ارتقای سطح نخبگی و حاکمیت نگاه ملی بر نمایندگان با استانی شدن انتخابات مجلس
گروه سیاسی ــ عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه محاسن استانی شدن انتخابات مجلس از معایب آن بیشتر است، گفت: با استانی شدن انتخابات، سطح نخبگی مجلس ارتقا می‌یابد و نگاه ملی و کلان به جای نگاه محلی، منطقه‌ای و خرد بر نمایندگان حاکم می‌شود.
کلیات طرح استانی شدن انتخابات مجلس با عنوان «بررسی طرح یک فوریتی اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس» در ۸ ماده، ۱۹ دی ماه، به تصویب نمایندگان رسید؛ طرحی که موافقان و مخالفان زیادی دارد و هر یک محاسن و معایبی را برای آن برمی‌شمرند؛ موافقان آن را عامل حاکمیت کلان‌نگری، شایسته‌سالاری، کیفی‌تر شدن مشارکت، افزایش سلامت انتخابات، فراهم شدن زمینه فعالیت احزاب و ... می‌دانند و از طرفی مخالفان آن را عامل کاهش میزان مشارکت، تضعیف عدالت سیاسی، تضعیف جمهوریت، افزایش مفاسد انتخاباتی و ... می‌دانند. لذا لازم است ابعاد مختلف این موضوع از نگاه نمایندگان و کارشناسان مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.
مزایای استانی شدن انتخابات بیش از معایب آن است
احمد شوهانی، کارشناس مسائل سیاسی و عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره مزایا و معایب این طرح و برخی نگرانی‌ها پیرامون به حاشیه رفتن مردم شهرهای کوچک در فرایند انتخابات با اجرای این طرح گفت: با توجه به تجربه‌ای که از الگوی انتخابات شهرستانی دارم، تصورم این است که مزایای استانی شدن انتخابات مجلس از معایب آن بیشتر است که در درازمدت مشخص می‌شود.
وی افزود: الان یک‌سری مقاومت‌ها در مقابل این طرح وجود دارد و ایراداتی مانند کاهش مشارکت مردم به آن وارد می‌شود که معتقدم استانی شدن نمی‌تواند تأثیری بر مشارکت مردم بگذارد. برای نمونه نامزدی که قبلاً از یک شهر کوچک به مجلس راه می‌یافت در این طرح نماینده استان می‌شود و باید خودش را در مقابل همه شهرهای استان پاسخگو بداند و در این صورت نمی‌تواند نگاه تبعیض‌آمیز به شهرهای مختلف استان داشته باشد، چون اگر این نگاه همه‌جانبه استانی را نداشته باشد، مردم در دوره بعد به او رأی نمی‌دهند.
حاکمیت نگاه محلی و منطقه‌ای در الگوی فعلی انتخابات مجلس
شوهانی با بیان اینکه در الگوی انتخابات شهرستانی عمدتاً نگاه‌های خرد، جزئی و منطقه‌ای بر نمایندگان حاکم است، گفت: به ویژه در زمان تصویب بودجه و توزیع اعتبارات، نماینده هر حوزه انتخابیه سعی می‌کند بر مبنای چنین نگاهی اعتبارات را به سمت آن حوزه سوق دهد، حتی اگر آن شهرستان شرایط و ظرفیت‌های لازم را برای جذب آن میزان اعتبار نداشته باشد. برای نمونه بعضی پروژه‌ها در برخی شهرها با هزینه‌های سنگین افتتاح شد، ولی اکنون کارآیی ندارد و این به دلیل حاکمیت همین نگاه محلی و منطقه‌ای بر نمایندگان است.
این نماینده سابق مجلس اظهار کرد: اگر انتخابات استانی شود، نمایندگان به سمت نقاط قوت و ظرفیت‌های هر استان می‌روند. لذا ایرادات و اشکالات واردشده چندان صحیح به نظر می‌رسد.
وی یادآور شد: امروز متأسفانه خیلی از نمایندگان آن قدر درگیر کارهای جزئی حوزه انتخابیه می‌شوند که فرصت مطالعه دقیق و پیگیری طرح‌های ملی را ندارند. استانی شدن انتخابات سطح نخبگی مجلس را ارتقا می‌دهد و با جدی‌تر شدن حضور احزاب و حرکت به سمت نظام پارلمانی، جایگاه و نقش مجلس در موضوعات ملی بیشتر می‌شود و مسائل خرد و جزئی به شوراهای محلی سپرده می‌شود.
می‌توان زیرساخت‌های طرح را در هنگام اجرا فراهم کرد
شوهانی درباره ضرورت یا عدم ضرورت فراهم شدن زیرساخت‌های استانی شدن انتخابات مجلس مانند حزب‌محوری، ارتقای فرهنگ سیاسی و انتخاباتی مردم و افزایش قدرت و اختیارات شوراهای شهر و روستا گفت: من قبول دارم که این زیرساخت‌ها باید فراهم باشد اما تا چه زمانی باید صبر کرد. الان چهل سال از انقلاب اسلامی گذشته است و در این چهل سال باید احزاب به سطح قابل قبول می‌رسیدند و فرهنگ سیاسی ارتقا پیدا می‌کرد که متأسفانه نشده است و اگر کاری هم نکنیم چند سال بعد دوباره وضعیت به همین منوال خواهد بود.
وی تصریح کرد: به عقیده من باید از جایی شروع کرد. ممکن است در ابتدای اجرای استانی شدن انتخابات ضعف‌ها و مشکلاتی نمایان شود اما باید به تدریج با اصلاح قوانین، تقویت نظارت و اقدامات تبیینی و روشنگرانه این نقاط ضعف را برطرف کرد. در کنار این، می‌توان با اصلاح قوانین قدرت شوراهای شهر و روستا تقویت کرد تا جایگزین نقش محلی و منطقه‌ای نمایندگان مجلس شود.
این کارشناس مسائل سیاسی بیان کرد: در واقع در طول اجرای این طرح می‌توان فرهنگ‌سازی کرد، شوراها را توانمند ساخت و احزاب را با وضعیت مناسب‌تری وارد عرصه رقابت انتخاباتی کرد، اما اگر منتظر بمانیم که شرایطی ایده‌آل به لحاظ زیرساختی فراهم شود، باید سال‌های بیشتری صبر کرد.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
