تربیت اسلامی با دست خالی محقق نمی‌شود

استمرار و بقای هر جامعه مستلزم آن است كه مجموعه باورها، ارزش‌ها، رفتارها، دانش‌ها و مهارت‌های آن به نسل‌های جدید انتقال یابد. مهمترین وسیله این انتقال آموزش و پرورش است و مدرسه مهمترین واسطه انتقال دانش و مهارت فنی است، بر همین اساس در دوره نخست‌وزیری شهید رجایی و در دوران تصدی شهید باهنر در وزارت آموزش و پرورش آن‌ها به تأسیس ستادهای امور تربیتی در مدارس كشور اقدام كردند تا فرهنگ اسلامی را گسترش دهند و دانش آموزان را به حرمت نهادن و عمل به ارزش‌های اسلامی ترغیب كنند، برهمین اساس نهاد امور تربیتی در سال 1359 شکل گرفت و هشتم اسفندماه در تقویم کشور روز «امور تربیتی و تربیت اسلامی» نامگذاری شد.

ایکنای یزد به همین مناسبت میزبان حسن عبداللهیان بهابادی، معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش استان که هدایت دهقانی‌زاده و سعید حیدری کارشناسان این حوزه نیز وی را همراهی می‌کردند، بود. مشروح این نشست تقدیم مخاطبان می‌شود:

حسن عبداللهیان بهابادی، معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش استان یزد، با اشاره به اهمیت موضوع «تربیت اسلامی» گفت: این موضوع بسیار مهم و گسترده و وسیع است به‌ویژه اکنون که باید بیش از پیش مورد توجه باشد و البته یکی از موضوعاتی که در سند تحول بنیادین نیز مورد تأکید قرار گرفته، بحث تربیت انسانی الگو و صالح است که در نهایت به حیات طیبه برسد.

عبداللهیان ادامه داد: آموزش و پرورش قدیم نهادی بود که حضور دانش‌آموز بیشتر مدنظر بود و بُعد آموزش علوم مورد اهتمام قرار داشت و کمتر شاهد تربیت دانش‌آموزان در ابعاد مختلف بودیم. پس از انقلاب اسلامی و جدی بودن بحث آموزش و پرورش در حکومت اسلامی یکی از موضوعات مهم که مطرح شد، تربیت اسلامی دانش‌آموزان و تأسیس نهاد مقدس امور تربیتی به فرمان امام خمینی(ره) و به دست شهیدان رجایی و باهنر  بود.

اولویت تربیت یا علم

وی افزود: یکی از شعارهای انقلاب اسلامی این بود که افرادی در طراز انقلاب اسلامی تربیت شوند و انسان‌هایی به لحاظ علمی و اخلاقی در طراز انقلاب باشند، بنابراین نهاد امور تربیتی تأسیس و سپس به معاونت پرورشی و فرهنگی ارتقا یافت و در حوزه پرورشی و فرهنگی ورود پیدا کرد و بکارگیری نیروهای متخصص تربیتی شروع شد و مربیان و معاونان پرورشی در مدارس مشغول به کار شدند.

معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش استان یزد گفت: یکی از موضوعات بسیار مهم که باید در سند تحول بنیادین هم اتفاق افتد، این است که سرلوحه و محور برنامه‌های آموزش و پرورش چه در کتب درسی، چه تربیت معلم، چه در نظارت بخش‌های مختلف برای هم آموزش دهندگان و هم آموزش دیدگان یعنی دانش‌آموزان این است که باید تفکر، تفکر اسلامی باشد و انسان‌سازی بر مبنای اسلام و  مسلمان‌سازی کودکان و دانش آموزان در مدارس  صورت گیرد.

وی ادامه داد: گاهی برخی اولویت را در بعد علمی می‌دانند، این در حالی است که نظام اسلامی اولویت را تربیت می‌داند و در کنار آموزش، تربیت هم مورد اهتمام باشد چراکه آموزش و پرورش دو بال در کنار یکدیگر هستند که مکمل یکدیگر بوده و لذا اگر یکی از این دو نباشد آن هدف مهم و تربیت انسانی صالح و الگو محقق نمی‌شود.

عبداللهیان با بیان اینکه باید موضوع تربیت اسلامی در دستور کار قرار گیرد، گفت: خوشبختانه این امر در حال انجام است و همان‌گونه که رهبری فرمودند آنچه که امروز باید بیش از همه مورد توجه باشد اعتقاد اسلامی و عمل اسلامی است که در دانش‌آموز باید اجرا شود. این بدین معناست که ایجاد تدین و ایمان عمیق در دانش‌آموزان مهم است و خلأهایی در این بخش و بین خانواده‌ها وجود دارد که باید جبران شود و دانش‌آموز باید عملی، علمی و اعتقادی تربیت شود و لذا همه ارکان آموزش و پرورش باید دخیل شوند و در این زمینه یاری‌رسان بخش تربیتی باشند.

رکن اساسی تربیت اسلامی

وی ادامه داد: انسان اسلامی که مدنظر است این نیست که صرفاً اعتقاد اسلامی داشته و عمل اسلامی صورت گیرد بلکه در کنار آن باید اخلاق اسلامی مدنظر باشد چراکه اخلاق اسلامی یک رکن اساسی در موضوع تربیت اسلامی است و اگر انسانی دارای اعتقادی قوی باشد، در حوزه اخلاق نیز قطعاً ایفای نقش دارد. اینکه بین دانش‌آموزان مواردی اعم از حسادت، بخل‌ورزی، دروغ و ... به وجود می‌آید و اینکه گاهی می‌بینیم دانش‌آموزی در ظاهر آنچه مدنظر ما است، انجام نمی‌دهد و در مدرسه رفتارهایی دارد که در خارج از مدرسه وجود ندارد و مورد اهتمام وی نیست، و از اخلاق اسلامی برخوردار نبوده و انسان کامل نیست، نشان از کمرنگ بودن اخلاق اسلامی است و در این صورت تربیت اسلامی به معنای واقعی صورت نگرفته است.

عبداللهیان افزود: انسان و مسلمان کامل یعنی باید در سه بُعد تربیت، دانش و عمل فعال باشد و به هر سه موضوع عمل کرده و رشد کند تا دانش‌آموز انسان کامل داشته باشیم. متأسفانه تربیت اسلامی آن‌گونه که انتظار داشتیم، اتفاق نیفتاده و همه همت ما در این حوزه باید این باشد دانش‌آموزان ما از لحاظ دینی در قلمرو هم اعتقاد، تربیت و اخلاق، و هم تعبد عملی انسان مسلمان تربیت شود و لذا نقش اساسی برعهده آموزش و پرورش و معلم و مدارس است تا خلأهایی که در جامعه وجود دارد، به همت این بخش‌ها جبران شود.

ابزارهای لازم برای تربیت اسلامی

معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش استان یزد بیان کرد: یکی از ملاک‌های بسیار مهم این است که آموزش باید به وسیله افراد صدیق، امین و توانا انجام شود که خوشبختانه این‌ افراد در آموزش و پرورش وجود دارند اما باید در حوزه توانمندسازی فعالیت به صورت جدی انجام شود که با استفاده از بهره‌مندی از اساتید مجرب حوزه و دانشگاه انجام می‌شود، اگر بخواهیم آینده انقلاب، نظام و کشور را تضمین کنیم باید تربیت اسلامی دانش‌آموزان و  در کنار آن توانمندسازی معلمان در بخش تربیت انجام شود.

وی ادامه داد: همه ارکان تربیت اعم از مدیر، معاون، معلم و  .. باید پای کار باشند و امر تربیتی به یک فرد خاص و یا واحد خاص واگذار نشود و همه باید کمک کنند تا افراد متخصص مؤمن متعهد تربیت شوند. دانش‌آموزی که امروز در اختیار مدارس قرار می‌گیرد، باید چنان ساخته شود تا فرد متخصص مؤمن تربیت شود و به نوعی فردی باشد از تربیت اسلامی و ایمان کامل و تعهد برخوردار باشد. نه اینکه به جای اینکه گرهی از مشکلات کشور باز کنند، سربار کشور شود چراکه مؤمن و متعهد تربیت نشده‌اند.

عبداللهیان افزود: صبر، حلم، ظرفیت برخورد با حوادث و تدین عمیق را باید بین دانش‌آموزان ایجاد کنیم اما متأسفانه در این زمینه‌ها ضعیف هستیم، گاهی دیده می‌شود دانش‌آموزی در مواجهه با حوادث ناگهانی حلم و بردباری ندارد و صبر آنان پایین است که اگر تدین عمیق را ایجاد کنیم خیلی مسائل خود بخود حل می‌شود.

وی ادامه داد: در کنار تدین، همان‌گونه که مورد تأکید رهبر انقلاب و همچنین نماینده ولی‌فقیه در استان بوده، تفکر و تعقل در کنار تدین است، اینکه فکر کردن را به دانش‌آموز یاد دهیم چراکه امروز فکر کردن و خوب سنجیدن و تعقل و تحلیل کردن باید آموزش داده شود، مجموعه این سه مورد تربیت اسلامی می‌شود و کشور تضمین خواهد شد و به آن هدف یعنی استقلال و آزادی نیز که شعار انقلاب اسلامی است، خواهیم رسید و در این صورت در اولین‌های دنیا قرار خواهیم گرفت که این در سایه انگیزش دینی و ایمان انجام می‌شود، چراکه قطعاً به دنبال ایمان حرکت می‌آید و اگردین داشته باشیم با تمام سختی‌ها و مشکلات آبادانی را رقم خواهیم زد.

معاون فرهنگی و پرورشی اداره کل آموزش و پرورش استان یزد گفت: در بحث تربیت اسلامی بیش از پیش باید ظرفیت‌ها به کار گرفته شود و بهترین نیرو و تخصصی‌ترین نیروهایی که داریم، در حوزه تربیتی وارد شوند و اگر خواستیم این اتفاق افتد باید به این حوزه بها داده شود و نباید کمبود نیرو در این زمینه مطرح باشد و باید این قدر نیروی متخصص داشته باشیم که بهترین‌ها در این حوزه برای مدارس به کار گرفته شوند. همچنین هدف اساسی این باشد که دانش‌آموز متدین و دین باور و متخلق به اخلاق اسلامی و خصوصیاتی که اسلام برای انسان برشمرده، تربیت کنیم و این اقدام باید در مدرسه به دست مربی و معاون تربیتی و معلم صورت گیرد.

شعاری که بر روی کاغذ ماند

عبدالهیان بیان کرد: هدف نهایی سند تحول نیز تربیت انسان صالح و الگو است که موضوع جدی بوده و در حال حاضر بیش از 10 سال است در حد شعار است و باید عملیاتی شود که اگر می‌خواهیم در همه زمینه‌ها از اولین‌های دنیا باشیم و شعار هم همین بوده، با تربیت اسلامی انسان‌ها محقق می‌شود و برجستگی‌های اخلاقی مدنظر در تربیت اسلامی و تربیت انسان‌های متفکر، متدین، خلاق، اخلاق‌مدار، خیرخواه، امیدوار، بلند همت و در مجموع انسان مطلوب باید در آموزش و پرورش تربیت شود.

وی توجه به نیروی انسانی در حوزه پرورشی را یادآور شد و بیان کرد: همه موارد به حوزه پرورشی آموزش و پرروش ارجاع داده می‌شود و انتظاراتی از این حوزه وجود دارد هر چند این انتظار و توقعی، به جا و صحیح است اما باید وقتی توقع داشته باشیم  که همه امکانات اعم از فضا و نیروی انسانی انجام شود چراکه اکنون همانند سرباز بدون اسلحه هستیم که با دست خالی می‌جنگد.

عبداللهیان در پایان گفت: در بحث استخدام نیرو نیز باید رشته مربی تربیتی و مشاوره دیده شود و در دانشگاه فرهنگیان تربیت این افراد به صورت خاص دیده شود و ظرفیت‌ها برای این امر افزایش یابد. خوشبختانه امسال با آنچه در این حوزه در توان داریم، اقدامات خوبی صورت گرفته و در حوزه توانمندسازی مربیان تربیتی گام برداشته‌ایم.

امیرحسین میرجلیلی