چالش‌های آموزش قرآن در مدارس و دانشگاه + صوت
قائم مقام معاونت فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم با تأکید بر اینکه اگر دقت، نظم و اهتمامی که نسبت به سایر دروس وجود دارد به قرآن هم وجود داشته باشد، قطعاً روخوانی و روانخوانی بچه‌ها تقویت خواهد شد و در مقاطع بعدی نسبت به مفاهیم آشنایی بیشتری پیدا خواهند کرد، گفت: تا زمانی که انس با قرآن برقرار نشود، سایر مراحل هم شکل نخواهد گرفت لذا بایستی تلاش کنیم که قرآن در رأس برنامه‌ها قرار گیرد.
به گزارش خبرنگار ایکنا، برنامه رادیویی افق، امروز، ۲۷ خردادماه با حضور رشید جعفرپور، قائم مقام و مشاور معاونت فرهنگی و اجتماعی در امور فرهنگی، اجرایی و مالی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و ارتباط تلفنی با رضا نباتی، کارشناس قرآن دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی وزارت آموزش و پرورش با موضوع بررسی فعالیت‌های قرآنی دانشجویی و دانش‌آموزی به روی آنتن رفت.
قائم مقام معاونت فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم گفت: مرکز قرآن هنوز به آن مفهوم که در چارت به آن اشاره شده، ایجاد نشده است و در حال حاضر اداره‌ای است که به لحاظ سطح، جایگاه و کار‌هایی که انجام می‌دهد، در جایگاه مرکز قرآن کار پیش می‌رود. در این حوزه، برجسته‌ترین کاری که در معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در حوزه قرآن و عترت انجام می‌شود، برگزاری جشنواره قرآن و عترت دانشجویان است که امسال سی و هفتمین دوره آن در حال برگزاری است که یک کار ملی است.
وی افزود: دبیرخانه اصلی این جشنواره در نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها مستقر است، اما وزارت علوم به عنوان جایگاهی که نسبت به همه دانشگاه‌ها جامعیت دارد و حتی دانشگاه‌های ستادی مانند پیام نور، علمی کاربردی و ... اصلی‌ترین جایگاه قرآنی در وزارتخانه است؛ لذا یکی از کار‌های اصلی ما همین جشنواره است. کار دیگر این معاونت این است که مباحث کانون‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها را متولی‌گری می‌کند. اولین کانونی که در دانشگاه‌ها راه‌اندازی شد، کانون‌های قرآن و عترت بود. امروز در همه دانشگاه‌ها این کانون‌های قرآن و عترت را داریم و در برخی دانشگاه‌ها، دو کانون قرآن و عترت یکی ویژه آقایان و یکی ویژه بانوان داریم که حجم وسیعی از فعالیت‌های مرتبط با مباحث قرآنی در این کانون‌ها پیگیری می‌شود. این کانون‌ها ساختار خوبی هم دارند و این گونه نیست که با تغییر افراد این مجموعه‌ها جمع بشوند و یا دچار تغییر و تحول شوند. همچنین مباحث دینی و قرآنی دیگری، همچون زیارت، امر به معروف و نهی از منکر، نماز و مانند این‌ها را داریم که کانون‌های قرآن و عترت در دانشگاه‌ها پیگیر این گونه مباحث هم هستند.
جعفرپور ادامه داد: در دانشگاه‌ها تلاش کرده‌ایم که کار را دانشجویی پیش ببریم و نخواستیم صرفاً نیرو‌های دولتی این گونه فعالیت‌ها را اداره کنند و در کنار خدمات و مسئولیتی که انجام می‌دهند، علاقه‌ای وجود نداشته باشد؛ لذا کار را دانشجویی پیش بردیم تا خود آن‌ها از بستر دانشگاه پیگیر امور باشند و کار را پیش ببرند.
قائم مقام معاونت فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم در خصوص ریشه مشکلات قرآنی در مقاطع مختلف تحصیلی مخصوصاً در دانشگاه‌ها گفت: صاحب نظران معتقدند عمده دانش‌آموزانی که از مقطع متوسطه وارد دانشگاه می‌شوند، وضعیت روخوانی و روانخوانی قرآن آن‌ها مناسب نیست. باید قبول کنیم که این ضعف وجود دارد؛ البته نمی‌توان زحمات دوستانمان را در آموزش و پرورش نادیده گرفت، اما نقص‌هایی در مسائل مختلف وجود دارد که بایستی بر روی آن‌ها کار کنیم؛ ضمن اینکه معاونت پرورشی وزیر آموزش و پرورش شخصیت بسیار قرآنی هستند و مدیران این معاونت نیز از چهره‌های قرآنی و فعالان قرآنی هستند، اما این مسئله وجود دارد؛ لذا باید ببینیم چه اتفاقی افتاده است که شاهد چنین آماری هستیم و هنوز نتوانستیم به وضعیت مطلوب در این زمینه برسیم.
وی بیان کرد: وضعیت مطلوب این است که همه کسانی که از مدرسه فارغ‌التحصیل می‌شوند، بتوانند قرآن را به خوبی بخوانند و این در حالی است که ۱۲ سال فرصت داشته‌اند آموزش اینگونه مباحث را دریافت کنند. باتوجه به منشور توسعه فرهنگ قرآنی، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و همچنین سند تحول دانشگاه اسلامی، این تأکید وجود داشت که قرآن به عنوان سند اصلی نظام جمهوری اسلامی بایستی آموزش داده شود و جالب است که در این سند آمده است که دانش‌آموز بعد از گذراندن مقطع ابتدایی بایستی روخوانی قرآن را به طور کامل فرا گرفته باشد و بتواند به راحتی قرآن بخواند و در دوره متوسطه اول مفاهیم اولیه قرآن را بفهمد و بتواند در متوسطه دوم تدبر در قرآن را هم داشته باشد.
جعفرپور با اشاره به اینکه معلم قرآن باید سابقه تدریس قرآن در آموزش و پرورش را داشته است، گفت: وقتی که همچون سایر دروس به این درس و این کتاب هم توجه و برای آن وقت گذاشته شود، قطعاً به اهدافی که در خصوص قرآن در آموزش و پرورش گفته شده است، دست پیدا می‌کنیم. قطعاً کار پیچیده‌ای نیست، لذا اگر دقت، نظم و اهتمامی که نسبت به سایر دروس وجود دارد، به قرآن هم وجود داشته باشد قطعاً روخوانی و روانخوانی بچه‌ها تقویت خواهد شد و در مقاطع بعدی نسبت به مفاهیم آشنایی بیشتری پیدا خواهند کرد این به هیچ وجه کار پیچیده‌ای نیست، اما اختلال‌هایی هم در این مسیر وجود دارد که ما امروز به آمار‌هایی که اعلام شد، رسیده‌ایم.
وی با ذکر مثالی ادامه داد: به عنوان مثال در مقطع ابتدایی باید برای درس قرآن یک معلم جداگانه انتخاب شود و یا در راهنمایی یا همان متوسطه اول بایستی بر روی مهارت معلمان قرآن بیشتر کار کرد. اینکه هر کسی در رشته دینی و یا قرآن در دانشگاه قبول و پذیرفته شد و در تربیت معلم درس خواند، آیا می‌تواند یک معلم قرآن خوب باشد؟ شاید فرد در درس خودش خوب باشد، اما ممکن است که یک معلم قرآن که ویژگی‌های خاص خودش را دارد، دارا نباشد؛ لذا می‌توان برخی از قاریانی که در جشنواره‌ها و مسابقات مختلف قرآنی‌های حائز رتبه می‌شوند را برای آموزش و تدریس قرآن در مدارس دعوت کنیم و در واقع آن‌هایی که تخصصی در حوزه قرآن دارند و کارشان قرآن است را معلم قرآن کنیم.
قائم مقام معاونت فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم ادامه داد: امروز در رشته ورزش این حساسیت وجود دارد و زمانی که یک نفر را می‌خواهند معلم ورزش کنند، جدا از آزمون کتبی که می‌گیرند آزمون‌های عملی خاص ویژه‌‌ای هم از آن‌ها گرفته می‌شود تا ببینند آیا این افراد توانایی آموزش ورزش به دانش‌آموزان را دارند یا خیر. در قرآن هم باید این اتفاق صورت گیرد. یکی از بهترین شیوه‌های ارتباط با قرآن، قرائت قرآن است چرا که ماهیت قرآن به لحاظ مفهومی خواندنی است و لذا بایستی از همین مسیر با دانش‌آموزان ارتباط برقرار کرد.
جعفرپور در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان گفت کسانی هم که وارد دانشگاه می‌شوند، براساس پایش شما به طریقی ضعیف هستند؟، گفت: به نظر این ضعف وجود دارد وقتی که در قدم اول فرد امکان روخوانی و روانخوانی قرآن دارد، قطعاً در قرص و تدبر با قرآن هم مشکل پیدا خواهد کرد و این یعنی هنوز متن پایه به درستی درک نشده و این رابطه برقرار نشده است؛ لذا تا زمانی که انس با قرآن برقرار نشود، سایر مراحل هم شکل نخواهد گرفت.
وی ادامه داد: امروز به لحاظ اسنادی در این حوزه هیچ مشکلی نداریم و همه اسناد حوزه قرآنی به استفاده از تمامی ظرفیت‌ها برای توسعه آموزش‌های قرآن و فعالیت‌های قرآنی تأکید کرده‌اند لذا بایستی تلاش کنیم که قرآن در رأس برنامه‌ها قرار گیرد و حتماً باید وجود داشته باشد و مدیریت فرهنگی کشور به طور کلان این موضوع را بپذیرند و به آن عمل کنند. همچنین باید خارج از برنامه‌های رسمی که به صورت آموزش ارائه می‌شود، به عنوان یک برنامه رسمی محافل انس با قرآن در مدارس نیز جدی برگزار شود تا بچه‌ها بتوانند پیوندی در این زمینه برقرار کنند. امروز در برخی از دانشگاه‌ها بعد از پایان نماز، محافل کوتاه انس با قرآن برپا می‌شود که که می‌تواند در در ارتباط برقرارکردن با قرآن مؤثر باشد.
به گزارش ایکنا، در بخشی از این برنامه ارتباط تلفنی با رضا نباتی، کارشناس قرآن دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی وزارت آموزش و پرورش برقرار شد. وی ضعف موجود را عدم وجود مؤاخذه دانست و افزود: ما در آموزش و پرورش مطالبه داریم، اما مؤاخذه نداریم. سؤالی که از مسئولان این حوزه داریم، این است که اگر مبلغ مشخصی برای آموزش قرآن اعلام شده، این مبلغ دقیقاً کجا، به چه شکل و چگونه هزینه شده است؟ و چرا موفق نبوده است؟ امروز وقتی که در کشور حوزه اقتصادی دچار مشکل می‌شود، رئیس جمهور، وزیر اقتصاد و سایر وزرایی که با این حوزه مرتبط هستند را مؤاخذه کرده و مشکلات موجود را بررسی می‌کنند، اما در حوزه تعلیم و تربیت چنین چیزی نداریم و هنوز آنطور که باید اشکالات خروجی فعالیت‌های نظام تعلیم و تربیت را در این حوزه بررسی نکرده‌ایم.
وی گفت: اساساً مشکل ما در حوزه قرآن در سطح دانش‌آموزی و دانشجویی روانخوانی است. معلمان ما مباحث روخوانی را آموزش می‌دهند و موضوع روخوانی صورت می‌پذیرد، اما ضعف اصلی ما در بحث مطالبه و مؤاخذه است و باید کسانی که وظیفه دارند به مسئولیت خودشان وظایفی که بر عهده آن‌ها گذاشته شده است، عمل کنند، مورد مؤاخذه و بررسی قرار گیرند. معلم بخشی از کار است و در کنار آن نظام آموزشی بخش دیگری از کار. در هدف‌گذاری‌ها هم مشکل داریم و مصوبات قرآنی جای بررسی دارد و سؤال این است که آیا اساساً هدف‌گذاری‌های آموزشی در حوزه قرآن به درستی صورت گرفته است؟ یکی دیگر از مشکلات این حوزه بحث روانخوانی دانش‌آموزان و دانشجویان است و آن هم به این دلیل است که، چون خود معلم تسلط کافی در حوزه روانخوانی ندارد، نمی‌تواند به خوبی این موضوعات را به بچه‌ها آموزش دهد.
وهاب خدابخشی
انتهای پیام
