درمان تکبر، در نماز نهفته است

به گزارش ایکنا از قزوین، محسن حق‌شناس، استاد نهج‌البلاغه در سومین جلسه از تفسیر خطبه ۱۹۲ نهج‌البلاغه گفت: از نظر بسیاری از نهج‌البلاغه‌پژوهان خطبه قاصعه، برجسته‌ترین خطبه حضرت امیر(ع) در نهج‌البلاغه است.

وی با بیان اینکه موضوع «تکبر» محور این جلسه‌ تفسیر خطبه قاصعه خواهد بود، اظهار کرد: تکبر انواعی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به تکبر نسبت به خدا، تکبر به ولی خدا، تکبر نسبت به امر خدا و نیز تکبر به خلق خدا اشاره کرد، که این مراحل ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. ابلیس هم ابتدا به خدا و سپس به حضرت آدم تکبر کرد. اگر ذره‌ای تکبر در وجود انسان باشد به بهشت راهی نخواهد داشت. در اخلاق اسلامی تکبر جایگاه ویژه‌ای دارد. تکبر اُمُّ الرَذائل است، توجه به آن اهمیت بسیاری دارد زیرا بسیاری از رذیلت‌ها از دل تکبر بیرون می‌آیند.

هوای «بزرگ‌ شدن» در انسان

حق‌شناس بیان کرد: بزرگترین، مهم‌ترین و در عین حال پنهان‌ترین آرزوی ما «بزرگ شدن» است، انسان به دنبال بزرگ شدن است، اما تنها چیزی که می‌تواند انسان را بزرگ کند نزدیک شدن به خداوند و باور کبریایی حضرت حق است.‌ در همه‌ خوبی‌ها؛ بزرگ ‌شدن انسان نهفته است، اما گناهان چیزی جز کوچکی و پستی برای ما به دنبال نخواهد داشت آن‌چنان که اگر خسیس باشیم کوچک می‌شویم و اگر کریم باشیم بزرگ خواهیم شد.

وی اضافه کرد: ما به این دنیا آمده‌ایم تا لذت ببریم، بزرگترین و عمیق‌ترین لذت‌ها برای ما تدارک دیده شده است، ما به سمت بزرگ شدن حرکت می‌کنیم اما بعضی اوقات با ظاهربینی و ناآگاهانه در پی لذت‌های نامشروع کوچک می‌رویم که جز خراب کردن شخصیت ما و از بین بردن آبروی ما نتیجه‌ای برایمان نخواهند داشت.

این استاد نهج‌البلاغه با اشاره به اینکه هیچ یک از پیامبران و ائمه معصومین(ع) اظهار تکبر و بزرگی نکرده‌اند، افزود: اگر برای بزرگ شدن عجله کنیم و راه غلطی را در پیش بگیریم قطعاً در فضای پیرامونی ما بوی تکبر به مشام خواهد رسید. راه درست بزرگ شدن آن است که به درگاه خداوند نزدیک شویم.

فلسفه نماز، رفع تکبر است

وی گفت: «تکبر» پنهان‌ترین صفت بد در وجود انسان است که اگر مراقبت نکرده و خود را رها کنیم «متکبر» خواهیم شد. تکبر علف هرز وجود ماست که باید با اقامه‌ نماز در هر شبانه‌روز پنج مرتبه آن را کوتاه کنیم، چراکه فلسفه نماز، رفع تکبر است.

حق‌شناس اظهار کرد: معرفت‌الله ویژه متواضعین است؛ تکبر فهم انسان را می‌بلعد. شنیده‌ایم که پس از ظهور حضرت مهدی(عج) رشد علمی ۲ درصدی جامعه به ۲۵ درصد خواهد رسید زیرا با تحقق امر ظهور تواضع در جامعه ساری و جاری شده و استکبار و تکبر از بین خواهد رفت.

وی با بیان اینکه علف هرز در آب و هوای مطلوب ایجاد می‌شود نه در زمین لم‌یزرع تصریح کرد: برترین و انقلابی‌ترین شهر اسلامی، کوفه بود که براساس مکتب رقم خورده بود و شهر نخبگان برجسته اسلامی بود که در نهایت تکبرشان سبب شد جنایت‌بارترین اتفاق تاریخ را رقم بزنند و سیدالشهدا(ع) و یارانش را به شهادت برسانند.

این استاد نهج‌البلاغه در ادامه گفت: «سعد وقاص» از جمله چهره‌هایی‌ است که خدمات بسیار زیادی در اسلام از خود به جای گذاشته است، اما تکبرش اجازه نداد امامت امام علی(ع) را قبول کند. پس از او هم پسرش این تکبر را به ارث برد؛ «عمر بن سعد ابی وقاص» که در کوچه‌های مدینه هم‌بازی امام حسین(ع) بود با تکبرش در مقابل ولی خدا ایستاد و او را به شهادت رساند.

وی  در پایان یادآور شد: ائمه معصومین(ع) همواره مردم را به دوری از خودکامگی و تکبر سفارش می‌کردند. در حدیثی از امام رضا(ع) نقل است که در آن ۱۰ ویژگی انسان مؤمن را برمی‌شمارند که مورد آخر آن است که از تکبر پرهیز کرده و همواره همگان را از خود بهتر بدانید. ما در این زمانه با رژیم صهیونیستی مواجه هستیم که خود را امت برتر می‌دانند و ماهیت آن‌ها بر مبنای تکبر شکل گرفته و هر جنایتی از آن‌ها قابل تصور است.