علی فتاحی مطرح کرد؛
طبابت بدون علم از نظر پیامبر(ص) موجب ضمان است / وضعیت شکایت‌های پزشکی
معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی، با اشاره به وضعیت شکایت‌های مردم از جامعه پزشکی، گفت: براساس فرموده پیامبر اکرم(ص) کسی که بدون علم طبابت کند ضامن است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، علی فتاحی، معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی، امروز هشتم تیرماه، در نشست ویدئو کنفرانسی با بیان اینکه بیش از شش هزار نفر از کادر درمان در سراسر کشور به بیماری کووید ۱۹ مبتلا شده و بیش از ۱۴۰ نفر از کادر درمان در این راه شهید شده‌اند، گفت: گروه پرستاری ۲۲ درصد، گروه پزشکان عمومی بیش از ۲۰ درصد، گروه داخلی هشت درصد و گروه زنان با پنج درصد بیشترین مبتلایان به این ویروس را تاکنون تشکیل می‌دهند.وی ادامه داد: جامعه پزشکی همیشه نشان داد که همواره در کنار طبابت، برای اخلاق نیز ارزش قائل است. کادر درمان نشان داد که نه فقط استاد علم، بلکه نماد اخلاق و تعهد و ایثار است. به همین علت از زمان‌های بسیار دور، جامعه پزشکی مورد احترام جامعه بوده و هنر طبابت کاری ارجمند و حرفه‌ای مقدس به شمار می‌رفته و پزشکان همواره مورد احترام جامعه بوده‌اند.
فتاحی ادامه داد: در مواقع سخت و ناگوار نیز پزشکان همواره در کنار مردم قرار دارند. ایثار جامعه پزشکی در هشت سال دفاع مقدس با تقدیم بیش از چهار هزار شهید از کادر درمان نمودی از این حضور همیشگی جامعه پزشکی در شرایط سخت است. کادر درمان در حال حاضر نیز همان نقش را در درمان بیماران کووید ۱۹ بر عهده دارد که بار‌ها مورد تشکر مقام معظم رهبری قرار گرفته است. کادر درمان نشان داد که بدون توجه به کمبود‌ها و مشکلات، با تلاش شبانه‌روزی در خدمت مردم است.
معاون سازمان نظام پزشکی با بیان اینکه در زمان جنگ دغدغه‌هایی از لحاظ لجستیک و تدارکات وجود داشت، اما دغدغه تأمین نیروی انسانی کادر درمان مطرح نشد، گفت: تعداد داوطلبان در آن زمان بیش از نیاز بود و اکنون نیز مردم دغدغه دسترسی به کادر درمان را در زمینه ویروس کرونا ندارند، اما باید مراقب باشیم که نیروی درمانی ما مستهلک نشود.
وی بیان کرد: تنها راه مقابله با ویروس کرونا به دست خود مردم است. نباید تسلیم ویروس کرونا شویم و بدانیم که بیش از ۹۵ درصد مبتلایان بهبودی پیدا می‌کنند. از طرفی بی خیالی در برابر این ویروس نیز فاجعه‌آمیز خواهد بود. تنها راه مقابله، رعایت پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک و سپردن سلامتی به دست افراد اهل فن است.
فتاحی گفت: به پزشکان نیز توصیه می‌کنیم که همچون گذشته جهادگونه در خدمت مردم باشند و از خود و کادر درمان و مردم مراقبت و پروتکل‌های بهداشتی و دستورالعمل‌های وزارت بهداشت را رعایت کنند.
فتاحی در ادامه به موضوع مسئولیت پزشکی پرداخت و گفت: این مسئولیت بر سه نوع کیفری، مدنی و انتظامی تقسیم می‌شود. مسئولیت مدنی شامل جبران خسارات مادی و معنوی و جسمی است که بر بیمار ایجاد می‌شود و بر عهده دادگاه‌هاست. مسئولیت کیفری، انجام یا عدم انجام کاری است که قانون وظیفه می‌داند. مسئولیت انتظامی نیز رعایت یک سری دستورالعمل‌هایی است که از طرف قانون‌گذار یا صنف صادر می‌شود.
فتاحی افزود: رعایت مسئولیت اخلاقی نیز وجود دارد که براساس آن باید صبر، حسن خلق، امانت‌داری و رازداری انجام شود. رسیدگی به مسئولیت انتظامی پزشکان بر عهده حوزه‌های انتظامی سازمان نظام پزشکی در کل کشور است. با توجه به ماده دو قانون، حفظ و حقوق بیماران، براساس ماده سه قانون، رسیدگی به تخلفات صنفی جامعه پزشکی بر عهده حوزه‌های انتظامی سازمان نظام پزشکی است.
معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی درباره پرونده کاسبان درمان کرونا و مدعیان طب سنتی گفت: یکی از وظایف ما در حوزه‌های انتظامی سازمان نظام پزشکی، رسیدگی عالمانه به پرونده‌ها و ایجاد محیط امن برای بیمار و کادر درمانی است. یکی از نکات مورد توجه این است که بیمار نباید دغدغه انتخاب شیوه‌های درمانی را داشته باشد. وقتی ابزاری برای بیمار در نظر گرفته می‌شود، بیمار نباید دغدغه‌ای درباره ابزار داشته باشد.
وی ادامه داد: از گذشته در ایران نیز به هر کسی اجازه طبابت داده نمی‌شد و چیزی با عنوان شهادت‌نامه برای پزشکان وجود داشت. پیامبر اکرم(ص) نیز فرموده بودند که هر کسی علم طب نداند و طبابت کند، ضامن است.
فتاحی در ادامه به موضوع مسئولیت پزشکی پرداخت و گفت: این مسئولیت بر سه نوع کیفری، مدنی و انتظامی تقسیم می‌شود. مسئولیت مدنی شامل جبران خسارات مادی و معنوی و جسمی است که بر بیمار ایجاد می‌شود و بر عهده دادگاه‌هاست. مسئولیت کیفری، انجام یا عدم انجام کاری است که قانون وظیفه می‌داند. مسئولیت انتظامی نیز رعایت یک سری دستورالعمل‌هایی است که از طرف قانون‌گذار یا صنف صادر می‌شود.
فتاحی افزود: رعایت مسئولیت اخلاقی نیز وجود دارد که براساس آن باید صبر، حسن خلق، امانت‌داری و رازداری انجام شود. رسیدگی به مسئولیت انتظامی پزشکان بر عهده حوزه‌های انتظامی سازمان نظام پزشکی در کل کشور است. با توجه به ماده دو قانون، حفظ و حقوق بیماران، براساس ماده سه قانون، رسیدگی به تخلفات صنفی جامعه پزشکی بر عهده حوزه‌های انتظامی سازمان نظام پزشکی است.
معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی درباره پرونده کاسبان درمان کرونا و مدعیان طب سنتی گفت: یکی از وظایف ما در حوزه‌های انتظامی سازمان نظام پزشکی، رسیدگی عالمانه به پرونده‌ها و ایجاد محیط امن برای بیمار و کادر درمانی است. یکی از نکات مورد توجه این است که بیمار نباید دغدغه انتخاب شیوه‌های درمانی را داشته باشد. وقتی ابزاری برای بیمار در نظر گرفته می‌شود، بیمار نباید دغدغه‌ای درباره ابزار داشته باشد.
وی ادامه داد: از گذشته در ایران نیز به هر کسی اجازه طبابت داده نمی‌شد و چیزی با عنوان شهادت‌نامه برای پزشکان وجود داشت. پیامبر اکرم(ص) نیز فرموده بودند که هر کسی علم طب نداند و طبابت کند، ضامن است.
فتاحی افزود: قبل از میلاد مسیح(ع) در کنار طبابت سوگندنامه‌هایی برای آن وجود داشت. همواره با پزشک نما‌هایی در لباس طبابت و غیر آن مواجه هستیم. وقتی بیماری ناشناخته‌ای در جهان ایجاد شده و درمان‌ها پیچیده می‌شود، بیمار به هرکسی پناه می‌برد و سوء‌استفاده‌ها نیز بیشتر می‌شود.
معاون انتظامی سازان نظام پزشکی ادامه داد: کسانی که از طبابت حتی کوچکترین اطلاعی ندارند و ویروس را نمی‌شناسند و درباره سرایت آن ناآگاه هستند، شرایط بیماری را به مسخره می‌گیرند. حتی با شخصی مواجه هستیم که حاضر نبود یک ماسک ساده را استفاده کند و درمانگاه اقماری ایجاد کرده است.
فتاحی با بیان اینکه تجویز هر پروتکلی خارج از پروتکل‌های مصوب وزارت بهداشت جرم است، گفت: یکی از وظایف ما در این ایام در مورد غیرپزشکان بود. اگر شخص پزشک باشد، خودمان برخورد می‌کنیم. یکی از این افراد محرومیت دائم از نظام پزشکی داشت. اگر اشخاص پزشک هم نباشند به دادگاه خاص خودشان ارجاع می‌شوند. در این زمینه دادگاه ویژه روحانیت نیز همکاری مناسبی با ما داشته‌اند.
وی ادامه داد: نامه‌ای امروز به صداوسیما دادم که اگر گزارشی در زمینه تجویز یک دارو که اعلام شده سنددار هم هست دارند به ما اعلام کنند، در غیر این صورت از طرف سازمان نظام پزشکی، شخصی که خوردن یک نوشیدنی را در صداوسیما برای مقابله با کرونا مطرح کرده است را به دادگاه معرفی خواهیم کرد.
وی در پاسخ به سؤالی درباره انجام اعمال جراحی در شب در دی کلینیک‌ها اظهار کرد: دی کلینیک مجاز به ارائه خدمات در شب نیست و نباید بیماری در شب داشته باشند، مگر اینکه بحران یا مورد اورژانس وجود داشته باشد. در نتیجه انجام اعمال در دی کلینیک در طول شب غیرمجاز است.
فتاحی گفت: اعمال غیراورژانسی تا حدی تعطیل شده بود و پزشکان برای درمان بیماری کووید ۱۹ هدایت شدند. البته پس از این نگرانی‌هایی وجود دارد. اگر مردم کمک نکرده و بیماری مهار نشود، در آینده نزدیک با کمبود نیروی تخصصی مواجه خواهیم شد. تربیت نیروی تخصصی به سرعت انجام نمی‌شود. حتی در گروه پرستاری هم هر شخصی نمی‌تواند در آی سی یو و سی سی یو کار کند. دو هفته پیش که جلسه‌هایی با وزارت بهداشت داشتیم، اعلام کردیم که در این شرایط باید به صورت اورژانسی حتی به تربیت کمک بهیار و بهیار بپردازیم و به رده‌های تخصصی بسنده نکنیم. حتی باید دوره‌های کوتاهی برای پزشکان عمومی بگذاریم که از این افراد در بخش‌های ویژه استفاده کنیم.
معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی دباره نظارت بر وضعیت مطب‌ها از نظر مسائل بهداشتی اظهار کرد: حوزه انتظامی سازمان نظام پزشکی وقتی وارد می‌شود که یک شخص حقیقی یا حقوقی مطلبی را منعکس کند. اگر بیماری از وضعیت ظاهری یا بهداشت مطب یا مؤسسه‌ای شکایت کند، به عنوان حوزه انتظامی سازمان این موضوع را به دانشگاه‌های علوم پزشکی منعکس می‌کنیم. حتی اجرای احکام را هم به دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌دهیم. برای تحقیق از مطب‌ها و سرکشی و بازدید از مطب‌ها اگر شکایتی انجام شود، از دانشگاه‌ها استفاده می‌شود. نیرو‌های اجرایی و عملیاتی ما، معاونان دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند. نظارت بر مطب‌ها بر عهده دانشگاه‌های علوم پزشکی است. در این شرایط اپیدمی باید کمک کرد. در نوشتن پروتکل‌ها و حتی نظارت نیز می‌توان از توان نظام پزشکی استفاده کرد
وی بیان کرد: ابتدا باید ثابت شود اتفاقی که برای بیمار افتاده عارضه است یا تقصیری وجود دارد. در برخی مواقع باور برای بیمار سخت است که بگوییم یک تجویز یا دارو مشکل نداشته است. عوارضی داریم که گاهی پیش بینی نمی‌شود و وقتی اتفاق افتاد، قابل درمان هم نیست. درباره هر عارضه‌ای اگر به حوزه‌های انتظامی سازمان کشیده شود، براساس مواد مصوب آیین نامه، مجازات‌ها نیز مشخص شده است. از تذکر شفاهی تا محرومیت دائم در این زمینه مجازات داریم. در سال گذشته نزدیک به ۳۰۰ نفر محروم از طبابت شدند.
بیشترین شکایت‌های ثبت شده از گروه‌های پزشکی
معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی درباره قصور پزشکی ثبت شده در سال گذشته اظهار کرد: بیمار اختیار دارد که وقتی دچار مشکل می‌شود به سه نهاد دادسرای عمومی و انقلاب، سازمان تعزیرات حکومتی و دادسرای نظام پزشکی مراجعه کند. در سال گذشته به این سه مرکز حدود ۲۰ هزار شاکی مراجعه کرده‌اند. حدود ۳۰ درصد شکایت‌ها همپوشانی دارد. یعنی به هر سه قسمت مراجعه داشته‌اند. هر ایرانی به طور متوسط در سال ۱۰.۵ بار مراجعه درمانی به پزشک یا کلینیک‌ها یا آزمایشگاه‌ها دارد.
فتاحی با بیان اینکه تجویز هر پروتکلی خارج از پروتکل‌های مصوب وزارت بهداشت جرم است، گفت: یکی از وظایف ما در این ایام در مورد غیرپزشکان بود. اگر شخص پزشک باشد، خودمان برخورد می‌کنیم. یکی از این افراد محرومیت دائم از نظام پزشکی داشت. اگر اشخاص پزشک هم نباشند به دادگاه خاص خودشان ارجاع می‌شوند. در این زمینه دادگاه ویژه روحانیت نیز همکاری مناسبی با ما داشته‌اند.
وی ادامه داد: نامه‌ای امروز به صداوسیما دادم که اگر گزارشی در زمینه تجویز یک دارو که اعلام شده سنددار هم هست دارند به ما اعلام کنند، در غیر این صورت از طرف سازمان نظام پزشکی، شخصی که خوردن یک نوشیدنی را در صداوسیما برای مقابله با کرونا مطرح کرده است را به دادگاه معرفی خواهیم کرد.
وی در پاسخ به سؤالی درباره انجام اعمال جراحی در شب در دی کلینیک‌ها اظهار کرد: دی کلینیک مجاز به ارائه خدمات در شب نیست و نباید بیماری در شب داشته باشند، مگر اینکه بحران یا مورد اورژانس وجود داشته باشد. در نتیجه انجام اعمال در دی کلینیک در طول شب غیرمجاز است.
فتاحی گفت: اعمال غیراورژانسی تا حدی تعطیل شده بود و پزشکان برای درمان بیماری کووید ۱۹ هدایت شدند. البته پس از این نگرانی‌هایی وجود دارد. اگر مردم کمک نکرده و بیماری مهار نشود، در آینده نزدیک با کمبود نیروی تخصصی مواجه خواهیم شد. تربیت نیروی تخصصی به سرعت انجام نمی‌شود. حتی در گروه پرستاری هم هر شخصی نمی‌تواند در آی سی یو و سی سی یو کار کند. دو هفته پیش که جلسه‌هایی با وزارت بهداشت داشتیم، اعلام کردیم که در این شرایط باید به صورت اورژانسی حتی به تربیت کمک بهیار و بهیار بپردازیم و به رده‌های تخصصی بسنده نکنیم. حتی باید دوره‌های کوتاهی برای پزشکان عمومی بگذاریم که از این افراد در بخش‌های ویژه استفاده کنیم.
معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی دباره نظارت بر وضعیت مطب‌ها از نظر مسائل بهداشتی اظهار کرد: حوزه انتظامی سازمان نظام پزشکی وقتی وارد می‌شود که یک شخص حقیقی یا حقوقی مطلبی را منعکس کند. اگر بیماری از وضعیت ظاهری یا بهداشت مطب یا مؤسسه‌ای شکایت کند، به عنوان حوزه انتظامی سازمان این موضوع را به دانشگاه‌های علوم پزشکی منعکس می‌کنیم. حتی اجرای احکام را هم به دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌دهیم. برای تحقیق از مطب‌ها و سرکشی و بازدید از مطب‌ها اگر شکایتی انجام شود، از دانشگاه‌ها استفاده می‌شود. نیرو‌های اجرایی و عملیاتی ما، معاونان دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند. نظارت بر مطب‌ها بر عهده دانشگاه‌های علوم پزشکی است. در این شرایط اپیدمی باید کمک کرد. در نوشتن پروتکل‌ها و حتی نظارت نیز می‌توان از توان نظام پزشکی استفاده کرد
وی بیان کرد: ابتدا باید ثابت شود اتفاقی که برای بیمار افتاده عارضه است یا تقصیری وجود دارد. در برخی مواقع باور برای بیمار سخت است که بگوییم یک تجویز یا دارو مشکل نداشته است. عوارضی داریم که گاهی پیش بینی نمی‌شود و وقتی اتفاق افتاد، قابل درمان هم نیست. درباره هر عارضه‌ای اگر به حوزه‌های انتظامی سازمان کشیده شود، براساس مواد مصوب آیین نامه، مجازات‌ها نیز مشخص شده است. از تذکر شفاهی تا محرومیت دائم در این زمینه مجازات داریم. در سال گذشته نزدیک به ۳۰۰ نفر محروم از طبابت شدند.
بیشترین شکایت‌های ثبت شده از گروه‌های پزشکی
معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی درباره قصور پزشکی ثبت شده در سال گذشته اظهار کرد: بیمار اختیار دارد که وقتی دچار مشکل می‌شود به سه نهاد دادسرای عمومی و انقلاب، سازمان تعزیرات حکومتی و دادسرای نظام پزشکی مراجعه کند. در سال گذشته به این سه مرکز حدود ۲۰ هزار شاکی مراجعه کرده‌اند. حدود ۳۰ درصد شکایت‌ها همپوشانی دارد. یعنی به هر سه قسمت مراجعه داشته‌اند. هر ایرانی به طور متوسط در سال ۱۰.۵ بار مراجعه درمانی به پزشک یا کلینیک‌ها یا آزمایشگاه‌ها دارد.
وی ادامه داد: نزدیک به ۹۰۰ میلیون بار مراجعه درمانی در سال توسط ایرانی‌ها در سال گذشته اتفاق افتاده که حدود ۹ تا ۱۰ میلیون بستری در کل کشور و ۸۹۰ میلیون بار مراجعه سرپایی داشتیم. از این ۹۰۰ میلیون بار مراجعه در کل کشور، ۲۰ هزار پرونده داشتیم. یک عارضه یا مشکل می‌تواند منجر به عوارض غیرقابل جبران شود و هیچ چیز نزد انسان بالاتر از نعمت سلامتی نیست. در مقایسه با سایر کشورها، میزان شکایت‌ها بالا نیست. آمار ثبت شده شکایت به این میزان است. از این ۲۰ هزار شکایت، حدود ۶ هزار شکایت در دادسرا‌های انتظامی کل کشور ثبت شده است.
فتاحی بیان کرد: پس از تشکیل پرونده و کارشناسی شده و معاینه بیمار، نظر کارشناس داده شده و دادستان نظام پزشکی نیز قرار صادر می‌کند. ۶۰ درصد قرار‌ها در سال گذشته منجر به برائت و ۴۰ درصد منجر به کیفرخواست شده است. آمار محکومیت‌ها در سازمان تعزیزات استان تهران حدود ۳۵ درصد و در دادسرای نظام پزشکی حدود ۳۹ درصد بود. در نتیجه نگاه صنفی وجود ندارد.
معاون سازمان نظام پزشکی گفت: بیشترین شکایت‌ها شامل نارضایتی از درمان است. ۲۰ درصد شکایت‌ها مربوط به تعرفه و هزینه ایجاد شده، ۵ درصد عوامل رفتاری کادر درمان و ۵ درصد هم تبلیغات غیرمجاز است. علاوه بر فاکتور‌های درمانی، هزینه‌ای و رفتاری، فاکتور‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی هم در ایجاد شکایت نقش دارد. به طور متوسط در کل کشور به ازای هر ۱۰ هزار جمعیت، ۷ دهم بار شکایت از کادر درمان انجام شده است. در استان‌های کم برخوردارتر که نیروی انسانی کمتر و تجهیزات کمتری داریم، شکایت‌ها بیشتر است. یعنی وقتی نیروی انسانی ۳۰ روز به کار گرفته می‌شوند، شکایت‌ها بیشتر می‌شود.
فتاحی اظهار کرد: بیشترین شکایت مربوط به دندان پزشکان، پزشکان عمومی و در بستری نیز متخصصان زنان و زایمان، ارتوپدی و جراحی است. ۱۳ درصد زنان، ۱۳ درصد دندان پزشکان، ۱۰ درصد پزشکان عمومی، ارتوپدی و جراحی نیز هفت درصد شکایت‌ها را شامل می‌شوند.
وی رابطه با پیشگیری از خطای پزشکی گفت: ساده‌ترین کار این است که خطاکار پیدا شده و از تکرار خطا پیشگیری شود. مهم‌ترین نقش در این زمینه شامل آموزش علمی و اخلاقی است. پرونده‌هایی که مطرح می‌شود توسط گروه‌های خاصی بررسی شده و آموزش‌ها برای پیشگیری از خطا‌های احتمالی منتشر می‌شود. یکی از برنامه‌ها این است که از ایجاد خطا‌ها جلوگیری کنیم. برقراری ارتباط انسانی و دو طرفه بین بیمار و پزشک، حقیقت گویی و راستگویی می‌تواند از شکایت‌ها کم کند. اولین کاری که انجام می‌دهیم این است که دادیار با شاکی صحبت می‌کند و همین صحبت ابتدایی تا ۳۰ درصد از شکایت‌ها کم می‌کند.
وی ادامه داد: براساس تحقیقات انجام شده، بیمار از پزشک می‌خواهد که او را معاینه کرده و آینده بیماری را مشخص کند. این دو نکته اگر از طرف پزشک رعایت شود، میزان شکایت‌ها به حداقل می‌رسد.
انتهای پیام وی رابطه با پیشگیری از خطای پزشکی گفت: ساده‌ترین کار این است که خطاکار پیدا شده و از تکرار خطا پیشگیری شود. مهم‌ترین نقش در این زمینه شامل آموزش علمی و اخلاقی است. پرونده‌هایی که مطرح می‌شود توسط گروه‌های خاصی بررسی شده و آموزش‌ها برای پیشگیری از خطا‌های احتمالی منتشر می‌شود. یکی از برنامه‌ها این است که از ایجاد خطا‌ها جلوگیری کنیم. برقراری ارتباط انسانی و دو طرفه بین بیمار و پزشک، حقیقت گویی و راستگویی می‌تواند از شکایت‌ها کم کند. اولین کاری که انجام می‌دهیم این است که دادیار با شاکی صحبت می‌کند و همین صحبت ابتدایی تا ۳۰ درصد از شکایت‌ها کم می‌کند.
وی ادامه داد: براساس تحقیقات انجام شده، بیمار از پزشک می‌خواهد که او را معاینه کرده و آینده بیماری را مشخص کند. این دو نکته اگر از طرف پزشک رعایت شود، میزان شکایت‌ها به حداقل می‌رسد.
