«بهمن صالحی»؛ مبدع ترکیب زیبای «بانوی آب» در مدح حضرت زهرا(س)

گیلان‌زمین همواره خاستگاه شاعران و نویسندگان بزرگی بوده است که چهره نجیبشان در پرده‌ای از فروتنی و حجب پوشیده مانده و بسیار کمتر از مرتبه حقیقی خود باز شناخته شده‌اند. یکی از این نام‌های درخشان استاد برجسته شعر معاصر «بهمن صالحی» است.

بهمن صالحی متولد سال 1316 در شهر رشت و یکی از استعدادهای درخشان دوران خویش است. وی که پیش از انقلاب تمایل به تغزل با رویکردهای اجتماعی - آرمانگرایانه داشت،‌ پس از طلوع سپیده انقلاب اسلامی، همچون بسیاری از شاعران مستعد و دارای ریشه‌های اعتقادی،‌ اشعارش رنگ و بوی اجتماعی - آیینی گرفته و تجربیات وی از شعر اجتماعی توانسته به رویکرد جدیدش غنایی دوچندان بخشد.

صالحی از سال 1333 به سرودن شعر پرداخت که شعرهای او از سال 1335 به طور مداوم در مجلاتی همچون «فردوسی»، «سپید و سیاه» و «امید ایران» منتشر می‌شد. او در آغاز بیشتر به قالب غزل می‌پرداخت، اما پس از آشنایی با نیما یوشیج به سرودن شعر نیمایی روی آورد. در سال 1345 اولین مجموعه شعر خود را با نام «افق سیاه‌تر» منتشر کرد.

مشخصه اصلی آثار بهمن صالحی آن است که اشعارش بی دست‌انداز و با روابط ساده است. چیزی بیش از اینکه مخاطب در نگاه نخست خود دریابد، نمی‌خواهد ارائه دهد، اما حس آن در ذهن ادامه می‌یابد.

از صالحی کتاب‌های متعددی همچون «باد سرد شمال»، «کسوف طولانی»، «نخل سرخ»، «میثاق عاشقان»، «بانوی آب»، «خطوط دلتنگی»، «مردی از گیلان» و «گزیده ادبیات معاصر» چاپ شده و محور اصلی این آثار نیز اجتماعی، مذهبی، دینی، دفاع مقدس، یادکرد بزرگان گیلان و عشق به ایران اسلامی است.

بیان احساسات و عواطف شخصی در منقبت اهل بیت(ع) و شخصیت‌های فرهیخته جامعه از وی چهره‌ای ممتاز در عرصه ادبیات انقلاب اسلامی نشان می‌دهد.

صالحی دست‌کم 60 سال با شعر زیسته، اما برجستگی «عاطفه» در اشعار جوانی و «اندیشه» در اشعار متاخرش از وی چهره‌ای ماندگار و به‌یادماندنی در ادبیات معاصر بر جای گذاشته است.

شاعر غزلواره‌های ماندگار روزگار ما و یکی از آخرین شاگردان نیما یوشیج این روزها تن به ناز طبیبان داده و در حال حاضر در یکی از بیمارستان‌ها بستری است.

علی پورحسن، شاعر گیلانی در گفت‌وگو با ایکنا از گیلان، استاد «بهمن صالحی» را یکی از شعرای نامدار و پرآوازه گیلان‌زمین دانست و اظهار کرد: استاد صالحی که در غزل تخلص «صالح» را برای خویش برگزیده جزو شاعران بزرگ و پیشکسوت ماست.

وی استاد بهمن صالحی، استاد محمدحسین مهدوی(م.موید) و استاد رحمت موسوی را سه شاعر برجسته و وزین گیلانی دانست و افزود:‌ این سه شخصیت وزین گیلانی گنجینه فرهنگ و ادب و شعر گیلان و ایران محسوب می‌شوند.

نویسنده کتاب «اندوه روشن ماه» با بیان اینکه استاد صالحی قبل از انقلاب نیز از شعرای موفق غزل‌سرای آن دوران بود، تصریح کرد: صالحی غزل‌های خوبی می‌سرایید، اما در دوره‌ای از زندگی شاعرانگی خود طرفدار شعر نیما شد و به سبک نیمایی شعر گفت. از جمله آثار معروف صالحی در حوزه نیمایی کتابی درباره حضرت فاطمه زهرا(س) تحت عنوان «بانوی آب» است و استاد نخستین‌بار ترکیب زیبا و پرمعنای بانوی آب را به کار برد.

پورحسن با اشاره به انتشار اشعار و مقالات استاد صالحی در نشریات معروف ادبی و وزین ایران همچون «سپید و سیاه» و «فردوسی» در دوران قبل از انقلاب، بیان کرد:‌ نوشته‌های صالحی در کنار آثار بزرگان ادبیات منتشر می‌شد. بعد از انقلاب نیز اشعار استاد جایگاه ویژه‌ای در بین اهالی فرهنگ و ادب داشته و دارد. از مجموعه اشعار استاد تحت عنوان‌های «خطوط دلتنگی» و «کسوف طولانی» در کشور شهرت دارد.

وی صالحی را جزو شاعران استخوان‌دار ادبیات فارسی دانست و گفت: امروز بسیاری از شاعران برجسته گیلان به نوعی خودشان را وامدار استاد صالحی می‌دانند و ایشان جزو استوانه‌های شعر فارسی و حتی گیلکی است.

این شاعر گیلانی، صالحی را شاعری دانست که شعر را به درستی به ما به امانت سپرده و تصریح کرد:‌ شعرهای صالحی سرشار از زیبایی و حس‌آمیزی است و قدرت تخیل و عاطفه بسیار بالایی دارد. غزل «ذوالجناح» صالحی به قدری زیبا و گویاست که با تابلوی عصر عاشورای استاد فرشچیان برابری می‌کند و چه بسا زیباتر است؛ صالحی آمدن ذوالجناح بر بالین اباعبدالله(ع) را آنقدر زیبا به تصویر می‌کشد که این مرثیه قلب‌ها را می‌فشارد.

بی‌توجهی متولیان فرهنگی به سرمایه‌های فرهنگی

پورحسن با بیان اینکه توفیق مجالست با استاد صالحی را در دوران خدمت در اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گیلان و صدا و سیمای مرکز گیلان داشتم، متذکر شد: در آن زمان با همراهی استاد رحمدل و استاد فخرموسوی در بسیاری از جلسات شعری استان شرکت می‌کردیم لذا اشعار صالحی از استخوان‌بندی و تصویرسازی و حس‌آمیزی ویژه‌ای برخوردار است.

وی بهمن صالحی را یک ترانه‌سرای خبره دانست و تأکید کرد:‌ هر شاعری لزوماً ترانه‌سرا نیست و هر ترانه‌سرایی لزوماً شاعر نیست، اما صالحی شاعری است که ترانه‌های بسیار زیبایی سروده است. بنده و استاد صالحی 15 سال عضو شورای شعر و موسیقی صدا و سیمای مرکز استان بودیم و نظرات و دیدگاه‌های استاد در ساخت ترانه‌ها بسیار تاثیرگذار بود.

مدیرکل اسبق امور اجتماعی استانداری گیلان با بیان اینکه شاعران جوان استان مستقیم و غیر مستقیم افتخار شاگردی استاد بهمن صالحی را دارند، گفت: همه ما وامدار بزرگان ادبیات هستیم. صالحی در شعر گیلکی هم استاد است و واژگان و داستان‌ها و اماکن و مناظر گیلان را در اشعارش به تصویر کشیده است.

پورحسن از استاد بهمن صالحی به عنوان شاعر آیینی یاد کرد و متذکر شد: «میراث عاشقان» و «نخل سرخ»‌ از جمله آثار ایشان در حوزه دفاع مقدس است. از کتاب «سمبولیسم عرفانی حافظ» نیز می‌توان به عنوان یکی از آثار پژوهشی صالح در حوزه ادبیات نام برد.

وی با ابراز گله‌مندی از متولیان فرهنگی و رسانه‌ها به واسطه بی‌توجهی به سرمایه‌های فرهنگی و ادبی در زمان حیاتشان، بیان کرد: مادامی که بزرگان فرهنگی ما در سلامت کامل بسر می‌برند آنان را به دست بادهای نسیان و فراموشی می‌سپاریم، اما بعد از اینکه خورشید پرفروغ‌شان کم‌سو شد، تازه یاد آنان می‌افتیم که دیگر سودی ندارد؛ لذا رسانه‌ها با موج‌آفرینی نسبت به رفع بی‌تفاوتی‌ها و کم‌کاری‌های متولیان فرهنگی در حق پیشکسوتان فرهنگ و هنر و ادب استان و کشور اقدام کنند، زیرا جامعه ما با این استوانه‌ها فرهنگی شده و فرهنگی می‌ماند.