گردشی در میان نفائس در دهه کرامت/3
نگهداری قرآن مذهّب 11 سطری در کتابخانه آستان قدس
گروه هنر: قرآن خطی نفیس 11 سطری مزیّن به هنر زیبای تذهیب، متعلق به قرن 13 هجری‌قمری توسط آستان قدس رضوی در سال 1379 به مجموعه کتابخانه مرکزی این آستان مقدس اضافه شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، در این مجموعه گزارشات، به معرفی نسخ قرآنی خطی با ویژگی خاص، نظم حروفی و کلمات در قرآن می‌پردازیم؛ کشف این اعجاز نشان‌دهنده تبحر کاتبان در کتابت و حفظ لغات قرآنی و اسرار نهفته در حروف، کلمات و هماهنگی حروف و تعداد آیات و ضریب و مضربی از عددهای خاص است.
حجت‌الاسلام محمدحسن نوری‌نیا، معاون اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در گفت‌وگو با ایکنا درخصوص کتابت نسخه خطی قرآن کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی گفت: نسخه کامل خطی قرآن 11 سطری با چهار لوح مذهّب در اول و آخر اثر، متعلق به قرن 13 هجری‌قمری را مجموعه مزبور در تیرماه سال 1379 خریداری کرد.
وی، ویژگی‌های کتابت این اثر را از نظر نفاست این‌گونه توصیف کرد: امتیاز نسخه، از حیث نظم حروف ابتدای سطور، خطوط جلی و خفی، صفحه‌آرایی، چهار لوح مذهّب در آغاز و انجام و نیز جلد روغنی نفیس قابل ارزیابی است.
حجت‌الاسلام نوری‌نیا این کتاب را دارای تزئینات دورنی و بیرونی معرفی و در این‌باره ابراز کرد: تزئینات داخلی اثر به صورت گل و بوته بر زمینه ارغوانی با دو ابروی نقشدار در بالا و یک حاشیه باریک با گل و برگ بر زمینه سبز و نیز دو جدول در حاشیه جلد سرطبل دیده می‌شود.
به گفته وی، تزئینات بیرونی کار نیز به صورت متن مرقش زرّین با حاشیه باریک گل و برگ بر زمینه سبز قابل رؤیت است، همچنین اظهار کرد: دو صحفه اول داری دو لوح لولایی با حاشیه‌سازی نیمترنجی مذهّب و مرصع و دو حاشیه دیگر، باریک و مرصع و باریک زرپوش و کمند به تحریر بوده و در هر لوح نیز یک نیم‌ترنج وجود دارد.
کارشناس نسخ خطی آستان قدس رضوی اضافه کرد: در قاعده هر نیم‌ترنج مذهب، جدول زرپوش مرصع حاشیه‌سازی دارد؛ همچنین سطر اول زمینه زرین و سطرهای چهار و هفت رنگین، تمام سوره سفیداب است.
وی، تمامی صفحات را دارای کمند به تحریر، جدول زرین نقشدار و سطربندی برای سه سطر جلا در بالا، میانه و پایین متن معرفی کرد و ادامه داد: جداول بین آن‌ها برابر خطوط نسخ و ستون‌های مرصع در طرفین متن و کلمات جزء، نصف و حزب در حاشیه به شنگرف با نشان شمس زرین با تحریر لاجورد، دنباله سرسوره‌ها مذهّب و مرصع، همانند دو صفحه اول هستند.
حجت‌الاسلام نوری‌نیا ضمناً اشاره کرد: حرف اول سطر اول با حرف اول سطر 11 و حرف اول سطر دوم با سطر 10 و ... در هر صفحه به ترتیب شنگرف است و حرف اول سطر ششم با حرف اول سطر ششم صفحه مقابل یکی است.
وی تعداد سطرهای متن را 11 سطری و نوع صفحه‌پردازی را دفتری اعلام و تشریح کرد: نوشته‌های این اثر نفیس قرآنی در اندازه‌های 17 در 10سانتی‌متر، تعداد اوراق 387 و اندازه اوراق 18 در 11 سانتی‌متر در نظر گرفته شده است.
معاون اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نوع کاغذ آن ترمه، رنگ کاغذ آن نباتی، نوع خط متن، نسخ خوش و نوع مرکب متن را نیز مشکی عنوان کرد و گفت: جلد اثر از نوع روغنی تهیه و در اندازه‌های 25.5 در 17 سانتی‌متر و در قرن 13 هجری‌قمری ساخته شد.
حجت‌الاسلام محمدحسن نوری‌نیا، معاون اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در گفت‌وگو با ایکنا درخصوص کتابت نسخه خطی قرآن کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی گفت: نسخه کامل خطی قرآن 11 سطری با چهار لوح مذهّب در اول و آخر اثر، متعلق به قرن 13 هجری‌قمری را مجموعه مزبور در تیرماه سال 1379 خریداری کرد.
وی، ویژگی‌های کتابت این اثر را از نظر نفاست این‌گونه توصیف کرد: امتیاز نسخه، از حیث نظم حروف ابتدای سطور، خطوط جلی و خفی، صفحه‌آرایی، چهار لوح مذهّب در آغاز و انجام و نیز جلد روغنی نفیس قابل ارزیابی است.
حجت‌الاسلام نوری‌نیا این کتاب را دارای تزئینات دورنی و بیرونی معرفی و در این‌باره ابراز کرد: تزئینات داخلی اثر به صورت گل و بوته بر زمینه ارغوانی با دو ابروی نقشدار در بالا و یک حاشیه باریک با گل و برگ بر زمینه سبز و نیز دو جدول در حاشیه جلد سرطبل دیده می‌شود.
به گفته وی، تزئینات بیرونی کار نیز به صورت متن مرقش زرّین با حاشیه باریک گل و برگ بر زمینه سبز قابل رؤیت است، همچنین اظهار کرد: دو صحفه اول داری دو لوح لولایی با حاشیه‌سازی نیمترنجی مذهّب و مرصع و دو حاشیه دیگر، باریک و مرصع و باریک زرپوش و کمند به تحریر بوده و در هر لوح نیز یک نیم‌ترنج وجود دارد.
کارشناس نسخ خطی آستان قدس رضوی اضافه کرد: در قاعده هر نیم‌ترنج مذهب، جدول زرپوش مرصع حاشیه‌سازی دارد؛ همچنین سطر اول زمینه زرین و سطرهای چهار و هفت رنگین، تمام سوره سفیداب است.
وی، تمامی صفحات را دارای کمند به تحریر، جدول زرین نقشدار و سطربندی برای سه سطر جلا در بالا، میانه و پایین متن معرفی کرد و ادامه داد: جداول بین آن‌ها برابر خطوط نسخ و ستون‌های مرصع در طرفین متن و کلمات جزء، نصف و حزب در حاشیه به شنگرف با نشان شمس زرین با تحریر لاجورد، دنباله سرسوره‌ها مذهّب و مرصع، همانند دو صفحه اول هستند.
حجت‌الاسلام نوری‌نیا ضمناً اشاره کرد: حرف اول سطر اول با حرف اول سطر 11 و حرف اول سطر دوم با سطر 10 و ... در هر صفحه به ترتیب شنگرف است و حرف اول سطر ششم با حرف اول سطر ششم صفحه مقابل یکی است.
وی تعداد سطرهای متن را 11 سطری و نوع صفحه‌پردازی را دفتری اعلام و تشریح کرد: نوشته‌های این اثر نفیس قرآنی در اندازه‌های 17 در 10سانتی‌متر، تعداد اوراق 387 و اندازه اوراق 18 در 11 سانتی‌متر در نظر گرفته شده است.
معاون اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نوع کاغذ آن ترمه، رنگ کاغذ آن نباتی، نوع خط متن، نسخ خوش و نوع مرکب متن را نیز مشکی عنوان کرد و گفت: جلد اثر از نوع روغنی تهیه و در اندازه‌های 25.5 در 17 سانتی‌متر و در قرن 13 هجری‌قمری ساخته شد.
