تشریح عملکرد چهل ساله شورای نگهبان؛ بررسی 3346 مصوبه / اصول مربوط به حقوق ملت؛ محور اغلب ایرادات

به گزارش ایکنا، نشست خبری عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، صبح امروز، شنبه 21 تیرماه، در آستانه چهلمین سالگرد تأسیس این شورا، به صورت آنلاین و حضوری برگزار شد.

کدخدایی در ابتدا با بیان اینکه هنوز از مجلس یازدهم مصوبه‌ای دریافت نکرده‌ایم، به تشریح نظرات شورای نگهبان درباره مصوبات باقی‌مانده از مجلس دهم پرداخت.

وی اظهار کرد: از دوره قبل دو مصوبه باقی مانده بود که یکی از آنها لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان بود که قبلاً یکی دو مرتبه بین مجلس دهم و شورای نگهبان رفت و آمد داشت که با اصلاحات انجام گرفته عدم مغایرت آن با شرع و قانون اساسی اعلام شد. همچنین شورای نگهبان لایحه اصلاح موادی از قانون محاسبات عمومی کشور را نیز تأیید کرد و آن را مغایر شرع و قانون اساسی دانست.

کدخدایی سپس به تشریح مصوبات دارای مغایرت با شرع و قانون اساسی پرداخت که مهم‌ترین آنها طرح الحاق یک تبصره به ماده ۵ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی، لایحه اصلاح مواد ۱، ۷ و ۳۰ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی، لایحه مالیات بر ارزش افزوده، طرح اصلاح برخی قوانین راجع به انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی و شورا‌های اسلامی کشور، طرح الحاق یک ماده به قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی، طرح اصلاح قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، طرح الحاق دو ماده به کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی و لایحه تجارت بود.

کدخدایی در ادامه به مناسبت 40 سالگی شورای نگهبان به تشریح عملکرد شورا در این مدت پرداخت و گفت: شورای نگهبان در طول این چهل سال، 3346 مصوب را از سوی مجلس در ادوار مختلف دریافت کرده است، اما 4800 اظهار نظر از سوی شورای نگهبان درباره این مصوبات مطرح شده است. 2214 مصوبه، لایحه و 1132 مصوبه طرح بوده است که کمتر از یک دهم آنها مورد مغایرت با شرع و قانون اساسی قرار گرفته است؛ به عبارتی 2983 مصوبه مورد تأیید شورای نگهبان واقع شده است و 363 مصوبه مغایر شرع و قانون اساسی بوده است.

وی افزود: در این مدت 502 اساسنامه از هیئت وزیران به شورا ارسال شد که 458 اساسنامه تأیید و 38 اساسنامه مورد ایراد شورا قرار گرفته که اصلاح شده است. همچنین 1081 نامه دیوان عدالت اداری به فقهای شورا ارسال شده که 703 نامه خلاف موازین شرع شناخته نشده و تنها 181 نامه دیوان خلاف موازین شرع دانسته شده و بقیه نیز در حال بررسی است.

سخنگوی شورای نگهبان اظهار کرد: همچنین شورای نگهبان براساس اصل 98 قانون اساسی، تعداد 71 اصل قانون اساسی را در این مدت تفسیر کرده است. البته موارد درخواست برای تفسیر 163 مورد بوده است. نکته جالب اینکه بیشتر ایرادات شورای نگهبان به مصوبات ارسالی در مورد اصولی بوده که مربوط به حقوق مردم مانند اصول 19، 20، 21، 22، 24، 25 تا 40 قانون اساسی بوده است. در حوزه انتخابات نیز 12 انتخابات ریاست جمهوری، 11 انتخابات مجلس و 5 انتخابات خبرگان برگزار شده است.

وی در ادامه نشست به پاسخگویی به سؤالات خبرنگاران پرداخت و درباره گزارش اخیر گزارشگر کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل درباره ترور شهید سپهبد قاسم سلیمانی و خلاف قوانین بین‌المللی دانستن آن گفت: البته من سخنگوی وزارت خارجه نیستم و دوستان در این وزارتخانه پاسخ لازم را ارائه خواهند کرد. تا آنجا هم که مطلع هستم پیگیری‌های حقوقی را انجام دادند و بخشی از آن را هم اعلام کردند.

وی بیان کرد: اگرچه این گزارش خیلی حداقلی و دیرهنگام بود، اما گزارشگر ویژه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل ترور شهید سرافراز قاسم سلیمانی را نقض قوانین بین‌الملل دانست. لذا از این جهت که یک اقدام خلاف حقوق بین‌الملل توسط رژیم آمریکا انجام گرفته و این امر توسط یک مرجع رسمی بین‌المللی اعلام شده یک اتفاق قابل توجه است. اما قطعاً وزارت امور خارجه پیگیر این مسئله خواهد بود و گزارش آن را ارائه می‌کند.

کدخدایی درباره زمان برگزاری انتخابات در حوزه‌هایی که به دلایل فوت نماینده، رد اعتبارنامه و مشکل مدرک تحصیلی نماینده ندارند، گفت: بعد از برگزاری انتخابات سراسری، معمولا دو مرحله انتخابات داریم؛ یکی انتخابات مرحله دوم است که برای کسانی است که به حد نصاب لازم نرسیده‌اند که دو هفته بعد از انتخابات اصلی برگزار می‌شود که امسال به خاطر شرایط کرونا به شهریور ماه موکول شده است و اگر اتفاق خاصی نیفتد مرحله دوم در این زمان برگزار می‌شود.

وی افزود: اما در مورد نمایندگانی که فوت می‌کنند یا به هر دلیلی پس از انتخاب شدن از ورود به مجلس باز می‌مانند، انتخابات میان‌دوره‌ای برای آن حوزه‌ها باید برگزار شود. انتخابات میان‌دوره‌ای قبلا به طور مستقل برگزار می‌شد، اما سال‌هاست به موجب قانون مجلس با اولین انتخابات سراسری برگزار می‌شود. لذا انتخابات میان‌دوره‌ای این مجلس در زمان انتخابات ریاست جمهوری برگزار می‌شود.

کدخدایی درباره برخی انتقادات و هجمه‌ها به شورای نگهبان در موضوع رد اعتبارنامه تاجگردون در مجلس گفت: شورای نگهبان یک مرحله رسیدگی است و براساس قوانین و مقررات بررسی‌های خودش را انجام می‌دهد. رسیدگی به اعتبارنامه نیز مرحله دیگری است که این دو هیچ ارتباطی با هم ندارند. نمایندگان مجلس براساس قانون داخلی مجلس اعتبارنامه‌ها را در مواردی که مسائل جدیدی دارند می‌توانند بررسی کنند و این کار در مجالس گذشته هم اتفاق افتاده و نزدیک به 19 یا 20 مورد بوده که شورای نگهبان نماینده‌ای را تأیید کرده و مجلس به اعتبارنامه آن نماینده رأی نداده و لذا اتفاق خاصی رخ نداده است.

وی افزود: اما درباره هجمه‌های وارد شده باید گفت مانند بقیه هجمه‌هایی است که به شورای نگهبان می‌شود که برخی از سر کینه‌توزی و برخی از سر نادانی است و امیدواریم که دوستان نادان به خودشان بیایند و توجه کنند هجمه‌های‌شان به شورای نگهبان چه آسیبی می‌رساند.

کدخدایی تصریح کرد: شورای نگهبان همان شورای نگهبان 88 است و قطعا از آرای خودش دفاع می‌کند. ممکن است اشتباهی هم صورت گرفته باشد، ولی ترتیبی در قانون برای رسیدگی‌هاست این است که شورا براساس اسناد و مدارک رأی‌گیری می‌کند و هر کدام از افراد که رأی بیاورند تأیید صلاحیت می‌شوند.

وی بیان کرد: برای نمونه من به برخی نمایندگان فعلی در جلسه هیئت مرکزی رأی منفی دادم ولی ساختار رأی‌گیری و قانون، رأی مجموع افراد شورای نگهبان است و مورد احترام است. دوستان باید مقداری ملاحظات دیگر را رعایت کنند و از شایعات پرهیز کنند و اخبار رسیده را ابتدا به تعبیر قرآن «فَتَبَيَّنُوا» کرده، بررسی کنند و ببینند چه کسی خبر را به آنها داده است و بعد اعلام نظر کنند. اختیار اعتبارنامه‌ها با مجلس است و هر نظری که دادند برای ما هم محترم است. لازم نیست که فرافکنی کنند و به شورای نگهبان هجمه وارد کنند.

کدخدایی در پاسخ به سؤالی درباره موضوع همکاری راهبردی ایران و چین نیز تصریح کرد: اصل توافق با چین اقدام خوبی است و دولت اعلام کرده اگر قراردادی منعقد بشود در اختیار مجلس می‌گذارد. سر و صدا‌های دشمنان نشان می‌دهد اصل این کار درست بوده است.

وی درباره نظارت شورای نگهبان بر انتخابات شورا‌های شهر و روستا بیان کرد: پذیرش نظارت بر انتخابات شورا‌ها برای شورای نگهبان مشکل است.

کدخدایی با تکذیب برخی شایعات درباره رایزنی افراد با شورای نگهبان برای انتخابات ریاست جمهوری گفت: پیشاپیش درباره کاندیداتوری افراد اعلام نظر نمی‌کنیم و باید پرونده هر فرد در زمان بررسی صلاحیت همان انتخابات بررسی شود.

وی در پاسخ به سؤالی درباره ارزیابی خود از عملکرد این شورا در آستانه چهل سالگی بیان کرد: عملکرد را شما باید نمره دهید، چون ممکن است خود ما هرچه بگوییم خلافش باشد. اساس شورای نگهبان به عنوان نهاد لازم و ضروری و با تشخیص مؤسسان قانون اساسی شکل گرفته است و اگر فراز و فرودهای این چهل سال را در نظر بگیریم بهتر می‌توانیم تشخیص دهیم که بود و نبود شورای نگهبان برای چه بوده است.

کدخدایی با بیان اینکه  خوب است هر نهادی تحولات و اصلاحاتی را در خود داشته باشد، گفت: ما باید در رویه‌های‌مان تغییر ذائقه‌ای ایجاد کنیم و این کار در حال انجام است و از پیشنهاد و انتقاد شما اصحاب رسانه استقبال می‌کنیم و می‌خواهیم اگر پیشنهادی دارید ارسال کنید.