لزوم توسعه فعالیتهای فرهنگی در فضاهای غیررسمی / شبکه‌سازی دانشجویان در دستور کار جهاددانشگاهی است
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی در آستانه چهل سالگی این نهاد انقلابی بیان کرد: میزان ماندگاری دانشجویان در فضای دانشگاه کاهش یافته و حضور آنها بیشتر برای پیگیری مباحث آموزشی است و عمدتاً از محصولات فرهنگی خارج از دانشگاه استفاده می‌کنند. اگر بتوانیم فعالیتهای فرهنگی را برای دانشجویان در فضاهای غیررسمی انجام دهیم، قطعاً آنها را جذب می‌کنیم.
به گزارش ایکنا، جهاددانشگاهی با رویکرد فرهنگی شکل گرفته و ورود آن به هر حوزه‌ای نو و بکر بوده و تأسیس سازمان‌های فعالیتهای قرآنی دانشگاهیان، انتشارات، دانشجویان، خبرگزاری‌های ایسنا و ایکنا یا فعالیتهای گردشگری دانشجویی و... از فعالیتهای جدید این نهاد در حوزه فرهنگی بوده است. جهاددانشگاهی متناسب با نیازهای نظام و انقلاب، فعالیتهای فرهنگی، آموزشی و پژوهشی متعددی انجام داده است. برای مثال در دوران دفاع مقدس مطالعات زیادی در خصوص نیازهای دفاعی کشور از سوی جهاددانشگاهی انجام می‌شد. همچنین در دوران انقلاب اسلامی و سال‌ها پس از تأسیس نظام جمهوری اسلامی، جهاددانشگاهی به منزله یک نهاد فرهنگی ـ انقلابی بار سنگین احیای فرهنگ و هنر ایرانی ـ اسلامی در دانشگاه‌ها را به دوش می‌کشید و امروز نیز مانند اوایل انقلاب و دوران جنگ تحمیلی و با توجه به نیازهای روز به فعالیت در عرصه‌های فرهنگی می‌پردازد. درباره رویکردهای فرهنگی جهاددانشگاهی، جریان‌سازی و ارتباط این نهاد با بدنه دانشجویی گفت‌وگویی با عیسی علیزاده، معاون فرهنگی این نهاد، داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
علیزاده در آستانه چهلمین سال تأسیس جهاددانشگاهی در گفت‌وگو با ایکنا، درباره نحوه ورود معاونت فرهنگی این نهاد به فعالیتهای اجتماعی در کنار فعالیتهای فرهنگی، اظهار کرد: یکی از اتفاقاتی که در حوزه فرهنگی دانشجویی و در فضای کشور شاهدیم این است که فعالیتهای فرهنگی دانشجویی به سمت فعالیتهای اجتماعی سوق یافته و نمود فعالیتهای فرهنگی در بستر اجتماعی رقم می‌خورد. همچنان که گروه‌ها و کانون‌های دانشجویی به فعالیت در بستر فعالیت‌ها و خدمات اجتماعی علاقه‌مندند.
عجین شدن مسائل فرهنگی و اجتماعی در فعالیتهای دانشجویی
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی با تأکید بر اینکه مسائل فرهنگی و اجتماعی در توسعه فعالیتهای حوزه فرهنگ عجین شده، ادامه داد: این سخن برداشت شخصی من است؛ شیوع ویروس کرونا عجین شدن مسائل فرهنگی و اجتماعی را تقویت کرده است. در بطن جامعه فضای فعالیتهای اجتماعی با دو رویکرد گسترش پیدا کرده؛ رویکرد اول فعالیت در حوزه محیط زیست است که در این زمینه ما در ذیل سازمان دانشجویان، 150 کانون محیط زیستی دانشجویی در کشور داریم و رویکرد دوم کمک به همنوعان و راه‌اندازی پویش‌های مختلف به منظور کمک به آسیب‌دیدگان ناشی از اتفاقات ناگواری مانند سیل و زلزله است.
علیزاده درباره اینکه معاونت اجتماعی در جهاددانشگاهی وجود ندارد و آیا بهتر نیست معاونت فرهنگی این نهاد به معاونت فرهنگی - اجتماعی تغییر نام دهد؟ اظهار کرد: در حیطه پژوهش، فعالیت‌ها با محوریت موضوعات اجتماعی انجام می‌شود؛ از طرف دیگر، معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی نیز با رویکرد اجتماعی، فعالیتهای تبلیغی - ترویجی را دنبال می‌کند. در صورت ادامه فعالیت‌ها با رویکرد فرهنگی - اجتماعی، باید به شکل جدی حدود و ثغور امور مشخص و تعیین شود و موازی‌کاری اتفاق نیفتد. با این حال، اگرچه ذیل معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی عنوان اجتماعی درج نشده، اما به این معنا نیست که فعالیت اجتماعی انجام نمی‌دهیم. برگزاری مسابقات مناظره و برنامه‌های گفت‌وگومحور، استارت‌آپ‌ها، ایونت‌ها و... که از سوی این معاونت پیگیری می،شود، ذیل این فعالیت‌هاست.
وی افزود: همچنین برخی برنامه‌ها و طرح‌های هنری به مسائل اجتماعی می‌پردازند یا مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) خدمات اجتماعی را ارائه می‌کند و این مرکز به رسانه‌ای اجتماعی تبدیل شده یا خبرگزاری ایکنا حول موضوعات و مسائل تخصصی اجتماعی توانسته فعالیتهای خوبی انجام دهد و پرونده‌های متعددی را پیگیری کرده است. ذیل مرکز ایسپا، تعداد زیادی طرح افکارسنجی با رویکردهای اجتماعی و سنجش رفتار سیاسی و اقتصادی مردم انجام شده یا نظر آنها درباره فسادهای اقتصادی و اخلاقی دریافت شده و اخیراً نیز موضوع شیوع کرونا با نوعی شبکه‌سازی و دسته‌بندی اطلاعات‌محور طرح‌های در حال اجرا در ایسپا در دست بررسی است.
شبکه‌سازی دانشجویان؛ در دستور کار
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی با بیان اینکه طی دو سال آینده بنا داریم به شبکه‌سازی دانشجویان در سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی بپردازیم، مطابق آنچه در اواسط دهه 70 ذیل این سازمان رقم خورد، گفت: در آن سال‌ها رویش مرکز ایسپا و خبرگزاری دانشجویان(ایسنا) را شاهد بودیم که دو رویداد ارزشمند در آن ایام بود. بر همین اساس، در شرایط امروز نیز مجدداً به دنبال همین شبکه‌سازی هستیم. زیرمجموعه‌های این بحث نیز موضوعاتی همچون گفت‌وگومحوری، محیط زیست و شناسایی خدمات اجتماعی خواهد بود. برای مثال در بحران کرونا تعدادی گروه لجستیکی و خدماتی خواهیم داشت که آسیب‌ها را بررسی خواهند کرد.
علیزاده با تأکید بر تفاوت فعالیتهای فرهنگی جهاددانشگاهی با سایر فعالیت‌هایی از این جنس در مجموعه‌های دیگر، اظهار کرد: شاید بتوان گفت که علت تفاوت فعالیتهای فرهنگی جهاددانشگاهی در طول این چهل سال با مجموعه‌های متناظر در وجود تشکیلات منسجم و وجود نیروی انسانی دغدغه‌مند در این مجموعه است. اغلب افرادی که جذب این نهاد انقلابی می‌شوند از طریق حوزه فرهنگ وارد جهاددانشگاهی شده‌اند. در آستانه 40 سالگی جهاددانشگاهی قرار داریم و یکی دیگر از تفاوت‌های آن با سایر مجموعه‌ها و نهادها این است که با همه تغییرات این نهاد در طول این سال‌ها، کماکان به عنوان نهادی فرهنگی در جامعه دانشگاهی شناخته می‌شود و ما تلاش می‌کنیم این مهم را حفظ کنیم. در عین حال، به واسطه داشتن نیروی انسانی توانمند، توانسته در بسیاری از اتفاقات و رویدادهای مهم کشور موفق عمل کند. برای مثال معتبرترین نظرسنجی‌ها را انجام داده یا در حیطه خبر و اطلاع‌رسانی بهترین خبرگزاری‌ها را دارد و نیز خوشنام‌ترین انتشارات دانشگاهی را داراست.
وی افزود: اگر از جهت تنوع بخواهیم بررسی کنیم، خواهیم دید که متنوع‌ترین، بیشترین و شاکله‌مندترین تشکیلات مربوط به جهاددانشگاهی است و این نهاد به ویژه در حوزه فرهنگ به ازای هر موضوعی، معتبرترین رویدادها را برگزار می‌کند، از جمله جشنواره‌های تئاتر دانشجویی و قرآن و عترت را برای نخستین بار راه‌اندازی کرد و طی دوره‌های متمادی تلاش کرده که متناسب با تغییرات نسلی، برنامه‌ها را تبیین کند. فعالیتهای فرهنگی این نهاد، ساختار مابه‌ازا نداشته و ندارد و طی سال‌های مختلف، مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و طرح‌ها با تصمیم شورایی و موافقت و تمایل به سایر نهادها واگذار شد.
علیزاده درباره لزوم ورود به برخی موضوعات و طرح‌های فرهنگی جدید گفت: سال گذشته جشنواره شعر دانشجویی را تعریف کردیم و نظارت‌هایی انجام شد و رسماً این جشنواره آغاز به کار کرد. با این حال در ایجاد و راه‌اندازی برنامه‌ها، چالش‌های فراوانی پیش روی فضای فرهنگی - دانشجویی کشور قرار دارد و گاه با آیین‌نامه‌ها و برنامه‌ها سلیقه‌ای برخورد می‌شود و نگرش مسئولان فرهنگی به برنامه‌ها به فراخور، انقباضی و انبساطی بوده است.
کار برای دانشجویان یا برای دانشجویان در فضای دانشگاه؟
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی درباره لزوم توجه به فعالیتهای فرهنگی خارج دانشگاه و خوراک فرهنگی دانشجویان در فضای بیرونی نیز بیان کرد: ابتدا این پرسش را باید مطرح کنیم که آیا باید برای دانشجویان کار کنیم یا برای دانشجویان در دانشگاه کار کنیم؟ برای پاسخ باید این مهم را مدنظر داشته باشیم که امروز میزان ماندگاری دانشجویان در فضای دانشگاه کاهش یافته و حضور آنها در دانشگاه بیشتر برای پیگیری مباحث آموزشی است و عمدتاً محصولات فرهنگی را در خارج از دانشگاه استفاده می‌کنند. بر همین اساس، اگر بتوانیم برای دانشجویان در فضاهای غیررسمی فرهنگی کاری انجام دهیم، قطعاً آنها را جذب فعالیت‌هایمان می‌کنیم. در این راستا لازم است از فضاهای غیررسمی مانند گالری، کافه‌کتاب و کافی‌شاپ در پیگیری فعالیتهای فرهنگی بهره گیریم. باید بپذیریم که نسل جدید دانشجویان، که متولدین دهه 80 هستند، نظرات و دیدگاه‌های متفاوت و به فضاهای غیررسمی تمایل دارند.
علیزاده درباره اقدامات معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی در شرایط شیوع کرونا و تعطیلی دانشگاه‌ها نیز افزود: یکی از اقدامات ما، کمک به ستاد کرونا با انجام نظرسنجی‌های متعدد حول این موضوع است. همچنین تلاش کرده‌ایم که اختتامیه‌های برخی برنامه‌ها را به صورت مجازی برگزار کنیم. برخی برنامه‌ها نیز، مانند اردوها و نشست‌های دوره‌ای که هر ساله برگزار می‌شدند و امسال به دلیل شیوع این بیماری، امکان برگزاری حضوری آنها وجود ندارد، به تعویق افتادند و برگزار نشدند. یکی از فعالیت‌ها و برنامه‌های ویژه‌ای که مدنظر ما بود و تلاش کردیم ایده نویی در فعالیتهای فرهنگی دانشجویی باشد، راه‌اندازی بازی‌های گروهی دانشجویی بود که به دلیل شیوع کرونا و تعطیلی دانشگاه‌ها، فعلاً امکان انجام آنها فراهم نیست.
وی افزود: در این مدت و در حوزه کتاب، نشر دیجیتال را فعال کردیم. همچنین تلاش خواهیم کرد که مرکز ملی مناظره پس از گذشت هشت دوره برگزاری مسابقات ملی مناظره دانشجویان بیش از پیش تقویت شود. به زودی نیز در زمینه فعالیتهای اجتماعی دو تفاهم‌نامه با دو مرکز اجتماعی انعقاد خواهیم کرد. هفته گذشته نیز کتاب 40 (40 فعالیت شاخص فرهنگی جهاددانشگاهی در بخش‌های مختلف) رونمایی شد.
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی در پاسخ به این سؤال که برای قوی‌تر شدن این نهاد در حوزه فرهنگ، چه چیز باید مدنظر باشد، گفت: جهاددانشگاهی نهادی فرهنگی است، حتی حوزه‌های پژوهش و آموزش و سایر بخش‌های آن نیز خروجی فرهنگی دارند و محصول نهایی فرهنگ است. باید بتوانیم از ظرفیت جهاددانشگاهی برای ورود دانشجویان و نیروهای جدید استفاده کنیم و اگر بتوانیم به شرایط پیش از کرونا برگردیم، این ظرفیت را توسعه خواهیم داد. بر این باوریم که مهمترین سرمایه جهاددانشگاهی نیروی انسانی آن است و با توجه به بالا رفتن سن نیروهای قدیمی لازم است که نیروهای جوان جذب این مجموعه شوند.
گفت‌وگو از مریم روزبهانی
انتهای پیام
