قرآن ایمانِ متکی به عقل از انسان می‌خواهد
گروه معارف - استاد معارف اسلامی با بیان اینکه قرآن دو معیار ایمان و عقل را در کنار یکدیگر مطرح می‌کند، گفت: عقل نمی‌تواند برخی از مسائل را اثبات کند و چون نمی‌تواند اثبات عقلانی محض داشته باشد، قرآن از ما ایمان متکی به عقل می‌خواهد.
حجت‌الاسلام محمد نصر اصفهانی، در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان، با بیان اینکه عقل بر دین تقدم دارد، اظهار کرد: اگر دین را همان چیزی تعریف کنیم که انبیا برای بشر آورده‌اند، دین بر عقل انسان‌ها عرضه می‌شود. بنابراین انسانی دین را می‌پذیرد که دارای عقل باشد.
عقل بر دین تقدم دارد
وی افزود: موضوعاتی مانند یگانگی خدا، زندگی پس از مرگ و نیاز به وجود پیغمبر باید با عقل تشخیص داده شود. دستور‌العمل‌های دین به دو بخش اخلاقی و مناسکی یا عملی تقسیم می‌شود که این دستورالعمل‌ها باید با عقل سازگار باشد تا بشر بتواند آنها را بپذیرد. دین از سه بخش عقاید، اخلاق و احکام تشکیل شده است که هر سه بخش باید با عقل سنجیده و سپس پذیرفته شود، بنابراین عقل بر دین تقدم دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بیان کرد: قرآن در عین حال که بر عقل تکیه دارد، امر دیگری را با عنوان ایمان نیز مطرح می‌کند، چرا که برخی از ادعاهای دین به معنای دقیق کلمه عقلانی نیست، به این معنا که نمی‌توان آنها را با عقل اثبات کرد، ولی می‌توان مقدمات آنها را با عقل پذیرفت؛ به همین دلیل، قرآن دو معیار ایمان و عقل را در کنار یکدیگر مطرح می‌کند.
حجت‌الاسلام نصر اصفهانی ادامه داد: قرآن می‌گوید به خدا، پیامبر، فرشتگان و قیامت ایمان داشته باشید. ایمان با علم متفاوت است. مسائلی مانند اثبات وجود خدا، نبوت و قیامت به غیب مربوط می‌شود، بنابراین عقل نمی‌تواند دقیقا آنها را اثبات کند و چون نمی‌تواند اثبات عقلانی محض داشته باشد، قرآن از ما ایمان متکی به عقل می‌خواهد نه ایمان کورکورانه.
ایمان به عقل متکی باشد
وی افزود: ایمان باید به عقل متکی باشد، در غیر این صورت، دین با خرافات آمیخته می‌شود. در دینِ خرافاتی، مبنایی وجود ندارد و فقط تقلید کورکورانه مطرح است. در سوره فرقان آمده که بندگان خوب خدا، کسانی هستند که آیات ما را کورکورانه نمی‌پذیرند؛ بنابراین باید عاقلانه با دین برخورد کرد.
وی در پاسخ به این سؤال که در جامعه ما تا چه اندازه به عقلانیت دینی اهمیت داده می‌شود و این مقوله چقدر در زندگی مردم نقش دارد، گفت: این مسئله نیازمند آمارگیری از معیار‌های عقلانیت در جامعه ما و میزان رواج آن در میان مردم است. مردم جامعه تاحدودی تحت تأثیر مربیان دینی قرار دارند، بنابراین هر چقدر مربیان دینی مردم را به تعقل و تفکر دعوت کنند، به همان اندازه شاهد بازتاب عقلانیت در جامعه هستیم، ولی متأسفانه برخی مبلغان دینی بیشتر خواهان مقلد بودن مردم هستند و حتی در مسائل اعتقادی که تقلید حرام است، مردم را به تقلید دعوت می‌کنند.
انتهای پیام
