بازخوانی خاطراتی که «بوی گل سوسن و یاسمن» می‌دهد

مردم ایران و آزادگان جهان هرساله ایام‌الله دهه فجر و سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و استقرار آزادی و استقلال را گرامی می‌دارند و جشن می‌گیرند. انقلابی که مرهون خون‌ مطهر شهیدان و مجاهدت‌های ملت ایران و رهبری امام خمینی(ره) بود و باید به انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج) متصل شود تا مظلومان و مستضعفان عالم جشن استقرار حکومت عدل الهی را در عصر حضور حضرت قائم(عج) برپا دارند.

برپایی جشن‌های انقلاب در مدارس اما شور و نشاط وصف‌ناپذیری داشت، همان ایامی که شیرین‌ترین خاطرات دانش‌آموزان دهه شصتی و زیباترین خاطرات کودکی و نوجوانی را برای آنان رقم زد و هرساله در این ایام‌الله با دیدن جشن‌های انقلاب و یا گوش سپردن به سرودها و نواهای انقلابی نوستالژیک این خاطرات شیرین و به یادماندنی را در ذهن بازخوانی می‌کنند. به‌

بهانه آغاز ایام‌الله دهه فجر و به منظور ترسیم حال و هوای جشن‌های انقلاب دهه‌شصتی‌ها و فضاسازی آن روزها برای دانش‌آموزان نسل جدید، ایکنای چهارمحال‌وبختیاری، گفت‌وگویی را با دو تن از فرهنگیان بازنشسته استان که در سال‌های دهه ۶۰ در کسوت معلم پرورشی مشغول خدمت بودند، انجام داده است که در ادامه می‌خوانید:

علی عظیمی، معلم بازنشسته آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری،‌ در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه مقوله پرورش بر اساس دین ما بر آموزش فرزندان تقدم دارد، اظهار کرد: خداوند بر طبق آیه شریفه هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ (جمعه/۲)، پیامبر(ص) را برای تزکیه و تعلیم فرو فرستاد که خوشبختانه بنده نیز به جهت علاقه شخصی به‌عنوان معلم پرورشی در طول سه دهه خدمت در آموزش و پرورش از ابتدای سال ۶۵ مشغول به کار شدم و در این مسیر خدمت کردم که طبیعتاً در برپایی جشن‌های انقلاب در ایام‌الله دهه فجر در کنار دانش‌آموزان بودم. پیش از این سال‌ها نیز سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی به‌عنوان دانش‌آموز دبیرستانی در دهه پنجاه فضای جشن‌های انقلاب را به خوبی به یاد دارم.

نقش معلمان پرورشی در برپایی جشن انقلاب در مدارس

وی با تأکید بر اینکه همه مردم انقلاب را دوست دارند، ادامه داد: مردم می‌دانند که اگر خدشه‌ای بر موجودیت انقلاب اسلامی وارد شود، مجددا‌ً نیروها و افراد سلطنت‌طلب، منافقان و معاندان اسلام در کشور جولان خواهند داد، لذا اصل انقلاب بسیار زیبا و مطلوب است و کسی منکر آن نیست.

عظیمی در تشریح حال و هوای برنامه‌های ایام‌الله دهه فجر در دهه ۶۰ در مدارس، گفت: شور و حال وصف‌ناپذیری در دانش‌آموزان وجود داشت و هر سال در آستانه دهه فجر هر دانش‌آموز به‌صورت خودجوش وسایل تزئینی را تهیه می‌کرد و افراد هر کلاس با کسب اجازه از مدیر تا ساعت‌ها در مدرسه می‌ماندند و کلاس و سالن و تمام مدرسه را تزیین می‌کردند. گروه‌های نمایش و سرود نیز در مدارس تشکیل می‌شد و بر طبق برنامه‌ریزی‌ها، هر کلاس مسئول برگزاری جشن انقلاب در یکی از روزهای ایام‌الله می‌شد که در ساعتی مشخص کلاس‌ها تعطیل و همه دانش‌آموزان در سالن جمع می‌شوند و این برنامه را تماشا می‌کردند.

معلم پرورشی بازنشسته آموزش و پرورش استان بیان کرد: اگر امروز دیگر این جنس از شور و شوق بی‌حد در مدارس در ایام دهه فجر را کمتر شاهد هستیم، علت را باید در عملکرد برخی مسئولان ناکارآمد دانست که در طول چهار دهه قول و عمل یکسانی نداشته و در دستیابی انقلاب اسلامی به برخی شعارها از قبیل پرهیز از اشرافی‌گری مسئولان، جاری ساختن عدالت اجتماعی، برادری و برابری، جاری ساختن اسلام ناب و غیره خدشه وارد کردند. امام خمینی(ره) با دم مسیحایی خود مردم رنجدیده را از شر طاغوت رها کردند و مردم نیز همواره انقلاب را با وجود تمامی مشکلات موجود، همراهی می‌کنند و پای انقلاب ایستاده‌اند.

عظیمی خیل عظیم شهدا از سال ۴۲ تا ۵۷ و سپس دفاع مقدس و شهدای ترور و غیره را مهر تأییدی بر همراهی مردم به‌عنوان سرمایه عظیم اجتماعی و معنوی انقلاب اسلامی خواند و توضیح داد: مردم در هر برهه زمانی دستور ولی‌امر خود را اطاعت کرده و در ولایتمداری و شهادت‌طلبی و ایثار روسفید هستند؛ لذا از برخی مسئولان انتظار می‌رود که با مردم دست دوستی دهند و برای تقلیل مشکلات موجود و کاهش آلام تلاش کنند. امروز اگرچه مدارس در ایام دهه فجر برنامه‌های پر شور و نشاطی را برگزار می‌کنند اما این شور و شوق را نمی‌توان همپا و قابل قیاس با جشن‌های انقلاب دهه ۶۰ دانست و یکی از علت‌ها را باید در مشکلات معیشتی معلمان جستجو کرد که انگیزه آنان را برای راهبری این برنامه‌ها با شکوه هر چه تمام‌تر کاهش می‌دهد.

وی با ذکر اینکه معلمان قدیمی حتی با وجود مشکلات اقتصادی و معیشتی انگیزه بالایی برای کار و تلاش داشتند، ادامه داد: بنده در یک برهه زمانی در مدارس منطقه فلارد مشغول خدمت بودم که ۱۰۰ کیلومتر تا محل سکونتم فاصله داشت اما بدون هیچ گلایه و چشمداشتی هر هفته این مسیر را با مشکلات فراوان و با وسایل نقلیه مانند تراکتور یا وانت و غیره طی می‌کردم و رنج دوری از خانواده را نیز به جهت می‌خریدم، امروز اما چنین روحیه و انگیزه‌ای کمتر مشاهده می‌شود.

عظیمی با اشاره به اینکه شرایط کرونایی و اجبار به استفاده بی‌رویه و بدون حساب کودکان و نوجوانان از فضای مجازی آسیب‌های فراوانی را به نظام تعلیم و تربیت تحمیل کرد، افزود: دانش‌آموزی که تا دو سال پیش از ورود به فضای مسموم و رهاشده فضای مجازی منع و حفاظت می‌شد، امروز به‌راحتی به این فضا دسترسی دارد و جذابیت‌های این فضا باعث بازماندن او از فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی می‌شود، یعنی جذابیت هر چیزی جز فضای مجازی و گوشی موبایل و غیره به چشم نمی‌آید.

این معلم بازنشسته آموزش و پرورش استان با ذکر اینکه تمام این مشکلات باید آسیب‌شناسی و چاره‌جویی شوند، تصریح کرد: برخی خانواده‌ها باید از حالت سستی و رها سازی فرزندان خارج شوند و نسبت به فعالیت آنان حساسیت به خرج دهند. معلمان به‌ویژه معلمان پرورشی نیز باید تلاش کنند با انجام کارهای ابتکاری و همراه ساختن دانش‌آموزان با خود، آنان را وارد کارهای گروهی کنند و اگر شرایط کرونایی اجازه دهد و مدارس به‌طور کامل حضوری شوند، باید برای دوران پساکرونای مدارس یک برنامه‌ریزی خوب و قوی داشت.

عظیمی تجربیات خود در عرصه راهبری فعالیت‌های پرورشی دانش‌آموزان از جمله برپایی جشن‌های انقلاب در مدارس را یادآور شد و گفت: در سال ۹۲ و یک سال پیش از بازنشستگی، بنده بیش از ۲۶۰ دانش‌آموز مدرسه شاهد بروجن را وارد فعالیت‌های پرورشی کرده بودم و شور و حال جشن‌های دهه فجر در این مدرسه وصف‌ناپذیر بود. برای رسیدن به این هدف، برای هر یک از دانش‌آموزان یک شناسنامه فرهنگی و پرورشی حاوی مشخصات کامل و حوزه‌های مورد علاقه و مستعد فعالیت تعریف کرده بودم که از مهرماه آنان را گروه‌بندی و وظایف هر فرد را مشخص می‌کردم و بستر کار را برای همه دانش‌آموزان فراهم می‌کردم.

وی ادامه داد: تشویق دانش‌آموزان به شرکت در مسابقات فرهنگی و قرآنی را همواره در دستور کار قرار می‌دادم چراکه معتقد بودم نفس حضور در مسابقه مهم است و قطعاً جنبه آموزشی و انگیزشی نیز دارد و باعث می‌شود دانش‌آموز چند نکته را فرا بگیرد.

این معلم بازنشسته آموزش و پرورش استان با تصریح اینکه پیش از این باوجود مشکلات فراوان اقتصادی، مادیات در اولویت افکار و اذهان نبود، افزود: اصل انقلاب تا وصل شدن به انقلاب جهانی حضرت ولی‌عصر(عج) باید ماندگار بماند و ضمانت آن خون هزاران شهید گلگون‌کفن ماست؛ اما در آحاد مردم نیز ایجاد یک انقلاب دوم یا انقلاب درونی اجتناب‌ناپذیر است، خانواده‌ها باید در فرآیند تعلیم و تربیت فرزندان یک تغییر نگرش ایجاد کنند، مدیریت مدارس امروز باید به‌صورت جدی‌تر از دانش‌آموزان کار بخواهد تا انرژی و استعداد دانش‌آموز در راه ارزش‌های متعالی انقلاب و اسلام قرار گیرد و برپایی جشن‌های انقلاب در اوج شور و شکوه در مدارس یکی از مصادیق است.

عظیمی با ذکر اینکه بی‌تفاوتی و سست‌عنصری زیبنده افراد جامعه اسلامی نیست، تأکید کرد: دشمنان انقلاب و نظام اسلامی امروز به دنبال ایجاد حس بی‌تفاوتی و حتی انزجار در قبال ارزش‌ها و اهداف والای انقلاب اسلامی در ذهن تک‌تک افراد جامعه به‌ویژه جوانان و نوجوانان هستند تا بدون توسل به زور و اقدام نظامی و با فنون جنگ نرم، یک استحاله فرهنگی را در اذهان عمومی رقم بزنند و جای تأسف دارد که در این کار توفیقاتی کسب کرده‌اند.

وی با تصریح اینکه بر طبق منطق قرآن در آیه شریفه «إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ» (رعد/۱۱)، امروز همه نیازمند تغییر اندیشه و نگرش هستند، گفت: امروز با بهره‌گیری از نعمت عقل و استفاده از منویات و رهبری حکیمانه مقام معظم رهبری می‌توانیم این تغییر را در خود ایجاد کنیم؛ با دقت در بیانات روز گذشته ولی‌فقیه زمان در جمع صنعتگران متوجه می‌شویم که ایشان همچنان انگیزه و شور انقلابی بدو مبارزات را با خود دارند، ایشان همچنین جهاد تبیین را از نخبگان و جوانان خواسته‌اند و این بدان معناست که تمام کوچه‌ها، منازل، محلات، مساجد، ادارات، مدارس و دانشگاه‌ها و غیره باید عرصه جهاد تبیین شوند.

واگذاری مسئولیت جشن انقلاب به دانش‌آموزان

در ادامه فیروز مطهرنیا، فرهنگی بازنشسته آموزش و پرورش چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا، با یادآوری خاطرات خود از جشن‌های انقلاب دهه ۶۰ و با اشاره به اینکه هرچه به ایام دهه فجر نزدیک می‌شدیم، شور و هیجان در مدارس بین دانش‌آموزان برای برگزاری جشن‌ها بیش‌تر می‌شد، اظهار کرد: دانش‌آموزان به‌صورت خودجوش و خودمحور اقدام به تهیه امکانات لازم برای تزئین کلاس‌های درس و راهروهای مدرسه می‌کردند، آذین‌بندی مدارس در آن دوران به دانش‌آموزان سپرده می‌شد و مسئولیت‌پذیری را در عمل تمرین می‌کردند، اما شاید در دوران کنونی به وضوح شاهد واگذاری مسئولیت به تمامی دانش‌آموزان نباشیم و گروه‌ها و تشکل‌های خاص در مناسبت‌ها وظیفه برپایی برنامه‌ها را بر عهده می‌گیرند.

وی با ذکر اینکه ابزار آذین‌بندی مدارس در آن روزها توسط دانش‌آموزان تهیه می‌شد، ادامه داد: آنان با پول توجیبی خود کاغذهای رنگی و چسب تهیه کرده و با همکاری والدین و خواهر یا برادر بزرگتر اقدام به تهیه ریسه رنگی و وسایل تزئینی می‌کردند، این اقدام گروهی و خانوادگی درواقع پیام انقلاب اسلامی را به خانه‌ها نیز سرایت می‌داد و خانواده‌ها را درگیر می‌کرد که دانش‌آموزان با میل باطنی و شور وصف ناپذیری در تهیه این اقلام مشارکت می‌کردند و هیچ اجباری در کار نبود؛ آنان همچنین در این فرآیند و با شرکت در برپایی جشن، اجرای سرود، تئاتر، مسابقات متنوع، مشاعره و غیره روحیه همکاری و کار گروهی را در خود تقویت می‌کردند.

مطهرنیا تأکید کرد: معلمان و مدیران مدارس نیز در ایام دهه فجر با دانش‌آموزان در اجرای هرچه بهتر جشن‌ها و برنامه‌ها همراهی می‌کردند، سخت‌گیری‌های آموزشی کمتر می‌شد تا دانش‌آموزان با فراغ بال بیش‌تری در اجرای برنامه‌ها مشارکت کنند و برای درس و کلاس نگرانی نداشته باشند.

رئیس سابق اداره قرآن، عترت و نماز آموزش و پرورش استان بیان کرد: امروزه مشارکت دانش‌آموزان در برگزاری جشن‌ انقلاب در ایام‌الله دهه فجر در مقایسه با دهه ۶۰ و ۷۰ قدری متفاوت و کمرنگ شده است، مدارس برای برگزاری برنامه‌های جشن دهه فجر بعضاً از گروه‌های نمایش، سرودخوانان حرفه‌ای، مجریان توانمند و برجسته و غیره استفاده می‌کنند و حضور دانش‌آموزان در اجرای برنامه ها اندک است، بنابراین دانش‌آموزان در این جشن‌ها بیشتر تماشاچی هستند و از آنجا که نقش کمتری در برپایی جشن‌های این ایام دارند، از جذابیت این برنامه‌ها در نزد دانش‌آموزان کاسته شده و ضمن اینکه جذابیت‌های فضای مجازی از میل و رغبت آنان برای چنین برنامه‌هایی کم کرده است.

مطهرنیا با تصریح اینکه با هوشیاری و برنامه‌ریزی مسئولان مدارس، فضای مجازی می‌تواند یک فرصت خوب و ابزار مناسب برای ارائه محتواهای تولید شده توسط دانش‌آموزان در دهه فجر باشد، ادامه داد: اکنون نیز شاهد فعالیت دانش‌آموزان در این فضا برای بزرگداشت آرمان‌های انقلاب اسلامی و معرفی شهدا هستیم. اگر می‌خواهیم برنامه‌ها نمود بیرونی داشته باشد، باید درصدد افزایش مشارکت دانش‌آموزان در اجرای برنامه‌ها باشیم، همچنین برنامه‌ها باید متناسب با ذائقه نسل فعلی باشند. می‌توان مشوق‌هایی را نیز برای دانش‌آموزانی که مشارکت می‌کنند در نظر گرفت تا آن‌ها به قبول مسئولیت و رقابت سالم ترغیب شوند.