دین با غلبه و قهر رواج نمی‌یابد
حجت‌الاسلام محمدرضا غفوریان، استاد دانشگاه امیر کبیر گفت: ما متاسفانه با برادران دینی و مسلمان و شیعه خود هم با توهم مخالفت چه رفتارها و برخوردهایی داریم و مدعی هم هستیم که الهی رفتار می‌کنیم. عالم نقشه رحمت رحمانیه و همه موجودات مظهر الهی هستند بنابراین باید با آنان و به خصوص با انسان‌ها با رفق و مدارا رفتار کنیم.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدرضا غفوریان، استاد دانشگاه امیر کبیر شامگاه 20 فروردین ماه در نشست علمی «تاثیر مراتب ایمان در روابط اجتماعی» از به همت موسسه مفتاح کرامت به طور مجازی برگزار شد با اشاره به اینکه در آیات، روایات، تاریخ و فرهنگ دینی، ایمان با مراتب مختلف تعریف شده است، گفت: مرتبه نازل ایمان، میراث خانوادگی، اقرار لفظی و مراتب عمیق‌تر آن همراه با معرفت و شناخت فطری و عقلی است.
وی با اشاره به روایت قرب نوافل افزود: براساس این روایت، فرد مؤمن با اعمال مستحبی به جایی می‌رسد که خداوند دست و گوش و چشم او می‌شود، یعنی عبد سالک در اثر معرفت و مداومت در عبادت به جایی می‌رسد که همه مظاهر هستی را مظاهر حق تعالی می‌بیند و هیچ ذاتیت و نفسیت برای این ظاهر قائل نیست و به مصداق آیه شریفه فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ، به هر جهت رو کنید آنجا خداست، بنده حتی دیگر خود را هم نمی‌بیند و این مقام فنا هست.
غفوریان اضافه کرد: قرب فرائض مرتبه والاتری از قرب نوافل است و اگر بنده‌ای به این مرتبه برسد می‌گویند از مقام فنا به بقای فی الله رسیده است، یعنی او به مظاهر هستی می‌نگرد ولی به جزئیات مظاهر هستی هم آشناست که این مرتبه نصیب هر کسی نمی‌شود و در بسیاری از موارد همراه با نبوت می‌شود.
وی اضافه کرد: مرحله دیگر در مراتب ایمان، بحث از سفرهای اربعه است؛ عرفا معتقدند که عارف سالک می‌تواند چهار مرحله داشته باشد. سفر من الخلق الی الحق؛ من الحق الی الحق؛ امام خمینی(ره) در اینجا فرموده است که سفر اول مقید است یعنی سالک در انتهای سفر اول به برخی جلوه‌های اسماء وصفات می‌رسد و در سفر دوم آن را تکمیل می‌کند. سفر سوم به من الحق الی الخلق بالحق و سفر چهارم هم من الخلق الی الخلق بالحق است یعنی سیر در بین موجودات با معیت الهی وجود دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه امیر کبیر با اشاره به ارتباط قرب نوافل و فرائض و اسفار اربعه با روابط اجتماعی، تصریح کرد: اسماء و اوصاف الهی چینش منظمی دارد؛ عرفا گویند اینها برخی بر دیگر محیط و برخی محاط هستند، آنها که محیط هستند عام‌اند و آنچه عام‌ترین اسم و صفت و مقدم بر همه اسماء و صفات است رحمت خداوند است لذا بیان شده؛ و رحمتی وسعت کل شیء.
تقدم رحمت خدا بر غضب
وی در ادامه افزود: رحمت مقدم و عام و بدون استثناء است ولی عذاب، غضب و ... عام نیست بنابراین وسعت غضبی نداریم. از اینجا به این مسئله پی می‌بریم که انسان اگر مظهری از مظاهر حق تعالی باشد در او هم رحمت وسعت دارد.
غفوریان گفت: عبد صالح و سالکی که خدا را اینگونه بشناسد رحمت او بر غضب او و جمال او بر جلالش، مقدم است بنابراین اگر همه مظاهر حتی عاصیان و کافران را مخلوق و آیات خدا بدانیم با نگاه رحمت به آنها خواهیم نگریست. شیخ محمود شبستری در گلشن راز آورده است ما در اسلام چیزی بدتر و پلیدتر از بت‌پرستی و شرک نداریم ولی بت یک موجودی در عالم است و هر موجودی، آیه خداوند است و اگر با این نظر نگاه کنیم، آن را هم مظهر حق تعالی می‌دانیم. مسلمان گر بدانستی که بت چیست/ بدانستی که دین در بت پرستی است
استاد دانشگاه امیرکبیر با بیان اینکه وقتی ما می‌توانیم به بت اینگونه نگاه کنیم چه رسد به انسان عاصی و گناهکار در روابط اجتماعی، و ادامه داد: این البته به معنای آن نیست که نسبت به جرائم کم توجه باشیم و مجازات نداشته باشیم، امام علی(ع) که بزرگترین معلم توحید است مجازات می‌کرد ولی همین مجازات را هم دین برای توجه دادن افراد به توحید وضع کرده است وگرنه غضب بما هو غضب و عذاب بما هو عذاب، مطلوب نیست بلکه عذاب وسیله برای گسترش رحمت است لذا محدود او طفیلی است.
دین با غلبه و قهر رواج نمی‌یابد
استاد دانشگاه امیرکبیر با تاکید بر اینکه مخالفت ما با گسترش اسلام با غلبه و قهر به همین دلیل است، اظهار کرد: در سیره پیامبر(ص) و ائمه(ع) هم این مسئله نبود گرچه در سیره خلفا بود. پیامبر(ص) تلاش کرد تا با خلق حسن و محبت، دیگران را جذب کند لذا رحمت للعالمین است و او خدا را جامع و متوازن شناخته است. قانونگذار در مقام وضع قانون و حاکم در جامعه اسلامی و مردم باید با این نگاه با دیگران مرتبط باشند. حاکمان باید بدانند حکومت برای جلوه دادن احکام الهی و تحقق حاکمیت تکوینی الهی بر مبنای تشریع الهی است نه اینکه غضب و قهر اصل باشد.
غفوریان اضافه کرد: پیامبر(ص) به گونه‌ای رفتار می‌کردند که حرص کفار در می‌آمد که چرا این شخص را نمی‌توانند از کوره بیرون و بی جهت عصبانی کنند. ما نمی‌توانیم به این مراتب برسیم ولی قطعا می‌توانیم در این مسیر حرکت کرده و به مراحلی برسیم. محبت و رافت امام علی(ع) تا جایی بود که می‌گفتند زیاد شوخ است و او را متهم به این مسئله می‌کردند.
چرا باید به حیوانات رحم کنیم
استاد دانشگاه امر کبیر افزود: حتی حیوان هم مظهری از مظاهر الهی است و در تعامل با آنها هم باید رحمت انسان بر غضب او غلبه داشته باشد؛ ما متاسفانه تصور غلطی از معنویت داریم و آن اینکه اگر کسی اهل عرفان و معنا شد کاری با خلق الله ندارد و باید در انزوای روحی باشد و وقتی حتی به مکروهی برخورد کرد ترش می‌کند و برخورد دارد در صورتی که پیامبر(ص) این‌طور نبود. قرآن فرموده است که ای پیامبر(ص) تو می‌خواهی به خاطر اینکه اینها ایمان نمی‌آورند جان خودت را فدا کنی؟
وی تاکید کرد: ما متاسفانه با برادران دینی و مسلمان خود هم با توهم مخالفت چه رفتارها و برخوردهایی داریم و مدعی هستیم که الهی رفتار می‌کنیم. عالم، نقشه رحمت رحمانیه است و از این جهت گفته‌اند که وجود با بسم الله ظاهر شده است نه با بسم الله القاصم الجبارین که بنده نمی‌دانم چه کسی گفته است وجود با این تعبیر شروع شده است. تنها یک سوره در قرآن بدون بسم الله است و آن هم با بسم الله القاصم الجبارین و تعابیر مشابه نیست.
غفوریان بیان کرد: در روایت بیان شده است که اگر خداوند بهره‌ای از رفق به فردی بدهد به او ایمان عطا کرده است یعنی ایمان بدون رفق وجود ندارد و هر کسی ایمان بیشتری دارد مدارا و رحمت و مهربانی او بیشتر است. برای اینکه اخلاق را در جامعه بیشتر گسترش دهیم با خشم و غضب موفق نمی‌شویم.
وی تاکید کرد: پس هرقدر انسان در قرب نوافل و فرائض و اسفار چهارگانه جلوتر برود ایمان او عمیق‌تر است و حاصل آن الهی شدن و معرفت حق تعالی است و وقتی ما الهی شویم رحمت خدا بر غضب او مقدم است و اگر بخواهیم جلوه‌ای جولات حق تعالی باشیم با همه مظاهر خدا به ویژه انسان‌ها باید الهی و مبتنی بر اخلاق نبوی و ولوی رفتار کنیم.
انتهای پیام
