شهریورماه است. البته جنگ از هفته‌ها قبل آغاز شده بود، اما به صورت رسمی و قراردادی این تاریخ به عنوان آغاز جنگ تحمیلی انتخاب شده است. برای ما در مجموعه تاریخ‌آنلاین این مهم است که در هیچ زمینه‌ای کار تکراری را که دوستان دیگر در سازمان‌های کشور انجام داده‌اند انجام ندهیم. بنابراین در حوزه دفاع مقدس هم آن برنامه‌هایی را که نهادهای دولتی یا غیردولتی به طور معمول در طول هفته دفاع مقدس برگزار می‌کنند انجام نخواهیم داد. امسال نیز از نظرگاه مردم شهرهای مقاوم و جنگ‌زده و با رویکرد تاریخ اجتماعی به دفاع مقدس می‌نگریم.

دهباشی ادامه داد: صرف نظر از اینکه پشت جنگ چه تحولات سیاسی، نظامی و اقتصادی رخ داد، می‌خواهیم بدانیم بر مردم چه گذشت. فرضاً در شهری مثل خرمشهر، مردمی بودند که پیش از جنگ، مردمانی برخوردار بودند، چون جنگ پیش‌بینی نشده بود، این‌ مردمان نجیب به یک باره مجبور به مهاجرت شدند و حتی نتوانستند مایحتاج خود را تأمین کنند، مثلاً دختری که در شهر خود به کلاس زبان می‌رفت یا پسری که در شهر خود به باشگاه ورزشی می‌رفت و با شروع جنگ مجبور شد در یک منطقه نازل و حاشیه‌نشین در شهری دیگر زندگی کند، کار و کسبی نداشته باشد، تا مدت‌ها با صدقه زندگی کند و فشار روحی سنگینی را متحمل شود.

دهباشی یادآور شد: بعد از هفته دفاع مقدس، تصمیم به اعلان فراخوانی داریم که بر مبنای آن، نسل جدیدِ شهرهایی که درگیر با جنگ بودند، از نسل قدیم خود، یعنی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایشان با تلفن همراه فیلم‌های خاطره‌گویی ضبط کنند. ما این آثار را جمع‌آوری می‌کنیم تا با همکاری مؤسسه «روایت فتح»، مجموعه روایات مردم‌نگارانه از شهرهای مقاوم را تولید کنیم؛ مردمی که شاید حتی بیشتر از خانواده‌های رزمندگان جنگ را با گوشت و پوست و استخوان خود احساس کردند. البته شأن رزمندگان و خانواده‌های شهدا و ایثارگران محفوظ است اما شأن این مردم هم باید محفوظ باشد.

وی با بیان اینکه ویژه‌برنامه هفته دفاع مقدس در کافه تاریخ‌آنلاین هر شب از ساعت 18 الی 22 برگزار می‌شود، گفت: در این ویژه‌برنامه هر شب به اسم یک شهر مقاوم نامیده شده است و طی آن مردمانی از آن شهر که دفاع مقدس را تجربه کردند، به روایت خود از آن دوران می‌پردازند. شهرهای مورد نظر عبارت‌اند از: خرمشهر، آبادان، اهواز، خارک، سوسنگرد و دزفول. همچنین شخصیت‌هایی همچون غلامعلی رجایی، پژوهشگر دفاع مقدس، در شب دزفول و حبیب احمدزاده، نویسنده مشهور، در شب آبادان صحبت می‌کنند.

دهباشی ادامه داد: مؤسسه روایت فتح با ضبط این برنامه‌ها تصمیم دارد که به زودی مستند «شهرهای مقاومت» را تولید کند. شهرداری منطقه 6 تهران نیز در حوزه اطلاع‌رسانی سطح شهر با کافه همکاری دارد. این برنامه از صفحات اینستاگرام کافه «تاریخ آنلاین»، روایت فتح و شهرداری منطقه 6 به طور زنده پخش می شود.

هفته دفاع مقدس در کافه تاریخ: هر شب، دو مستند شاخص اکران می‌شود مستندهای: نفس‌های ماندگار، شناسایی، خرمشهر شهری در آسمان، برادرسعید، پاتک روز چهارم، غواصان، نامه 26 آبان 59، هوانیروز، زمناکو، آن دو، بهترین مجسمه دنیا، خوزستانی‌ها، بزم رزم و عشق به سبک دیکتاتور

وی در پاسخ به این سؤال که با چه انگیزه‌ای از پژوهش سیاسی و نظامی حول جنگ، که عمدتاً در برنامه «خشت خام» و «تاریخ شفاهی» انجام داده بود، به تاریخ اجتماعی روی آورده است، اظهار کرد: هر فضایی اقتضای خود را می‌طلبد. جنس مخاطبان کافه تاریخ‌آنلاین با جنس مخاطبان خشت خام تفاوت دارند. رهبری جمله جالبی داشتند و در یکی از انتخابات‌ها گفتند «اگر جمهوری اسلامی را قبول ندارید، برای ایران بیایید و رأی بدهید»، ما مخاطبان خودمان را از کسانی انتخاب کرده‌ایم که یا جمهوری اسلامی را قبول دارند یا اگر قبول ندارند دست‌کم ایران را دوست دارند. یعنی دایره مخاطب را علاقه به وطن قرار داده‌ایم؛ تلاشمان در «کافه تاریخ‌آنلاین» این است که عموم جوانانی را که در ساعت استراحت و فراغت به کافه می‌آیند، با تاریخ ایران آشنا کنیم.